ارزیابی استراتژی¬های بهبود بهره¬وری آب کشاورزی
آب مهمترین عامل توسعهی اقتصادی در اقلیمهای خشک و نیمه خشک است. بنابراین مدیریت هوشمند آن، متضمن توسعه پایدار میباشد. در شرایط فعلی خشکسالیهای متعدد، تقاضای روزافزون و بهرهبرداری بیرویه از آب، نگرانیهای جدی را در مدیریت منابع آب و در نتیجه توسعه پایدار کشور ایجاد کرده است. متأسفانه بسیاری از فرصتها در زمینه به کارگیری استراتژیهای مدیریت ریسک جهت پیشگیری از ورود به شرایط بحرانی کنونی از دست رفته است و چارهای جز استفاده مؤثر از فرصتهای باقی مانده و اتخاذ استراتژیهای مدیریت بحران باقی نمانده است. در چنین شرایطی، ارتقاء بهرهوری آب میتواند نقشی چند سویه را ایفا نماید. از یک سو میتواند با کاهش مصرف آب بدون تغییر در آمد زارعین، به بهبود تراز آب سفرههای آب زیرزمینی کمک نماید و حقابه فراموش شده تالابها و دریاچههای خشکیده را تأمین کند و از سوی دیگر با بخشی از آب ذخیره شده، نیاز سایر بخشها نظیر شرب و صنعت را فراهم آورد. کاهش قیمت تمام شده و امکان افزایش درآمد زارعین از منافع دیگر بهبود بهرهوری آب است.
در این راستا، مطالعه حاضر در دو بخش سازماندهی شده است. در بخش اول، استراتژیها و راهکارهای بهبود بهرهوری آب با بررسی مطالعات مختلف، مشورت با ذینفعان و جمع آوری سیستماتیک دیدگاه کارشناسان خبره استان فراهم آمده و با روش فازی چند معیاری مورد ارزیابی و اولویت بندی قرار گرفتهاند. در بخش دوم، اثربخشی بعضی از استراتژیها و راهکارهای بدست آمده در مرحله اول، با استفاده از مدلهای برنامهریزی ریاضی شبیه سازی و تحلیل شده است. برخلاف روال معمول، سعی شده است که از پرداختن به جزئیات مدلها و روشهای ریاضی که از منابع علمی، قابل دستیابی است، خودداری شده و بر نتایج ملموسی که میتواند، سیاستگذاران را در اتخاذ تاکتیکها و فرآیندها، یاری نماید، تأکید شود.
الگویی برای بررسی تاثیرپذیری بخش کشاورزی از هدفمند سازي يارانه ها (تغییرات همزمان نرخ ارز و قيمت حامل های انرژی)
بررسي آثارتحريم بر بخش كشاورزي ايران
تجارت محصولات كشاورزي چه از لحاظ جايگاهي كه در تجارت كالايي كشور دارد و چه از حيث آثار آن بر اقتصاد كشاورزي كشور داراي اهميت است. درآمد ارزي حاصل از صادرات محصولات كشاورزي و فرآورده هاي غذايي، انتقال تكنولوژي از طريق واردات نهاده هاي كيفي توليد، كمك به تامين سطح بالاتري از امنيت غذايي و ممانعت از فشار نابجا به منابع پايه توليد از طريق واردات و در مجموع حفظ رقابت پذيري توليدكنندگان كشور در عرصه بين المللي از جمله مهمترين كاركردهايي است كه تجارت كشاورزي مي تواند و بايد داشته باشد. لذا لازم است تا با پايش مستمر روند تجارت اين محصولات از حصول به چنين نتايجي اطمينان حاصل كرد.
يكي از مهمترين موضوعات چندسال اخير كشور بدون هيچ گونه ترديدي مساله تحريم هاي يك و چندجانبه اعمال شده بر كشور به واسطه پرونده هسته اي است. با آنكه مجموعه تحريم هاي حاضر اولين تحريم كشور نيست و ايران از جمله كشورهايي است كه سهم قابل توجهي در تحريم هاي قرن هاي بيستم و بيست و يكم به خود اختصاص داده و بعد از حادثه اشغال سفارت امريكا در تهران، تحريم
جز لاينفك فضاي اقتصادي ايران محسوب مي شود به نحوي كه زندگي در كشور بر مبناي آن شكل گرفته ولي دامنه تحريم هاي اخير چنان وسيع انتخاب شده كه بسياري از فعاليت هاي اقتصادي را متوقف ساخته و يا بسياري ديگر را از حيز انتفاع ساقط ساخته است. ركود شديد حاكم بر اقتصاد كشور طي سال هاي اخير شاهدي بر اين مدعاست. به رغم بسط شديد دامنه تحريم هاي يك جانبه اخير، تجارت غذا به واسطه ملاحظات بشر دوستانه و طبعا تضعيف جايگاه تحريم كنندگان در نزد افكار عمومي بين الملل مشمول تحريم نشده است. اما اين به معني آن نيست كه تحريم ها بر بخش كشاورزي اثري نداشته اند. به واسطه تحريم سيستم بانكي، افزايش هزينه بيمه محموله هاي تجاري كشور، تحريم كشتيراني ج.ا.ايران، افزايش هزينه حمل محموله ها و كاهش دسترسي احتمالي به نهاده هاي تكنولوژيك، انتظار مي رود تحريم ها به صورت غيرمستقيم ولي بسيار ملموسي بخش كشاورزي را تحت تاثير قرارداده باشند. بررسي صحت اين ادعا و شدت آن موضوع اين مطالعه است. به واسطه آنكه دامنه زماني تحريم هايي كه مي تواند تجارت محصولات كشاورزي را تحت تاثير قرار داده باشد، طولاني نيست، نمي توان از مدل هاي سري زماني براي سنجش موضوع استفاده نمود. لذا در اين مطالعه تلاش شده تا با شناسايي روندهاي اصلي تجارت محصولات كشاورزي طي دهه گذشته و تورش هاي غيرعادي ايجاد شده در آنها طي سال هاي 2932 و 32 كه عملا مهمترين سال هاي تاثير پذير از تحريم ها بوده اند، نوع و ميزان اثرگذاري تحريم ها بر بخش كشاورزي كشور مورد شناسايي قرار گيرد. البته با توجه به تعدد عوامل تاثيرگذار بر تجارت، بديهي است كه نمي توان تمامي اتفاقات تجارت محصولات
كشاورزي طي اين سال ها را به تحريم ها منسوب نمود. ليكن در اين گزارش تلاش شده تا ضمن طرح اهميت تحريم ها با استفاده از شناخت كارشناسي تصويري از نوع و ميزان اثر گذاري آنها، هرچند تا حدي ناواضح ارائه شود.