با توجه به نقش اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران در راستای ارائه خدمات به فعالان اقتصادی بخش خصوصی و همچنین با توجه به اهمیت داده های آماری به منظور تحلیل روند تاریخی و وضعیت موجود و پیش بینی آینده، و نیز امكان برنامه ریزی صحیح اقتصادی، مرکز تحقیقات و بررسیهای اقتصادی اتاق ایران بر آن شد تا چكیده آمارهای اقتصادی را که متشكل از برخی آمارهای اقتصادی روزانه، ماهانه و فصلی کشور و برگرفته از منابع آماری معتبر همچون بانک مرکزی، مرکز آمار ایران، گمرک جمهوری اسلامی ایران و سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) میباشد، بر اساس درجه اهمیت و استفاده آنها توسط فعالان بخش خصوصی و به منظور دسترسی سریع و راحت به این اطلاعات هر ماه بر روی سایت اتاق ایران درج نماید.

پیشگفتار

رشد جمعیت طی دهه‌های گذشته متناسب با رشد سایر بخش‌های تولیدی و رفاهی کشور نبوده است و همین عامل سبب گردیده که محدودیت­ها و تنگناهایی در سایر بخش‌ها به‌‌خصوص منابع آب و تأمین غذا به‌وجود آید.  به‌طوری‌که سرانه آب تجدیدپذیر کشور نسبت به سال 1300 شمسی به حدود یک هفتم کاهش یافته است.

متأسفانه علی‌رغم وجود ظرفیت‌های بالقوه ارزشمند در بخش کشاورزی، عملکرد و تولید محصولات به‌ازای سطح کاشت و میزان آب مصرفی بسیار پایین است. کشاورزی نه تنها در اراضی دیم به واسطه  بارش کم و نامنظم، بلکه حتی در اراضی آبی و  مجهز به شبکه‌های مدرن آبیاری، عملکرد قابل قبولی در مقایسه با سایر کشورهای پیشرو ندارد. این در حالی است که بقای کشاورزی ایران به شدت به آب آبیاری وابسته است (به‌طوری‌که حدود 90 درصد کل تولیدات کشاورزی در کشور از اراضی فاریاب تأمین می‌گردد) و چنان‌چه بحران و کمبود منابع آب در آینده و تأثیر آن بر توسعه کشاورزی کشور را در نظر بگیریم، با روند کنونی، بخش کشاورزی با آسیب‌های بیشتری مواجه خواهد شد.

یکی از مهم‌ترین و مؤثرترین راه‌کارهای مقابله با بحران آب، افزایش هم‌زمان کارآیی آبیاری به‌همراه تخصیص بهینه مقدار آب مصرفی و به عبارت دیگر افزایش «بهره‌وری آب» در بخش کشاورزی است. این مهم در حفظ و ارتقای شرایط کسب و کار کشاورزان به عنوان قشر مولد کشور نیز مورد تأکید جدی است و ضروری است که این موضوع به‌عنوان یک عامل مؤثر در برنامه‌ریزی‌ها و تصمیم‌سازی‌های آتی کشور مدنظر قرار گیرد.

شناخت مفاهیم پایه در زمینه بهره­وری آب، اهمیت بالایی در شناخت صحیح وضع موجود و فرصت­های بهبود دارد. در این گزارش روابط مربوط به انواع شاخص‌های بهره‌وری آب فیزیکی، اقتصادی، محیط‌زیستی- اجتماعی، محاسبه و روش‌های تحلیل این شاخص­ها، به‌علاوه اطلاعات مورد نیاز جهت برآورد آنها بررسی و ارائه شده است.

