ورود

ورود به بخش ارسال محتوا

نام کاربری *
رمز عبور *
به خاطر سپردن من
شنبه, 02 تیر 1397 ساعت 16:01

اقتصاددان به مثابه لوله کش (گزارش شماره 1 بولتن بررسی مسائل روز اقتصاد ایران- خرداد 1397)

بارگذاری توسط :
این مورد را ارزیابی کنید
(0 رای‌ها)

از آنجا که اقتصاددانان بازوی دولت­ها در تدوین سیاست­ها و مقررات جدید هستند، این امر مسؤولیتی بر دوش آنها قرار می­دهد که به اعتقاد دوفلو باید در ارتباط با سیاست­گذاری­ها به مثابه یک «لوله­ کش» به «جزئیات اجرایی» سیاست­ها توجه کنند. ذهنیت یک لوله­ کش به گونه­ ای است که باید آنچه در دنیای واقعی می­تواند جوابگو باشد را پیش ­بینی نماید و سپس به اصلاح و تطبیق آن با شرایط واقعی بپردازد. زیرا مدل­های نظری نمی­توانند ما را به طور کامل به چیستی (و چگونگی) اهمیت جزئیات واقف سازند. عبارت استعاری «اقتصاددان به مثابه لوله­ کش» در این مقاله قصد دارد این مفهوم را تبیین نماید که اقتصاددانان در مقام تصمیم­ گیری باید به گونه­ ای عمل کنند که گویی به لوله­ک شی اشتغال دارند و قرار است طرح آنها در دنیای واقعی نتیجه­ بخش باشد. این امر در نهایت، به نفع جامعه و رشته اقتصاد خواهد بود.

دوفلو در مقاله خود با اشاره به ماجرای انشعاب آب در یکی از شهرهای مراکش که علیرغم پرداخت وام بدون بهره مورد استقبال شهروندان فقیر قرار نگرفت، می­نویسد با وجود آنکه افزایش دسترسی شهروندان به آب سالم سیاست صحیحی است، اما رویه­ های اجرایی آن می­تواند در عمل بازدارنده باشد و سرمایه­ گذاری­های صورت­ گرفته در زیرساخت­های مالی و فیزیکی را نیز نابود کند. از اینرو، او چنین استدلال می­کند که اهمیت پرداختن به «جزئیات» سیاست­ها نباید از نظر اقتصاددان دور بماند و با همان نگاه تیزبینی که یک لوله­ کش به تمام جزئیات کارش احاطه دارد تا کار او در دنیای واقعی نتیجه­ بخش باشد، اقتصاددان نیز باید سیاست­گذاری­های سیاستمداران را بر مبنای تحلیل شرایط واقعی و جزئیات اجرایی آن مورد بررسی قرار دهد.

عقاید دوفلو را در این رابطه می­توان این­گونه خلاصه کرد:

1) اقتصاد در درجه اول یک ابزار سیاستی است. به عبارتی، نقش اصلی اقتصاددانان، مشاوره دادن به دولت­ها در تدوین قوانین و مقررات است.

2) اقتصاد مجموعه ­ای از گزاره­ های نظری درباره رفتار و تعاملات انسانی که تنها به کار تاریخ و سیاست بیاید نیست. بلکه اقتصاد، روش فنی جهت ساختن و ایجاد چیزها است؛ ولواینکه غیرکامل و از راه تجربی باشند. برای این منظور، باید بر «جزئیات» متمرکز شد و نگران تصویر کلان نبود [3].

مارک استبیل[1] یکی از اساتید اقتصاد دانشگاه اینسیاد، ضمن تأیید نظریه دوفلو می­نویسد می­توان فهرست بلندبالایی از سیاست­های صحیح اقتصادی تهیه کرد که در مقام اجرا عقیم مانده ­اند. او نظر دوفلو را تأیید می­کند که اقتصاددان صرف­نظر از طراحی ماشین سیاست­گذاری باید بر نصب دستگاه در دنیای واقعی تمرکز کند و سپس عملکرد دستگاه را به دقت مورد توجه قرار دهد تا ایرادات احتمالی آن را برطرف نماید. چیزی که دوفلو با وارد کردن روش «سنجش تصادفی کنترل­ شده»[2] در اقتصاد به آن پی می­برد، فقدان توجه به قدم نهایی سیاست­گذاری­های اقتصادی یعنی اجرای سیاست است. دوفلو با استفاده از استعاره «اقتصاددان به مثابه لوله­کش» این­گونه استدلال می­کند که ملاحظات حیاتی برای کار اقتصاددان را می­توان به طور استعاری در دو مسئولیت اصلی خلاصه کرد: نخست، «طراحی شیر» و دوم، «چیدمان و استقرار لوله­ ها» اقبال اقتصاددانان رفتاری همچون ریچارد تیلر[3] و کاس سانستین[4] به مفاهیمی چون «سقلمه» یا «تلنگر» و معماری انتخاب گویای همین اصل است که اقتصاددانان سعی دارند با تغییر گزینه‌های ارائه‌شده، بدون سلب آزادی انتخاب افراد روی تصمیم‌گیری آنها تأثیر بگذارند. این بخش، همان «طراحی شیر» است. اما «استقرار لوله­ ها» به طور صحیح، بخش دومی است که به اعتقاد دوفلو، اقتصاددان باید از طریق سنجش تصادفی کنترل­ شده انجام دهد. در این روش، افراد به صورت تصادفی به دو گروه یکسان تقسیم می­شوند. یکی، گروه شاهد (کنترل) و دیگری، گروه آزمایش که در آن، گروهِ آزمایش متغیر مورد نظر را دریافت می‌کند و نتایج آن با گروه شاهد که متغیری دریافت نکرده است مورد مقایسه قرار می­گیرد. دوفلو با استفاده از این روش در کشورهای در حال توسعه راه­هایی برای مؤثرسازی برنامه واکسیناسیون کودکان، کاهش شیوع مالاریا و افزایش مدرسه­ روی کودکان پیدا می­کند.

