چکیده

صنعت گردشگری چند قدم بیشتر تا فتح رتبه نخستین محور تجاری جهانی فاصله ندارد و چنان گسترده و فراگیر در حوزه تبادلات اقتصادی کشورهای جهان ظاهر شده است که تقریبا هیچ کجای دنیا حتی نقاطی که از حداقل ظرفیت جذب گردشگر برخوردارند تلاش در جذب گردشگر را به عنوان یکی از منابع درآمد در برآوردهای اقتصادی شان از نظر دور نمیدارند. و از جهتی دیگر وجود زیرساخت‌ها از اولین اولویت ها محسوب می شود که سرمایه گذاری در این بخش نقش حیاتی و محوری دارد. به همین علت لازم است تا شرایطی فراهم شود تا سرمایه گذاران با اطلاعات کامل و دانش کافی در مورد مسائل و عوامل آن، اقدام به سرمایه گذاری نمایند و بتوانند ثروت خود را در این وادی به حداکثر برسانند.

تنوع اقلیمی، فرهنگی و تاریخی شگفت انگیز و بی نظیر در حال حاضر ایران، در کنار مراکز اقامتی و پذیرایی که امکانات رفاهی گردشگران را فراهم میسازد، هزار بار بر جذابیتش خواهد افزوده شد. بنابراین توسعه بخش گردشگری ایران، رسالتی است که بر دوش تمام بخش های اقتصادی مرتبط با صنعت گردشگری کشور است که در این بین دولت یکی از ارکان اصلی تشویق و توسعه سرمایه گذاری در بخش های مختلف گردشگری محسوب می گردد به طوری که یکی از اهداف برنامه های توسعه ای کشور، ارتقای شاخص های گردشگری در کشور و افزایش درآمدهای صنعت توریسم محسوب می گردد.

هم اکنون صنعت گردشگری به عنوان یکی از درآمدزاترین صنایع مطرح میگردد که نقش قابل توجهی بر ایجاد اشتغال ایفا می نماید. به عنوان مثال به گفته اداره گردشگری و مسافرت ایالات متحده، گردشگری به دنبال فروشگاه های مواد غذایی و معاملات خودرو، سومین صنعت بزرگ خرده فروشی در این کشور محسوب می شود. این صنعت در سال 1992 در مقام بزرگترین کارفرمای بخش خصوصی، مبلغ 641 میلیارد دلار دریافتی از محل مسافرت های بین المللی و داخلی داشت [16]. در سال 1997، درآمد ارزی حاصل از 612 میلیون گردشگر ورودی بین المللی بالغ بر 443 میلیارد دلار برای آمریکا بود. ساز مان جهانی جهانگردی[1] تا سال 2020 حدود 1.6 میلیارد گردشگر ورودی بین المللی را پیش بینی کرده است که درآمد حاصل از آن به 2 تریلیون دلار خواهد رسید [10].

گزارشات WTO حاكى از آن است كه درآمد خاورميانه از صنعت توريسم در سال ۲۰۱۴ حدود ۷۰۰ ميليارد دلار برآورد مى شود .  با در نظر گرفتن اين ارقام و همچنين با تلاش بى وقفه برنامه ريزان كشورهاى عربى و به خصوص امارات كه به عنوان چهارمين قطب گردشگرى جهان شناخته شده است، سؤال اينجاست كه سهم ايران از بازار گردشگرى در سال هاى آتى چه ميزان خواهد بود؟ براساس آمارهاى سازمان جهانى گردشگرى و يونسكو، ايران به دليل برخوردارى از جاذبه هاى پرتعداد مى تواند جزو ۱۰ كشور اول دنيا به لحاظ ورود گردشگر باشد. اما آمارهاى رسمى حاكى از آن است كه بيش از ۸۰۰ ميليارد دلار گردش مالى سالانه صنعت توريسم در جهان است، كه سهم كشور ايران كمتر از يك دهم درصد از اين گردش مالى است. لذا سهم بسيار ناچيز ايران از صنعت گردشگرى نشان دهنده آن است كه صنعت گردشگرى نتوانسته نقش خود را به عنوان يك عامل توسعه اقتصادى كشور و معرفى ايران به عنوان يك كشور توريستى و فرهنگى به خوبى ايفا كند. چرا كه ايران به دليل سابقه تمدنى كهن و آثار متعدد و سالم به جا مانده از دوران شكوه تمدن پارس در ميان كشورهاي دنيا،پتانسيل پيشتاز بودن را دارد. لذا در این پژوهش به بررسی موانع و مشکلات صنعت گردشگری در ایران پرداخته و نهایتا فرصت ها و تهدیدهای سرمایه گذاری در گردشگری ایران و پیشنهاداتی برای بهبود وضعیت موجود را ارائه خواهیم کرد.

[1] .UNWTO