گزارش «اولویت های همکاری اقتصادی-تجاری با چین» به درخواست معاونت اقتصادی اتاق تهیه گردید که مبتنی بر چهار بخش می باشد. در بخش اول، نگاهی اجمالی به اقتصاد چین با توجه به شاخص های عمده اقتصادی صورت گرفته است. بخش دوم جایگاه چین را بر اساس شاخص رقابت پذیری و شاخص رقابت پذیری صنعتی مورد بررسی قرار داده است. بخش های اقتصادی دارای پتانسیل چین در سطح بین المللی مطالب بخش سوم را تشکیل می دهد که شامل تحلیل شاخص مزیت نسبی آشکار شده برای صادرات محصولات صنعتی چین، کشاورزی، سفر گردشگری و هتل داری، لجستیک و حمل و نقل و تکنولوژی های پاک می باشد. در فصل چهارم، شرکت های بزرگ و مطرح در رتبه بندی شرکت های بزرگ دنیا از نظر ارزش بورسی و میزان فروش، بر اساس رده بندی فوربس و فاینانشال تایمز فهرست شده اند. بخش آخر گزارش به بخش های صنعتی مورد نیاز برای سرمایه گذاری در ایران که بر اساس معیار مزیت نسبی آشکار شده چین، امکان همکاری در آنها وجود دارد اختصاص یافته است.

استفاده مطالب این گزارش بدون دخل و تصرف و با ذکر منبع بلا مانع می باشد.

استان اصفهان:
استان اصفهان در حوضه هاي آبريز كارون، گاوخوني، كوير سياه كوه، كوير نمك، كويرمركزي واقع شده و مهمترين حوضه آن حوضه گاوخوني است. از جمله رودهاي دائمي استان مي توان به زاينده رود، پلاسجان، ماربر، سوليكان، گلپايگان و هرگان اشاره كرد. زاينده رود مهم ترين شريان آبي ايران مركزي است. حيات اقتصادي و اجتماعي بخش بزرگي از استان اصفهان، مستقيم وغيرمستقيم به زاينده رود وابسته است تا آن جا كه اصفهان را هديه ي زاينده رود مي دانند ميانگين آبدهي دبي رودخانه در شرايط عادي، حدود 40 تا 50 مترمكعب در ثانيه است ولي اين مقدار در همه جاي مسير و در سال هاي مختلف يكسان نيست و بسته به ميزان  برداشت آب، تغذيه ي رودخانه و نفوذ آب در 87 كاملاً - 78 و 88 - زمين متفاوت است. بعضي سال ها پر آب و برخي سال ها مانند سال هاي 79 خشك است.

استان يزد:
استان يزد در حوضه هاي آبريز كوير لوت، كوير درانجير، كوير ابرقو سيرجان، كوير سياه كوه زرين، گاوخوني و كويرمركزي واقع شده و مهمترين حوضه هاي آن از نظر تامين آب حوضه كوير ابرقو، سيرجان و كوير سياه كوه ريگ زرين و كوير درانجير، ساغند مي باشد. درصد آبدهي كه كوير درانجير وارد اين حوضه مي كند بيشتر از كوير مركزي است. زيرا اگرچه درصد بيشتري ( 24 %) در مقابل 11 % را كوير مركزي به خود اختصاص داده اما چون آبدهي درانجير بيشتر است اين اتفاق مي افتد. در حوضه، رودخانه حياتي و مهمي وجود ندارد و عموماً ريزش هاي جوي با تغذيه آبخوان ها و تامين آب زيرزميني تحقق مي يابد.

وقوع زیرساخت‌ها و پیشرفت‌های تکنولوژیک، فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی در نیمه دوم قرن بیست و یکم، با افزایش زمان فراغت و همچنین ثروت انسان‌ها همراه بوده است. از اینرو می‌توان این دوره را عصر صنعت گردشگری نام نهاد. پدیده گردشگری یک واقعیت اجتناب ناپذیر در رفتار و عمل انسان به منظور ارضای روح کنجکاوی اوست و سفر به نقاط دیگر چه به صورت حقیقی و واقعی و چه به صورت مجازی با انگیزه‌های مختلفی جزو ملزومات زندگی قرن بیست و یکم و شکل دهنده جریانی است که مرزهای ملی و بین‌المللی را در نوردیده و رویکردی فراتر از دولت و ملت خواهد داشت. بدین ترتیب توجه به صنعت گردشگری بیانگر این واقعیت است که این امر به یک سلسله تاثیرات و تغییرات اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و محیطی در هر کشوری می‌انجامد. امروزه صنعت گردشگری به اندازه‌ای در توسعه اقتصادی و اجتماعی کشورها اثرگذار است که اقتصاد دانان آن را صادرات نامرئی نامیده‌اند (محسنی، 1388).

