خلاصه مدیریتی
در دنیای مدرن جهانی سازی، گردشگری یکی از بزرگ‌ترین، پویاترین و در حال رشدترین بخش های اقتصادی است که سایر فعالیت های اقتصادی را به خود جذب میکند. اغراق به نظر نمی رسد اگر عنوان شود که بسیاری از کشورهای در حال توسعه در حال حاضر به دنبال رشد اقتصادی از طریق توسعه صنعت گردشگری خود می باشند. هر گردشگر با ورود به کشور میزبان هزینه های زیادی نظیر هزینه اقامت، غذا، حمل‌ونقل و سوغات می پردازد که این هزینه ها ضمن ورود ارز به کشور سبب رونق اقتصادی آن کشور نیز می گردد. در واقع سفر و گردشگری تبدیل به یکی از بزرگ‌ترین حوزه های کسب و کار در دنیا شده به طوریکه با صنایع وابسته به گردشگری در مجموع حدود 10.4 درصد از تولید ناخالص داخلی و 10 درصد از کل اشتغال دنیا را در سال 2018 به خود اختصاص داده است. سهم مستقیم سفر و گردشگری از تولید ناخالص داخلی جهان 3.2 درصد و سهم مستقیم اشتغال آن 3.8 درصد از کل اشتغال می باشد.
اما با وجود رشد سریع گردشگری در دنیای امروز و اقبال مساعد کشورهای در حال توسعه برای استفاده از پتانسیل های این بخش، گردشگری در ایران هنوز با چالش های جدی مواجه بوده و به جایگاه مناسبی حتی در میان کشورهای منطقه نرسیده است. به نظر می رسد که عدم استفاده مناسب ایران از پتانسیل های بالای گردشگری، عرصه را برای سایر کشورهای منطقه خالی کرده و کشورهایی نظیر امارات، ترکیه و گرجستان به خوبی از فرصت استفاده کرده و ضمن در دست گرفتن بازار منطقه و دنیا، گردشگران ایرانی را نیز به خود جذب می کنند.
نکته مهم اما در رابطه با این کشورها آن است که هر سه کشور با یک برنامه ریزی بلندمدت و استراتژی دقیق در این راه گام نهاده و نقش دولت در این میان بسیار حائز اهمیت است. درواقع فصل مشترک میان تجربه هر سه کشور، عزم جدی دولت برای توسعه صنعت گردشگری، داشتن استراتژی توسعه گردشگری و پایبندی به اجرای آن، ارائه مشوق های کارآمد دولتی، همکاری مؤثر میان بخش دولتی و خصوصی و تبلیغات و بازاریابی در سطح بین المللی بود. علاوه بر آن در هر سه کشور تلاش شد تا با توجه به پتانسیل های موجود در آن کشور از قابلیت جذب گردشگر در همه انواع گردشگری مانند گردشگری سلامت، گردشگری ورزشی، اکو توریسم و سایر اشکال آن نیز استفاده شود.
در گزارش پیشِ رو در بخش اول به منظور بررسی اهمیت سفر و گردشگری در دنیای امروز اثرات سفر و گردشگری در اقتصاد دنیا مورد بررسی قرار می گیرد. در ادامه ضمن نگاهی کلی به وضعیت گردشگری در ایران به پتانسیل های گردشگری ایران اشاره می شود. در بخش دوم گزارش، به تجربه سه کشور ترکیه، امارات متحده عربی و گرجستان به تفصیل پرداخته شده و برنامه ها و سیاستهای این سه کشور در حوزه گردشگری مورد مطالعه قرار میگیرد.
بخش سوم گزارش در واقع مقایسه آمارهای میان سه کشور مورد بررسی و ایران و بررسی دلایل ناکامی ایران در صنعت گردشگری نسبت به کشورهای منطقه است. در پایان نیز نتیجه گیری و توصیه سیاستی به منظور ارائه راهکار به سیاستگذاران و تصمیم سازان این عرصه، گنجانده شده است.