مرکز پژوهش‌های اتاق ایران، تهیه و انتشار سلسله گزارش‌های "پایش تحولات تجارت جهانی" را با هدف بررسی رویدادهای کلیدی در محیط ژئواکونومیک ایران، در دستور کار قرار داده است. در این گزارش‌ها مسائل مهم روز از منظر تاثیرگذاری بر دیپلماسی اقتصادی و موقعیت ژئواکونومیک ایران مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرند.
در صد و چهارمین گزارش از این سلسله گزارش‌ها، گلچینی از تحولات اخیر در دو لایه جهانی و منطقه‌ای محیط ژئواکونومیک ایران ارائه شده است.
در بخش تحولات جهانی، دولت دونالد ترامپ در فوریه ۲۰۲۵ با استناد به ملاحظات امنیت ملی، تعرفه ثابت ۲۵ درصدی برای تمامی واردات فولاد و آلومینیوم تعیین کرد که جایگزین نرخ ۱۰ درصدی قبلی برای آلومینیوم شده‌است. علاوه بر این، تمامی معافیت‌های ویژه کشورها و سهمیه‌های تعرفه‌ای (TRQs) که شامل کانادا، مکزیک، اتحادیه اروپا، بریتانیا و ژاپن بود، لغو گردید. این تعرفه‌ها همچنین علاوه بر فلزات خام، محصولات مشتق‌شده از فولاد و آلومینیوم را نیز در بر می‌گیرد و صنایع وابسته را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. اما در واکنش به اعمال تعرفه ۱۰ درصدی توسط دونالد ترامپ، بر واردات از چین، پکن مجموعه‌ای از اقدامات تلافی‌جویانه را اعلام کرد که از ۱۰ فوریه ۲۰۲۵ اجرایی شد. وزارت دارایی چین اعلام کرد که تعرفه‌های جدیدی بر کالاهای وارداتی از ایالات متحده اعمال خواهد کرد که شامل تعرفه ۱۵ درصدی بر زغال‌سنگ و گاز طبیعی مایع (LNG) و تعرفه ۱۰ درصدی بر نفت خام، ماشین‌آلات کشاورزی، خودروهای با موتورهای بزرگ و وانت‌ها می‌شود. گزارش‌های رویترز نشان می‌دهد که جنگ تجاری میان چین و آمریکا، که با اعمال تعرفه‌های جدید از سوی واشنگتن تشدید شده‌است، صادرکنندگان چینی را به سمت بازارهای جایگزین در آسیا، آفریقا و آمریکای لاتین سوق داده‌است. این تغییر استراتژی، رقابت شدیدی میان تولیدکنندگان چینی ایجاد کرده که می‌تواند به جنگ قیمتی، کاهش سودآوری و تشدید فشارهای اقتصادی داخلی منجر شود.
در تحولات منطقه‌ای ترکیه بسیار خبر ساز بود. اخیرا در رویدادی در مجتمع تجارت خارجی مجمع صادرکنندگان ترکیه (TİM)، عمر بولات، وزیر تجارت ترکیه، از برنامه‌ای جاه‌طلبانه برای صادرات این کشور در سال ۲۰۲۵ رونمایی کرد. این برنامه شامل ۷۷ اقدام استراتژیک است که می‌تواند مسیر اقتصادی کشور را متحول کند. از سوی دیگر اداره آمار ترکیه اعلام کرد که صادرات این کشور به عراق در سال ۲۰۲۴ به بیش‌از ۱۳ میلیارد دلار رسیده‌است و عراق را در میان چهار مقصد برتر صادراتی ترکیه در سطح جهان قرار داده‌است. همچنین رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، اخیرا در سفر به پاکستان اعلام کرد که آنکارا و اسلام‌آباد توافق کرده‌اند تلاش‌های خود را برای افزایش حجم تجارت دوجانبه به ۵ میلیارد دلار تقویت کنند. در پایان تبدیل ترکیه به هاب گازی اروپا مورد توجه قرار گرفته است. صادرات گاز طبیعی روسیه ازطریق خط لوله ترک‌استریم (TurkStream) در ژانویه ۲۰۲۵ به رکوردی بی‌سابقه دست یافت. این افزایش چشمگیر درحالی رخ داده است که اوکراین قرارداد پنج‌ساله ترانزیت گاز خود با روسیه را فسخ کرده و مسیرهای سنتی انتقال گاز روسیه به اروپا را مسدود کرده‌است.
در راستای تقویت همکاری‌های بین‌المللی در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر، شرکت آکوا پاور عربستان و شرکت سِفی آلمان، تفاهم‌نامه‌ای برای تولید و صادرات هیدروژن و آمونیاک سبز از عربستان به اروپا امضا کردند. این توافق بخشی از ابتکار «پل سبز عربستان-آلمان» با هدف توسعه صادرات پایدار هیدروژن پاک به بازارهای اروپایی است عربستان سعودی همچنین در راستای توسعه حضور اقتصادی خود در قاره آفریقا، امتیاز بهره‌برداری و تصاحب بندر استراتژیک باجامویو در تانزانیا را به دست آورد..
امارات متحده عربی نیز برای توسعه صنعت پتروشیمی و افزایش حضور در بازارهای جهانی، درحال بررسی خرید «نوا کمیکالز» کانادا توسط شرکت ملی نفت ابوظبی (ادنوک) و شرکت اتریشی OMV هستند. در خبری دیگر شیخ محمد بن راشد آل مکتوم، حاکم دبی، اعلام کرد که حجم تجارت خارجی این کشور برای نخستین‌بار از مرز ۳ تریلیون درهم عبور کرد و در پایان سال ۲۰۲۴ به ۲.۹۹۷ تریلیون درهم (معادل ۸۱۵.۷ میلیارد دلار) رسید. این رقم نشان‌دهنده رشدی ۱۴.۶ درصدی نسبت به سال ۲۰۲۳ است.