بر اساس پیش‌بینی سازمان جهانی گردشگری[1] (WTO) حجم گردشگران ورودی از 563 میلیون در سال 1995 به 6/1 میلیارد نفر تا سال 2020 خواهد رسید. درآمد ناشی از گردشگری نیز از 453 میلیارد دلار در سال 1995 به 2000 میلیارد دلار تا سال 2020 بالغ خواهد گردید. در مجموع، حجم گردشگری بین‌المللی و هزینه‌های آن به ترتیب از میانگین رشد سالانه‌ای معادل 4/4 درصد و 5/6 درصد برخوردار خواهد شد. به علاوه پیش‌بینی سازمان جهانی گردشگری نشان می‌دهد که 56 درصد از مسافران جهانی را در سال 2020 گردشگران داخلی تشکیل خواهند داد (http://unwto.org).

همچنین طبق آمار شورای مسافرت و جهانگردی، 9/10 درصد از کل تولید ناخالص ملی، 7/10 درصد اشتغال، 4/11 درصد سرمایه گذاری و 11 درصد مالیات جهان از صنعت گردشگری است (ماهنامه ایرانگردی و جهانگردی شماره 2 و 3، ص 4). اکنون بخش صنعت گردشگری، به طور مستقیم و غیرمستقیم بیش از 200 میلیون فرصت شغلی تمام وقت، نیمه وقت و فصلی را بوجود آورده است و بدین ترتیب چرخه عظیم مالی که بطور غیرمستقیم حول محور صنعت گردشگری می‌چرخد به مراتب مهم‌تر از درآمدهای مستقیم بر اقتصاد جهانی تاثیرگذار است.

بسیاری از برنامه ریزان و سیاست گذاران از صنعت گردشگری به عنوان رکن اصلی توسعه پایدار یاد می‌کنند که می‌تواند با برنامه‌ریزی اصولی و مناسب و شناسایی فرصت‌ها و محدودیت‌های گردشگری، نقش موثری در توسعه روابط و مناسبات اقتصادی داشته باشد و در نتیجه به توسعه ملی و منطقه‌ای و تنوع بخشی اقتصاد ملی کمک کند. توسعه پایدار گردشگری توسعه ای است که در آن توازن و تعادل، حفظ ارزش‌ها و کیفیت اخلاقیات و اصول اقتصادی و نیز مزیت‌های اقتصادی همه به همراه هم دیده شده و کوشش می‌شود تا توسعه‌ای متعادل و همه جانبه جایگزین توسعه صرفا اقتصادی گردد. در این دیدگاه توسعه گردشگری با استفاده از منابع موجود به گونه‌ای است که ضمن پاسخ دادن به نیازهای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و ضوابط قانونی جامعه و انتظارات گردشگران بتوان وحدت و یکپارچگی، هویت فرهنگی، سلامت حفظ محیط زیست، تعادل اقتصادی و رفاه مردم محلی را تامین کرد (الوانی، 1372). گردشگری بخصوص در زمانیکه سود فعالیت‌های دیگر بخش‌های اقتصادی در حال کاهش باشد، جایگزین مناسبی برای آنها و راهبردی برای توسعه است. بر این مبنا از دلایل اصلی توسعه گردشگری غلبه بر پایین بودن سطح درآمد و ارائه فرصت‌های جدید شغلی و تحولات اجتماعی در جامعه است که می‌تواند امیدهایی را برای کاهش فقر بخصوص در نواحی که به نحوی دچار رکود اقتصادی شده اند فراهم آورد (پاپلی یزدی و سقایی، 1386).

علاوه بر این، گردشگری عنصری لازم برای حرکت به سوی اصلاح مناطق روستایی است و از آن به عنوان راهبردی که می‌تواند با توجه به اثربخشی خاص خود به جوامع روستایی حیات دوباره بخشد و آنرا پابرجا نگه دارد، یاد می‌شود (فخیم زاده و خطیبی، 1391). در این راستا گردشگری کشاورزی می تواند گام مهمی در توسعه و ساماندهی گردشگری ایران برعهده داشته باشد. گردشگری کشاورزی از نقطه نظر اقتصادی روندی دوسویه در نواحی کشاورزی و روستایی رقم می زند که می تواند دربرگیرنده رشد اقتصادی، ایجاد اشتغال و درآمدزایی برای ساکنان روستایی نیز باشد.  

[1] World Tourism Organization (WTO)