مرکز پژوهشهای اتاق ایران، تهیه و انتشار سلسله گزارشهای "پایش تحولات تجارت جهانی" را با هدف بررسی رویدادهای کلیدی در محیط ژئواکونومیک ایران، در دستور کار قرار داده است. در این گزارشها مسائل مهم روز از منظر تاثیرگذاری بر دیپلماسی اقتصادی و موقعیت ژئواکونومیک ایران مورد بحث و بررسی قرار میگیرند.
در نود و سومین گزارش از این سلسله گزارشها، گلچینی از تحولات اخیر در دو لایه جهانی و منطقهای محیط ژئواکونومیک ایران و خلاصهای از آخرین گزارشها و انتشارات بینالمللی در قالب بخش پژوهشها و کتابهای تازه، ارائه شده است.
علیرغم وجود چالشهای ژئوپلیتیکی و روندهای ضد جهانیشدن و نیز تلاش آمریکا در جهت محدودیت دسترسی چین به فناوریهای پیشرفته مورد استفاده در حوزههای نظامی و اقتصادی، چین توانسته جایگاه خود را به عنوان یکی از جذابترین مقاصد سرمایهگذاری بینالمللی در جهان تثبیت نماید. علاوه بر این، تحریمهای غرب بر علیه روسیه، فرصتهای جدیدی را برای شرکتهای چینی در راستای گسترش سرمایهگذاری ایجاد کرده، به نحوی که شرکت خودروسازی چینی چری، رتبه نخست را در میان ۵۰ شرکت بزرگ فعال در روسیه که حداقل ۵۰ درصد مالکیت خارجی دارند، از آن خود کرده است.
در سطح منطقه نیز عربستان سعودی، به عنوان یکی از شرکای تجاری مهم چین، توانسته با ایجاد منطقه اقتصادی ویژه رایانش ابری، تعبیه قوانین ساده و مزایای مالیاتی، شرکتهای بزرگ فناوری را ترغیب به سرمایهگذاری در این کشور نماید. صندوق ثروت ملی عربستان، که عنوان پنجمین صندوق ثروت ملی در جهان و دومین در میان کشورهای عربی را به خود اختصاص داده، نقش مهمی در فرآیند توسعه اقتصادی و تحقق اهداف چشمانداز 2030 این کشور ایفا میکند. از سوی دیگر، همزمان با دست و پنجه نرم کردن ایران با کمبود سرمایه خارجی ناشی از تحریمها و در نتیجه عدم توسعه برداشت از منطقه گازی پارس، مذاکرات قطر با سه شرکت بزرگ کرهای بهمنظور ساخت ۲۰ کشتی حمل گاز طبیعی مایع با هدف افزایش تولید گاز از میدان مشترک با پارس جنوبی و نیز مذاکره این کشور با آلمان در مورد خرید داراییهای شرکت نفتی روسیه که پس از حمله روسیه به اوکراین توسط دولت آلمان توقیف شده بود، نشان دهنده تلاش این کشور برای تبدیل شدن به مهرهای کلیدی در بازار انرژی جهان است.
در بخش پژوهشهای تازه، نتایج یک نظرسنجی جدید منتشر شده که نشان میدهد در ایالات متحده، دیدگاههای منفی نسبت به تجارت خارجی، بهویژه در میان جمهوریخواهان، افزایشیافته است. فارغالتحصیلان دانشگاهی در این کشور، بهمراتب بیشتر از کسانی که از تحصیلات کمتری برخوردارند، به منافع تجارت خارجی باور دارند؛ با این وجود 47 درصد از پاسخدهندگان معتقد بودهاند که چین بیشتر از آمریکا از روابط تجاری دوجانبه سود برده است. سازمان تجارت جهانی نیز بینشهای روزآمدی از روندهای تجارت جهانی کالا در قالب یک گزارش منتشر نموده که نشان میدهد رشد تجارت در اروپا کمتر و در سایر مناطق بیشتر از انتظار بوده است. بانک جهانی نیز گزارشی از فرصتهای تجاری هند تهیه نموده که استدلال میکند برای دستیابی به اهداف صادراتی و افزایش اشتغال، هند باید صادرات خود را متنوع کرده و هزینههای لجستیکی را کاهش دهد.