مرکز پژوهش ­های اتاق ایران تهیه و انتشار سلسله گزارش ­های "پایش تحولات تجارت جهانی" را با هدف بررسی رویدادهای کلیدی در محیط ژئواکونومیک ایران، در دستور کار قرار داده است. در این گزارش ­ها مسائل مهم روز از منظر تاثیرگذاری بر دیپلماسی اقتصادی و موقعیت ژئواکونومیک ایران مورد بحث و بررسی قرار می­گیرند.

در شصت و چهارمین گزارش از این سلسله گزارش­ها، گلچینی از تحولات اخیر در دو لایه جهانی و منطقه­­ای محیط ژئواکونومیک ایران ارائه شده است.

در بخش تحولات جهان و در گزارش اخیر آنکتاد، بحث جالبی در مورد لزوم ایجاد یک توافق آبی در حوزه اقتصاد وابسته به اقیانوس، با هدف ایجاد تعادل در بهره­ برداری و همزمان، محافظت از منابع اقیانوسی، ارائه شده است. نکته برجسته و متمایز کننده این گزارش، موضوع کشت جلبک دریایی و نوآوری در جایگزین­های پلاستیک است. به طور کلی تلاش­ها در راستای محافظت از اکوسیستم در سطح جهان شدت گرفته است. اروپا نیز سرمایه ­ گذاری­های عظیمی را برای جایگزینی گاز روسیه با فناوری­های سبز انجام داده است. اتحادیه اروپا همچنین به دنبال تصویب پیش­نویس طرح تحریمی جدیدی است که شرکت‌ها و کشورهایی را مورد هدف قرار می‌دهد که به روسیه در دور زدن تحریم‌های اتحادیه اروپا کمک می‌کنند. این امر به ویژه در مورد کشور چین که حجم تجارت خود با روسیه را به طور بی­ سابقه ای افزایش داده، نمود بیشتری دارد.

در سطح منطقه نیز خبر از پیشتازی عربستان و قطر در جذب سرمایه خارجی است. 37 درصد از کل حجم سرمایه‌گذاری‌های صورت گرفته در بخش صنعت عربستان،  سرمایه­ گذاری خارجی و مشترک است. قطر نیز در سال 2022 با ثبت 135 پروژه سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی، که منجر به ایجاد 13972 شغل جدید در سال 2022 شده است، رکورد جدیدی را ثبت کرد. این رقم تقریباً 25 برابر ارزش پروژه‌های سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در سال قبل است و حکایت از دو برابر شدن مشاغل ایجاد شده بواسطه سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی نسبت به سال 2021 دارد. بدون شک برگزاری موفق جام جهانی را می­توان سکوی پرتابی برای قطر دانست. در امارات نیز توان بالای لجستیکی، باعث شده تا فرصت ویژه­ای در زمینه دسترسی و تسخیر بازارهای آفریقایی، برای این کشور ایجاد شود. امارات همچنین در حال مذاکره با بازارهای دارای اهمیت استراتژیک بیشتر در سطح منطقه‌ و جهان است تا در سایه توافقات احتمالی، به تحقق هدف دو برابر کردن حجم اقتصاد تا سال 2031 نزدیکتر شود. اما در خارج از حوزه کشورهای خلیج فارس، ترکیه به دلایل جغرافیایی، لجستیکی و نیروی کار ماهر، به مقصدی مطلوب برای گسترش سرمایه‌گذاری‌های خارجی، از جمله سرمایه های آلمانی بدل شده؛ به نحوی که حجم تجارت دوجانبه دو کشور در سال 2022، از 45 میلیارد دلار فراتر رفته و رکوردی تاریخی بر جای گذاشته است. قزاقستان نیز با در پیش­ گرفتن یک استراتژی جدید مبتنی بر افزایش جریان سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی، از فرصت استفاده کرده و در حال جذب سرمایه شرکت­هایی است که روسیه را ترک و تولید خود را در قزاقستان جایگزین کرده­ اند.