این گزارش به بررسی تغییرات اساسی در توزیع قدرت اقتصادی جهانی تا سال ۲۰۳۰ و پیامدهای آن برای ایران می‌پردازد. با تحلیل روندهای کلیدی مانند رشد اقتصادهای نوظهور، گسترش طبقه متوسط، پیشرفت فناوری، تغییر الگوهای تجارت جهانی و افزایش سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها، این گزارش چشم‌اندازی از جابه‌جایی قدرت اقتصادی ارائه می‌دهد. همچنین، فرصت‌ها و چالش‌های پیش روی ایران در این فضای در حال تحول بررسی شده و راهکارهایی برای تقویت جایگاه کشور در نظم نوین اقتصادی جهانی پیشنهاد می‌شود.
نکات کلیدی گزارش:
1. تغییر در توزیع قدرت اقتصادی جهانی:
o جهان در حال حرکت از نظمی متمرکز بر ایالات متحده و اروپا به سمت جهانی چندقطبی است که در آن آسیا به عنوان مرکز اصلی اقتصادی ظهور می‌کند.
o اقتصادهای نوظهور مانند چین، هند و برزیل نقش فزاینده‌ای در اقتصاد جهانی ایفا می‌کنند و سهم آنها از تولید ناخالص داخلی جهانی به سرعت در حال افزایش است.
o تا سال ۲۰۳۰، قدرت اقتصادی کشورهای گروه E7 (چین، هند، اندونزی، برزیل، روسیه، مکزیک و ترکیه) به بازیگران کلیدی اقتصاد جهانی بدل خواهند شد
2. رشد طبقه متوسط و تأثیرات آن:
o طبقه متوسط جهانی به سرعت در حال گسترش است و تا سال ۲۰۳۰، بیش از ۹۰ درصد از این رشد در آسیا رخ خواهد داد.
o افزایش جمعیت طبقه متوسط تقاضای جهانی برای کالاها و خدمات را به شدت افزایش می‌دهد و بازارهای مصرفی جدیدی را ایجاد می‌کند.
o چین و هند به عنوان بزرگ‌ترین بازارهای مصرفی جهان، نقش کلیدی در هدایت تقاضای جهانی خواهند داشت.
3. پیشرفت فناوری و نوآوری:
o فناوری‌های نوین مانند هوش مصنوعی، انرژی‌های تجدیدپذیر و فناوری‌های دیجیتال، نقش محوری در تحول اقتصاد جهانی ایفا می‌کنند.
o آسیا به عنوان مرکز جهانی نوآوری و فناوری ظهور کرده و سهم قابل توجهی از ثبت اختراعات جهانی را در اختیار دارد.
o کشورهایی که در پذیرش و توسعه فناوری‌های نوین پیشرو هستند، قدرت اقتصادی بیشتری کسب خواهند کرد.
4. تغییرات در تجارت جهانی و زنجیره‌های ارزش:
o توافق‌نامه‌های تجاری منطقه‌ای مانند RCEP (مشارکت اقتصادی جامع منطقه‌ای) و ابتکار کمربند و جاده چین، ساختار تجارت جهانی را بازتعریف می‌کنند.
o زنجیره‌های ارزش جهانی در حال بازتنظیم هستند و کشورها به سمت تنوع‌بخشی و کاهش وابستگی به مراکز تولیدی خاص حرکت می‌کنند.
o تنش‌های ژئوپلیتیکی و همه‌گیری کووید-۱۹ باعث شده‌اند که کشورها به سمت تقویت تولید داخلی و کاهش وابستگی به واردات حرکت کنند.
5. چالش‌ها و فرصت‌های پیش روی ایران:
o ایران با موقعیت استراتژیک خود و منابع طبیعی غنی، پتانسیل بالایی برای رشد اقتصادی دارد. با این حال، تحریم‌های اقتصادی، وابستگی به نفت و گاز، و ناکارآمدی نهادها، چالش‌های عمده‌ای را ایجاد کرده‌اند.
o فرصت‌هایی مانند افزایش تقاضا برای انرژی در آسیا و امکان همکاری‌های منطقه‌ای با کشورهایی مانند چین و هند می‌تواند به تقویت اقتصاد ایران کمک کند.
o برای بهره‌برداری از این فرصت‌ها، ایران نیازمند رفع تحریم ها، تنوع‌بخشی اقتصاد، توسعه زیرساخت‌ها و پیشرفت فناورانه است.
راهکارهای پیشنهادی برای ایران:
1. تنوع‌بخشی اقتصاد:
o کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی و توسعه بخش‌های غیرنفتی مانند صنایع فناوری‌محور، کشاورزی و خدمات.
o سرمایه‌گذاری در صنایع نوظهور مانند انرژی‌های تجدیدپذیر، فناوری‌های دیجیتال و بیوتکنولوژی.
2. توسعه زیرساخت‌ها:
o بهبود زیرساخت‌های حمل‌ونقل، انرژی و ارتباطات برای تسهیل تجارت و جذب سرمایه‌گذاری خارجی.
o تقویت کریدورهای تجاری مانند کریدور شمال-جنوب و بندر چابهار برای افزایش نقش ایران در تجارت منطقه‌ای.
3. پیشرفت فناورانه:
o سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه (R&D) و حمایت از نوآوری‌های فناورانه.
o ایجاد اکوسیستم مناسب برای استارت‌آپ‌ها و شرکت‌های فناوری‌محور.
4. همکاری‌های منطقه‌ای و بین‌المللی:
o تقویت همکاری‌های اقتصادی با کشورهای همسایه و قدرت‌های نوظهور مانند چین، هند و روسیه.
o مشارکت در پروژه‌های زیرساختی منطقه‌ای مانند ابتکار کمربند و جاده چین.
o کاهش تحریم های ایالات متحده از مسیر مذاکره
5. اصلاحات نهادی و اقتصادی:
o بهبود محیط کسب‌وکار و کاهش بوروکراسی برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی.
o اجرای اصلاحات ساختاری برای افزایش شفافیت و کارایی نهادهای اقتص