مرکز پژوهش ­های اتاق ایران، تهیه و انتشار سلسله گزارش­­های "پایش تحولات تجارت جهانی" را با هدف بررسی رویدادهای کلیدی در محیط ژئواکونومیک ایران، در دستور کار قرار داده است. در این گزارش­ها مسائل مهم روز از منظر تاثیرگذاری بر دیپلماسی اقتصادی و موقعیت ژئواکونومیک ایران مورد بحث و بررسی قرار می­گیرند. در هفتادمین گزارش از این سلسله گزارش­ها، گلچینی از تحولات اخیر در دو لایه جهانی و منطقه ­ای محیط ژئواکونومیک ایران و خلاصه ای از آخرین گزارش­ها و انتشارات بین­ المللی در قالب بخش پژوهش­های تازه، ارائه شده است.

علی­ رغم ادعای روسیه در مورد تنوع­ بخشی به منابع درآمدی خود و کاهش وابستگی اقتصاد به منابع نفت و گاز، جوزف بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، با زدن برچسب کوتوله اقتصادی به روسیه و تشبیه حاکمیت این کشور به صاحب پمپ بنزینی که از قضا بمب اتم هم در دست دارد، این ادعا را به چالش کشیده است. بررسی آمارهای بین­ المللی نیز حاکی از این واقعیت است که صادرات گاز روسیه احتمالا تا پایان سال 2023 بالغ بر 30 میلیارد متر مکعب کاهش خواهد یافت، در واقع افزایش صادرات گاز به چین و نیز در دست داشتن مقام بزرگترین صادرکننده نفت به هند و چین در ماه ژوئن، نمی­تواند سهم بازار از دست رفته­ی اروپا را برای روسیه جبران کند. حقیقتی که موجب شده تا بانک مرکزی روسیه به دنبال انجام اقدامات عاجلی در جهت احیای اقتصاد روسیه باشد تا بتواند پیش­ بینی رشد 2.5 درصدی اقتصاد خود را تا پایان سال جاری، عینیت ببخشد. از سوی دیگر چین نیز در ادامه تقابلات تنش آمیز با آمریکا، اخیرا اقدام به انتشار گزارشی کرده که ضمن آن، سیاست­های تجاری آمریکا را بر خلاف قوانین سازمان تجارت جهانی و مخل یکپارچگی زنجیره­ های عرضه جهانی دانسته؛ اقدامی که در مقابله با ادعای همیشگی آمریکا مبنی بر نامنصفانه بودن دیپلماسی اقتصادی چین در مقابل سایر کشورهای جهان، صورت گرفته است.

چین در سطح منطقه هم بسیار فعال بوده و به عنوان مهم­ترین سرمایه گذار در زیرساخت­های حمل و نقلی در خاورمیانه، در تلاش است تا در پروژه بسیار مهم جاده توسعه عراق، مشارکت ویژه­ای داشته باشد. اخیرا نیز، یکی از برجسته ­ترین بانک­های خصوصی عراق اعلام کرد که مبادلات بانکی خود با یوآن چین را آغاز کرده است. امارات نیز در ادامه پیشرفت روابط خود با چین در حوزه انرژی، توافقنامه ای در زمینه توسعه شبکه سوخت‌رسانی جت در چین را با این کشور به امضا رساند. به طور کلی امارات به دنبال افزایش دارایی­های بین­ المللی شرکت نفت خود، اخیرا فعالیت­هایش را به منظور دستیابی به محصولات پتروشیمی در خارج از خاورمیانه افزایش داده و به بخش بالادستی گاز در مدیترانه شرقی و آسیای مرکزی وارد شده است. عربستان نیز علاوه بر برنامه­ ریزی برای سرمایه­ گذاری در بخش معدن و پالایشگاه پاکستان، توانست میزبانی مرکز ارتقاء اکوسیستم جهانی سازمان ملل متحد را به دست آورده و سرمایه­ گذاری مشترکی نیز با اسرائیل در زمینه توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر هوشمند در کشور خود انجام دهد. قزاقستان و افغانستان نیز مذاکرات سازنده ای را در مسیر دستیابی به توسعه تعاملات اقتصادی در دست انجام دارند. به طور کلی و با وجود آشفتگی­های ژئوپلیتیک جهانی، آسیای مرکزی، به واسطه موقعیت جغرافیایی مناسب، بازار رو به رشد و نیز وجود پلتفرم‌های گفتگوی سازنده در منطقه توانسته طبق پیش ­بینی­ها عنوان سریع‌ترین منطقه در حال رشد در سال 2023 را به خود اختصاص دهد.

در بخش پژوهش­های تازه نیز گزارش فائو از چشم انداز بازارهای کشاورزی جهانی در دهه آینده به طور اجمالی بررسی شده و کتاب "تهاجم روسیه به اوکراین و امنیت غذایی جهانی" که به تجزیه و تحلیل رابطه بین درگیری، تجارت و امنیت غذایی می­پردازد، معرفی شده است.