نقشه راه بهبود مصرف سموم شیمیایی در بخش کشاورزی
توسعه اقتصادی، حفظ کیفیت محیط زیست، امنیت غذایی و سلامت از جمله عوامل مهم توسعه پایدار است. در بسیاری از کشورها روند رو به رشد جمعیت و به موازات آن افزایش نیازهای اساسی جوامع باعث شده است در برخی از بخش ها به ویژه کیفیت محصولات غذایی، توسعه پایدار با تهدید رو به رو شده و کمیت تولید محصولات غذایی نسبت به کیفیت آن در اولویت قرار گیرد. در راستای این رویه نامطلوب، رواج استفاده آفتکش ها یکی از مباحثی است که نیازمند توجه جدی تری بوده و باتوجه به اثرات متعدد بین سلامت عمومی و محیط زیستی و مصرف آفتکش ها، بررسی بهبود کاربرد آفتکش ها برای متخصصان محیط زیست و بهداشت، سازمان های دولتی و گروه های اجتماعی اولویت بالایی دارد. لذا در این گزارش به بررسی وضعیت تولید، مصرف و واردات آفتکش های مورد استفاده در کشاورزی خواهیم پرداخت. مطالعه حاضر کوششی برای ارائه تصویری از وضعیت مصرف آفتکش های کشاورزی در ایران و جهان و مسائل کلیدی قابل توجه در این زمینه است.
رویکردهای موثر برای تحقق هدف گرسنگی صفر در توسعه پایدار (با نگاهی به عملکرد کشورها)
رویکردهای موثر برای تحقق هدف گرسنگی صفر در توسعه پایدار (با نگاهی به عملکرد کشورها)
رویکردهای موثر برای تحقق هدف گرسنگی صفر در توسعه پایدار (با نگاهی به عملکرد کشورها)
نگاهی به شاخص های مصرف انرژی و سیاست های بهره وری انرژی در کشورهای منتخب
با توجه به نقش حیاتی انرژی در پایداری توسعه، رشد اقتصادی و تغییرات آب و هوایی جهان، اهمیت پرداختن به سیاست های بهینه سازی مصرف انرژی روز به روز افزایش می یابد. نگاهی به روند مصرف انرژی و شاخص های بهره وری انرژی مانند مصرف سرانه انرژی و شدت انرژی می توان بیان نمود که سیاست های بهینه سازی انرژی و صرفه جویی در مصرف انرژی نتیجه بخش نبوده است. برای بررسی دقیق تر روند مصرف و شدت انرژی در کشور و در راستای پاسخ به این پرسش که آیا ساختار کنونی بخش انرژی مناسب است یا نیازمند اصلاح است؟ و همچنین چه سیاست هایی باید در سطح کلان اتخاذ شود؟ در این گزارش تلاش شده است تا در چند سر فصل، شاخص های مرتبط ازجمله مصرف سرانه انرژی و شدت انرژی در ایران و کشورهای منتخب مورد بررسی قرار گرفته و در بخش بعدی به تجربه کشورهای پیشرفته ژاپن و آلمان در مسیر بهین هسازی انرژی پرداخته شود. نگاهی شایسته به این موضوع باعث خواهد شد تا بتوان بهترین شیوه اجرای سیاست های مرتبط با موضوع را معرفی نموده و راهکارهای اصلاحی مناسبی را در جهت بهبود ساختار مصرف انرژی در کشور برنامه ریزی کرد.
سیاست های صنعتی جدید؛ رویارویی با چالش های جهانی و حرکت در مسیر تحقق اهداف توسعه صنعتی
نتایج تجزیه و تحلیل آخرین آمارهای موجود در خصوص شاخص های توسعه پایدار نشان می دهد پیشرفت جهانی به سمت اهداف توسعه پایدار مرتبط با صنعت بسیار کند بوده، پیشرفت قبل از کووید نیز به طرز ناامیدکننده ای به آهستگی پیش رفته و برخی از این اهداف با همهگیری کووید 19 از مسیر خارج شده است. به ویژه کشورهای در حال توسعه 80 درصد از اهداف مرتبط با نوآوری برای سال 2030 عقب مانده اند، لذا لازم است در سه حوزه کلیدی انرژیهای پاک، مشاغل مناسب و نوآوری، توجه ویژه ای شود. با توجه به اینکه سالانه تنها 0.33 درصد از شکاف موجود به سمت اهداف توسعه پایدار کاهش یافته است، بنابراین حتی با بازگشت به روندهای قبل از پاندمی، دستیابی به این اهداف با سرعت فعلی دور از انتظار خواهد بود.
در این گزارش بر نقش محوری بخش صنعت در ارائه راهحل های توسعه پایدار، با توجه به تأثیر آن بر اهداف اجتماعی و زیست محیطی تأکید شده است. صنعتی شدن پایدار شامل مبارزه با تغییرات آب و هوایی، تسریع رشد اقتصادی و ایجاد میلیون ها شغل مناسب و در عین حال بهره گیری از فناوری های پیشرفته است. توجه به این نکته حائز اهمیت است که هر شغل در بخش صنعت به طور متوسط 2.5 شغل در سایر بخش های اقتصاد ایجاد می کند.
مدل پیشنهادی توسعه پایدار و تحلیل نتایج آن برای استان کرمان(سال 1400)
سیاست تجاری عراق
مرکز پژوهشهای اتاق ایران با انتشار گزارش " سند سیاست تجاری عراق" به بررسی ساختار اقتصادی و تجاری عراق و مهمترین اسناد و استراتژیهای کلان اقتصادی این کشور می پردازد. برخی از مهمترین نکات مطرح شده در این گزارش شامل موارد ذیل است.
