مرکز پژوهش ­های اتاق ایران تهیه و انتشار سلسله گزارش ­های "پایش تحولات تجارت جهانی" را با هدف بررسی رویدادهای کلیدی در محیط ژئواکونومیک ایران، در دستور کار قرار داده است. در این گزارش ­ها مسائل مهم روز از منظر تاثیرگذاری بر دیپلماسی اقتصادی و موقعیت ژئواکونومیک ایران مورد بحث و بررسی قرار می­ گیرند.

در شصت و ششمین گزارش از این سلسله گزارش­ها، گلچینی از تحولات اخیر در دو لایه جهانی و منطقه­­ ای محیط ژئواکونومیک ایران و تصویری اجمالی از وضعیت روابط تجاری ایران با ازبکستان، ارائه شده است.

در حال حاضر، جای ایران در میان عمده شرکای تجاری ازبکستان، یعنی چین، روسیه، قزاقستان، ترکیه و کره جنوبی، خالی است. اقدامات هدفمند این کشور در راستای آزادسازی تجاری، همگرایی منطقه­ ای، مشارکت فعال در توافقات بین المللی، توسعه مناطق آزاد صنعتی و تلاش برای توسعه صادرات، ضمن ارتقای محیط تجاری و جذب بیشتر سرمایه­ گذاری خارجی، سبب شده تا ازبکستان به هدفی ارزشمند برای توسعه روابط دیپلماتیک ایران تلقی شود.

در بخش تحولات جهان، باز هم سخن از بیم و امیدها و سرانجام مبهم جنگ تجاری بین چین و آمریکا مطرح است که علی­رغم اخبار نه چندان مثبت قبلی، این بار با سفر وزیر امور خارجه آمریکا به چین، مسائل مهمی در حوزه تجارت، فناوری و حقوق بشر مورد مذاکره قرار گرفته و امیدها برای بهبود روابط بین دو کشور، زنده شده است. اگرچه همچنان حل اختلافات اقتصادی اساسی بسیار بعید به نظر می­رسد. همزمان اتحادیه اروپا و بریتانیا نیز به دنبال حذف هوآوی از فهرست تامین­ کنندگان تجهیزات مخابراتی شبکه های نسل پنجم و به نوعی افزایش تنش­ها میان غرب و چین هستند. از سوی دیگر روسیه نیز با تقویت روابط خود با کوبای تحت تحریم و شریک اقتصادی روزهای دور روسیه، به دنبال حذف ارزهای واسط از روابط تجاری فی­مابین است. اقدامی که در روزهای اخیر و در مورد کشور قزاقستان به طور ویژه، راه به جایی نبرده و برخی از بانک­های قزاق، رسیدگی به تراکنش­های روبلی را متوقف کرده اند.

در سطح منطقه، امارات متحده عربی، تبدیل به مقصدی رؤیایی برای میلیونر­های ناامید از شرایط اقتصادی شده و در این مسیر، گوی سبقت را از سنگاپور، ایالات متحده و سوئیس ربوده و شانه به شانه استرالیا در جذب سرمایه­های مهاجر و فراملی در حرکت است. علاوه بر این، با افزایش 24 درصدی تعداد شرکت­های چینی در دبی، امارات در مسیر تبدیل شدن به کلیدی­ترین شریک تجاری چین در خاورمیانه است. توافقنامه مشارکت جامع اقتصادی میان امارات و ترکیه و نیز توافق‌نامه مشارکت اقتصادی جامع با کامبوج، از دیگر مثال­های توافق خارجی امارات با اقتصادهای در حال رشد است. اگرچه ترکیه همچنان درگیر آشفتگی اقتصادی و بحران تورم و ارز است و دولت در تلاش است تا با طرح­های مختلف تشویقی، مردم را ترغیب به تبدیل ارز به لیر نماید. مصر نیز طی دو سال گذشته شرایط اقتصادی مناسبی نداشته و بحران بدهی و تورم، این کشور را ترغیب نموده تا با هدف کاهش آسیب­پذیری در مقابل نوسانات کشورهای غربی، در پی جذب سرمایه­ گذاری از آسیا، به ویژه چین باشد.