نقش اتاقهای بازرگانی در برنامه های کارآفرینی جوانان و اشتغال (گزارش شماره 2 بولتن بررسی مسائل روز اقتصاد ایران-مرداد 1396)
خلاصه مدیریتی
جوانان و اشتغال دو مفهومی هستند که در دهه گذشته بسیار مورد توجه واقع شده اند. در واقع با توجه به نرخ رشد بیکاری جوانان و افزایش این نرخ نسبت به بیکاری کل، نیاز به ارائه راهکاری برای حل این معضل و ایجاد شغل برای جوانان مورد توجه جدی واقع شده است.
فعالیتهای کارآفرینانه در کنار رشد اقتصادی به ایجاد اشتغال نیز کمک میکند. در واقع نرخ بالای بیکاری موجب تمرکز دوباره دولتها به فعالیتهای کارآفرینی به منظور غلبه بر این مشکل شده است. در بسیاری از کشورها در کنار اقدامات و سیاستهای دولتی، اتاقهای بازرگانی، انجمنهای کسب و کار و مراکز رشد کسب و کار از جمله دیگر نهادهایی هستند که برنامه های حمایتی از رشد و توسعه کارآفرینی ارائه میدهند.
البته مشارکت در برنامه های کارآفرینی به جز کمک به رشد اقتصادی برای اتاقها منافع دیگری نیز در بردارد. اتاقهای بازرگانی از طریق برنامه های کارآفرینی برای جوانان میتوانند تعداد اعضای خود را افزایش داده، به بخش خصوصی اجازه دهند در مسیر اقتصاد باثبات سرمایه گذاری کرده، ظرفیت جوانان را توسعه بخشیده و نسل جدید کارآفرینان را ایجاد کنند. اتاقها با آموزش جوانان کمک میکنند تا دسترسی راحتتری به نیروی کار یا از طریق ایجاد یک کسب و کار جدید و یا بوسیله پیوستن به یک کسب و کار موجود بوجود آید.
برنامه های اشتغال و کارآفرینی جوانان در اتاقهای بازرگانی به اشکال مختلفی ارائه میشود. اتاقها به دلیل شبکه ارتباطی قوی که با جامعه کسب و کار داشته و همچنین به دلیل طیف وسیع خدمات حمایتی که به کسب و کارها ارائه میدهند توانایی زیادی در توسعه مهارتهای کارآفرینی و طرح و اجرای برنامه های مرتبط با این موضوع دارند. این برنامه ها از کارگاه های آموزشی تا رقابت کسب و کارها برای ارائه طرحهایی که با نیازهای کارآموزی جوانان یک منطقه منطبق باشد را شامل میشود.
به طور مثال بنیاد اتاق بازرگانی ایالات متحده که وابسته به اتاق بازرگانی این کشور است، با همکاری و حمایت مالی از آکادمی کارآفرینی جوانان در آمریکا یک سری برنامه های بعد از پایان تحصیل برای دانش آموزان مقطع راهنمایی و دبیرستان ارائه میدهد. از طریق این برنامه های یکساله، دانش آموزان در مقاطع تحصیلی 6 تا 12، ایده های تجاری خلق کرده، تحقیقات بازار انجام داده، طرح کسب و کار نوشته، به سرمایه گذاران وصل شده و در نهایت شرکت خود را دایر میکنند.
اتاق بازرگانی آمریکا در سال 2011 در جمهوری قرقیزستان، جلسات آموزشی را برای مقامات رسمی دانشگاهی در راستای ایجاد مراکز توسعه شغلی در بیشکک برگزار کرد. در نتیجه این ابتکار، در حال حاضر 10 دانشگاه در بیشکک دارای مراکز شغلی جدید یا پیشرفته هستند. همچنین این اتاق در ترینیداد و توباگو انجمن ملی بهره وری جوانان را تاسیس کرد تا فعالیتهای گوناگون دانشجویان از این طریق هماهنگ شده و برای تقویت مهارتهایشان به آنها کمک شود.
کارآفرینان شرکتهای نوپا در ایتالیا میتوانند از کمکهای 91 اتاق که به صورت تخصصی در زمینه کارآفرینی فعال هستند استفاده نمایند. در واقع در این اتاقها باجه کمک به شرکتهای نوپا وجود دارد که تحت برنامه "خدمات به شرکتهای جدید" به ارائه کمکهای رایگان به کارآفرینان میپردازند.
برنامه "نسل جدید" اتاق بازرگانی اوستیای شمالی در روسیه، یک برنامه مربوط به کارآفرینی برای جوانان فارغ التحصیل از مدارس فنی یا حرفه ای است که به دنبال راه اندازی کسب و کار خود بوده و به یاری اتاقهای مذکور موفق به دریافت منابع مالی برای این کار شدند. اتاق بازرگانی و صنعت اوستیای شمالی با مشارکت هفت اتاق منطقه ای، امکان دسترسی جوانان با مهارت را به سرمایه فراهم میکند تا آنها بتوانند کسب و کار خود را راه اندازی کنند.
اتاق بازرگانی و صنعت یونان- استرالیا نیز طی یک برنامه کارآموزی، جوانان جویای کار را به کسب و کارها، اهالی حرفه و دیگر سازمانهایی که دوره های کارآموزی ارائه میدهند متصل میسازد. کارآموزان علاوه بر آموزش، تجربه کاری و مشاوره با سازمانهای استخدام کننده، از حمایت و مشاوره اتاق در طول دوره کارآموزی خود منتفع میشوند.
به جز این نمونه های موفق از اتاقهای بازرگانی دنیا، اتاق شیراز هم یک برنامه اثربخش در زمینه توسعه اشتغال اجرا کرده که این برنامه توانست در رقابت جهانی اتاقهای بازرگانی در سال 2017 در بخش پروژه بهترین توسعه کسب و کار و اشتغال جزو 5 نامزد نهایی این بخش شود. اتاق بازرگانی شیراز با همکاری برخی نهادها و با هدف توسعه گیاهان دارویی در استان فارس در نوامبر سال 2014 همراه با شکل گیری ستاد گیاهان دارویی، کمیته بازاریابی گیاهان دارویی را با بودجه 97 هزار دلاری پایه گذاری کرد. هدف از این پروژه گسترش کشت گیاهان دارویی دارای مزیت نسبی برای تولید در استان فارس و جایگزینی آنها با محصولات با نیاز آبی بالا، رونق مجدد کشاورزی استان و به تبع آن ایجاد اشتغال پایدار و ارتقاء سطح معیشت روستائیان استان است. این طرح موفق شد در سال اول فعالیت خود برای 7100 نفر- روز و در سال دوم برای 4300 نفر- روز اشتغال ایجاد کند که این رقم تنها مربوط به بخش تولید گیاهان دارویی میباشد.