کسب و کارهای مرتبط با حوزه نیروگاه‌های خورشیدی فتوولتائیک شامل شرکت‌های پیمانکار، مشاور، تامین‌کننده و تولیدکننده تجهیزات می‌شود. توسعه بازار سامانه‌های خورشیدی فتوولتائیک تاکنون تنها با روش خرید تضمینی برق انجام شده است، بدین ترتیب که متقاضی سرمایه‌گذاری کرده، با یک شرکت پیمانکار و تامین کننده قرارداد منعقد کرده، و سامانه در محل مورد نظر نصب می‌شود و در نهایت، با انعقاد قرارداد خرید تضمینی برق بلندمدت با وزارت نیرو، وزارت نیرو برق تولیدی از سامانه‌های خورشیدی فتوولتائیک را خریداری می‌نماید. این روش موجب توسعه بازار سامانه‌های خورشیدی فتوولتائیک و توسعه کسب و کار در این حوزه در سراسر کشور شده است.
با توجه به محدودیت بودجه دولت برای خرید برق تجدیدپذیر، و عدم افزایش نرخ خرید برق تجدیدپذیر، شرکت‌های فعال در این حوزه با رکود شدید بازار روبرو هستند و بیم آن می‌رود که با تعطیلی روبرو شوند. برای ایجاد بازارهای جدید برای این شرکت‌ها و رفع موانع کسب و کار، موضوعاتی شناسایی شده‌اند که در صورت عملی شدن، می‌توانند موجب گشودن راه های جدید برای توسعه بازار برای این شرکت‌ها گردد.
موضوع این پژوهش با عنوان بررسی چالش ها و امکان پذیری اجرای سامانه‌های خورشیدی فتوولتائیک در محل واحدهای صنعتی، زمین های کشاورزی و ساختمان های مسکونی، توسعه سامانه‌های خورشیدی فتوولتائیک به صورت انشعابی را از منظر فنی، حقوقی و قانونی و اقتصادی و تدوین پیشنهاد تشویقی یا الزامی برای تصویب در مراجع مرتبط، با دقت شکافته و امکان‌پذیری آنها را بررسی کرده است، راهکارها شناسایی شده و پیشنهادات حقوقی و قانونی برای توسعه این سامانه‌ها پیشنهاد گردیده است.
در فصل 1 به جمع آوری آمارهای مربوط به سه بخش صنعتی، کشاورزی و ساختمان‌های مسکونی اقدام می‌گردد. سپس در فصل 2 تاریخچه و آمار انرژی‌های تجدیدپذیر با تمرکز بر انرژی خورشیدی فتوولتائیک در ایران پرداخته و سه کشور منتخب از نظر میزان توسعه در انرژی خورشیدی و سیاست‌های انرژی‌های تجدیدپذیرشان بررسی می‌گردند. در فصل 3 مسائل فنی و اقتصادی نیروگاه‌های خورشیدی فتوولتائیک محدود به انشعاب بررسی شده و با نگاهی اجمالی به سیستم‌های ذخیره‌سازی انرژی، این سیستم‌ها از نظر اقتصادی تجزیه و تحلیل می‌گردد. در فصل 4 ابتدا به بررسی اصلی‌ترین سیاست‌های متداول در زمینه انرژی‌های تجدیدپذیر پرداخته و سپس کلیه قوانین و مقررات مربوط به انرژی‌های تجدیدپذیر در ایران و مسائل و مشکلات حقوقی و قانونی متنابه توسعه نیروگاه‌های فتوولتائیک محدود به انشعاب در سه بخش صنعتی، کشاورزی و ساختمان‌های مسکونی بررسی می‌گردد. فصل 5 پتانسیل فنی و بازار نیروگاه‌های فتوولتائیک در ایران و میزان سرمایه‌گذاری مورد نیاز و پتانسیل ایجاد اشتغال آن محاسبه می‌گردد. در نهایت در فصل 6 پیشنهادات قانونی به شرح خلاصه شده زیر به عنوان مشوق‌هایی برای توسعه این نیروگاه ها و جهت ارائه به مراجع قانونی ارائه می‌شود.