دوفلو از سوی دیگر، به طرح­هایی اشاره می­کند که ظرایف و ابعاد پیچیده آنها از چشم سیاست­گذار دور مانده است و به همین دلیل به تجاربی ناموفق تبدیل شده­اند. تجربه توزیع برنج یارانه­ ای در اندونزی، ابعاد اقتصاد سیاسی و فساد پنهان در این سیاست را که از چشم سیاست­گذار پنهان مانده بود به­ خوبی نشان می­دهد. دوفلو همچنین، از تجربه خود در جلسه­ ای با مسؤولین دولتی بهداشت و درمان ایالت کرالا می­نویسد که در آن مسؤولین در مورد مؤلفه ­هایی که باید در یک سیاست اصلاحی گنجانده شود یا نشود سردرگم بودند و طرح پیشنهادی آنها از تصاویر آرمانی و غیرواقعی از نیروهای بهداشت و درمان فراتر نمی­رفت. تصمیم یک­شبه نارندرا مودی، نخست وزیر هند برای تعویض اسکناس­های قدیمی و حذف 86 درصد از پول رسمی این کشور از چرخه پولی نمونه دیگری است که به نظر دوفلو بدون تأمل در جزئیات اجرایی سیاست، در عمل زمینه­ ساز مشکلات اقتصادی و اجتماعی فراوانی شده است. در نمونه­ ای دیگر، دوفلو درمی­یابد اگر فقرا تورهای پشه­ بند را مجانی دریافت کنند از آنها استفاده نمی­کنند اما وقتی بهایی هرچند بسیار ناچیز بابت آنها بپردازند، از آن استفاده می­کنند.  

دوفلو برای تشریح نظرات خود، به نتایج مشابه مطالعات همکارش بنرجی استناد می­کند. بنرجی، معضل بی ­توجهی سیاست­گذاران به جزئیات را با یک مثال تشریح می­کند. به اعتقاد او این بی­توجی ناشی از عدم توجه به متغیرهای محیطیِ مهم است. بنرجی و گروهش در اندونزی آزمایشی را انجام دادند که نتیجه آن بیانگر توجه گزینشی کشاورزان جلبک دریایی به متغیرهای محیطی کشت بود. نتیجه این آزمایش در مورد چالش­های سیاست­گذاران نیز صادق است. کشاورزان اندونزیایی برای کشت جلبک دریایی از اتصال عمودهایی به موازات جلبک­ها در اقیانوس استفاده می­کنند. مؤلفه­ های بسیاری بر نتیجه این کار اثرگذار است از جمله: طول عمود، فاصله مطلوب بین عمودها، طول مطلوب جلبک و عمود، و قطر عمود. کشاورزان به تمامی این متغیرها توجه ندارند و تنها تعداد محدودی از آنها را رعایت می­کنند. حلقه بازخوردی این سنجش حاکی از آن بود که اگر کشاورزان کار را با این باور شروع کنند که یکی از مؤلفه ­ها مهم نیست، اصلاً بدان توجه نخواهند کرد و ممکن است هرگز به اهمیت آن پی نبرند.

 

[1] Mark Stabile

[2] (Randomized Controlled Trials (RCT

[3] Richard Thaler

[4] Cass Sunstein

اطلاعات تکمیلی گزارش

  • ناظر گزارش: منیره امیرخانلو
  • همکاران/مجریان: فرناز صفدری
  • نوع گزارش: گزارش کارشناسی
  • منتشر شده توسط: اتاق
  • اتاق/تشکل/اتاق مشترک: مرکز تحقیقات و بررسی های اقتصادی اتاق ایران
  • تاریخ انتشار: خرداد 1397
خواندن 502 دفعه آخرین ویرایش در یکشنبه, 03 تیر 1397 ساعت 12:40

نظر دادن

تکمیل فیلد های ستاره دار(*) الزامی می باشد.


تعداد کل مطالب: 1280

تعداد مطالب يک هفته گذشته: 2

تعداد مطالب امروز: 0
Don't have an account yet? Register Now!

Sign in to your account