خلاصه مسائل حقوقی و قانونی و پیشنهادات مرتبط
|
بخش |
مسائل حقوقی و قانونی |
پیشنهادات |
مسیر تصویب |
|
کلی |
خرید تضمینی برق عدم اجرا و نظارت در اجرای آیین‌نامه (درخصوص تعیین نرخ تجدیدپذیر) |
افزایش نرخ خرید تضمینی برق تجدیدپذیر به صورت سالانه اجرای کامل آیین‌نامه اجرایی ماده 61 قانون اصلاح الگوی مصرف انرژی برق |
ساتبا و وزارت نیرو |
|
واحدهای صنعتی (شهرکهای صنعتی) |
عدم قطعی برق واحدهای صنعتی مجهز به نیروگاه خورشیدی انشعابی |
مشوق: عدم قطع اتصال برق صنایعی که به نیروگاه خورشیدی مجهز می‌گردند از طریق هوشمندسازی قطع و و وصل برق صنایع در شهرک‌ها و نواحی صنعتی و احداث نیروگاه خورشیدی به میزان درصدی از دیماند برق صنعتی |
پیگیری در سطح کشوری: وزارت نیرو- ابلاغیه وزیر -دستورالعمل – ضوابط اجرایی پیگیری در سطح استان‌ها: شرکت‌های توزیع برق در استان‌ها مجلس: قانون بودجه-ماده واحده-طرح توسعه و مانع‌زدایی از صنعت برق کشور |
|
تسهیلات برای واحدهای صنعتی جهت احداث نیروگاه خورشیدی انشعابی |
تبصره 18 قانون بودجه (تهیه متن پیشنهاد) نیروگاه خورشیدی جزو مصادیق اعطای تسهیلات به واحدهای صنعتی قرار گیرد |
وزارت صمت: نیروگاه خورشیدی جزو مصادیق اعطای تسهیلات به واحدهای صنعتی قرار گیرد. وزارت نیرو: ارائه پیشنهاد مشخص برای تسهیلات تبصره 18 برای نیروگاه‌های خانگی و صنعتی و طرح در کارگروه مربوطه در وزارت اقتصاد ادارت کل صنایع استانی: ارائه پیشنهاد تخصیص منابع از طریق استانداری‌ها |
|
|
تسهیلات صندوق توسعه ملی وزارت صمت طی نامه‌ای به صندوق توسعه ملی اعلام کرده است که این صندوق از منابع وزارت صمت می‌تواند برای نیروگاه‌های خورشیدی وام اعطا نماید. اجرایی شدن این موضوع پیگیری شود. |
صندوق توسعه ملی و وزارت صمت پیگیری اجرای درخواست وزارت صمت از صندوق توسعه ملی |
||
|
مشوق‌های زیست محیطی برای احداث نیروگاه خورشیدی در صنایع |
ماده 15 قانون هوای پاک |
مجلس (اصلاح قانون) |
|
|
بند "د" ماده 45 قانون وصول برخی درآمدهای دولت |
اصلاح آیین نامه (ماده 7-اقدامات) |
||
|
ماده 27 قانون مالیات بر ارزش افزوده |
دستورالعمل اجرایی تبصره 1 ماده 38 قانون قبلی متن تعیین معیارهای آلایندگی پیشنهادی توسط سازمان محیط‌زیست |
||
|
تخصیص زمین و انشعاب جهت احداث نیروگاه خورشیدی در شهرک‌ها و نواحی صنعتی |
صدور پروانه احداث برای نیروگاه‌های انشعابی |
||
|
اختصاص انشعاب برق برای نیروگاه خورشیدی |
|||
|
شیوه مشارکت در احداث نیروگاه‌های محدود به انشعاب در واحدهای صنعتی |
دستورالعمل " روش اجرایی مشارکت در احداث نیروگاه مختص انشعاب" مرتبط با این موضوع توسط ساتبا و با همکاری انجمن ساتکا تهیه و ابلاغ گردید. |
||
|
خانگی |
تسهیلات برای نیروگاه‌های خورشیدی خانگی |
تبصره 18 قانون بودجه |
تکمیل فرم تبصره 18 توسط وزارت نیرو و ساتبا - ارسال به وزارت اقتصاد- تصویب در کارگروه وزارت اقتصاد |
|
تسهیلات مشاغل خانگی |
تکمیل فرم پیشنهاد مشاغل خانگی توسط وزارت نیرو و ساتبا- ارسال به وزارت کار-تصویب در ستاد مشاغل خانگی وزارت کار |
||
|
ساختمان‌های مسکونی چند واحدی و استفاده از فضای مشاعات پشت‌بام توسط یک واحد مسکونی |
دستورالعمل " روش اجرایی مشارکت در احداث نیروگاه مختص انشعاب" مرتبط با این موضوع توسط ساتبا و با همکاری انجمن ساتکا تهیه و ابلاغ گردید. |
||
|
نصب نیروگاه خورشیدی فتوولتائیک بر روی انشعاب برق اشتراکی مشاعات ساختمان‌ها |
|||
|
کشاورزی |
تغییر کاربری زمین |
عدم نیاز به تغییر کاربری زمین برای نیروگاه‌های خورشیدی انشعابی |
اصلاح قانون حفظ کاربری اراضی زراعی و باغ‌ها |
|
عدم اعطای انشعاب برق به زمین‌های کشاورزی فاقد چاه کشاورزی (دیم) |
اتصال به شبکه نیروگاه‌های خورشیدی تا سقف 200 کیلووات در زمین‌های کشاورزی دیم |
وزارت نیرو |