- عراق دومین واردکنندة محصولات ایرانی پس از چین است که اهمیت استراتژیک این کشور را برای ایران نشان میدهد؛ به ویژه اینکه روابط تجاری ایران و عراق (هر چند فارغ از تأثیرات منفی تحریمها علیه ایران نبوده)، به جز در سال 98-1397پیوسته صعودی بوده است.
- با توجه به مذاکرات میان ایران و عراق برای افزایش حجم مبادلات تجاری خود به 20 میلیارد دلار، از 14 میلیارد دلار کنونی، مجموعهای از اقدامات در حوزههای سیاستگذاری، تجاری، حملونقل، آموزشی، زیرساختی، استانداردها و بانکی و مالی از سوی هر دو کشور ضروری است. از آن جمله:
- به واسطة تحریمها علیه ایران، عراق در پرداخت بدهی خود بابت خرید گاز و برق از ایران با مشکل روبهرو بوده است؛ از مطالبات دولت ایران نزد بانکهای عراق میتوان به عنوان منبع فاینانس پروژههای شرکتهای ایرانی در عراق استفاده کرد.
- فرسودگی روشها و ابزارهای کشاورزی عراق احتمالا این کشور را به بازاری مهم، هم از نظر خدمات مشاورهای و هم از حیث به روز کردن تجهیزات کشاورزی تبدیل خواهد کرد. علاوه بر فروش تجهیزات کشاورزی به عراق از سوی شرکتهای ایرانی، احداث خطوط تولید این ماشینآلات در عراق (با شرط تضمین فروش آنها از سوی دولت عراق) میتواند فرصت مناسبی برای تعمیق روابط اقتصادی دو کشور باشد.
- یکی از زمینههای توسعة همکاری حوزة راه و ساختمانسازی است. فرسودگی زیرساختهای جادهای و ساختمانی عراق به واسطة جنگ، سبب شده تا دولت عراق توجه ویژهای به این حوزه داشته باشد.
- بهرهگیری از فرصت تمایل دولت عراق به انعقاد توافقهای تجاری با کشورهای منطقه، مستلزم افزایش واردات از عراق است؛ بدون در نظر گرفتن صادرات انرژی از ایران، در شرایطی که عراق در حوزة کالایی با تراز تجاری به شدت منفی روبهرو است، احتمالا بغداد تمایلی به انعقاد توافق تجارت ترجیحی با ایران نخواهد داشت. سیاستگذاران ایرانی در تمام سطوح میتوانند از شرایط گذار و بازتعریف وضعیت تجاری-اقتصادی عراق برای پیشبرد یک قرارداد تجارت ترجیحی میان دو کشور بهره ببرند تا زیرساخت نهادی ضروری جهت توسعه روابط ایجاد شود.
- تجارت خدمات یکی از حوزههای کمتر پرداخته شده در روابط میان ایران و عراق است. در حالی که در برخی حوزهها مانند توریسم مذهبی فعالیتهایی از سوی ایران صورت گرفته که آن هم کمتر جنبۀ اقتصادی داشته است، در حوزههای دیگر مانند توریسم درمانی کشور ایران از پتانسیلهای بالایی برای ارائۀ خدمات به اتباع عراقی برخوردار است. فقدان زیرساختها و شرکتهای ارائه دهندۀ خدمات آسیبهای مهمی به این مسئله وارد کرد. این امر میتواند توسط بخش خصوصی مورد توجه قرار گیرد.
پایش تحولات تجارت جهانی (گزارش پنجم)
مرکز پژوهشهای اتاق ایران در رویکردی تازه انتشار سلسله گزارش های "پایش تحولات تجارت جهانی" با هدف بررسی رویدادهای کلیدی در محیط ژئواکونومیک ایران را در دستور کار قرار داده است. در این قالب رویدادهای کلیدی از منظر تاثیرگذاری بر دیپلماسی اقتصادی و موقعیت ژئواکونومیک ایران مورد بحث و بررسی قرار می گیرند.
در پنجمین گزارش از این سلسله گزارشها، گلچینی از تحولات اخیر در دو لایه جهانی و منطقه ای محیط ژئواکونومیک ایران مورد بحث و بررسی قرار گرفته اند.
در بخش اول این گزارش و در ذیل عنوان پایش تحولات در لایه جهانی، به استراتژی کلان اتحادیه اروپا به عنوان بخشی از دستور کار توسعه پایدار این اتحادیه در افق 2030 و به منظور رقابت با ابتکار کمربند راه چین اشاره شده است. بر مبنای این سند، اتحادیه اروپا مشارکت با کشورهای دارای منافع و ارزشهای مشترک به ویژه ژاپن، هند، مجموعه آسهآن و ایالات متحده آمریکا و نیز سازمانهای بینالمللی در اجرایی کردن پروژههای زیرساختی را مورد تأکید قرار داده است. شاید باید از سر گیری مذاکرات مربوط به تجارت آزاد میان هند و اروپا به عنوان شرکای ژئوپلتیک را نیز در همین راستا دید که در گزارش هم بدان اشاره شده است. از سوی دیگر چین اما از روند اجرای پروژه کمربند اقتصادی چین- پاکستان ابراز نارضایتی کرده به نحوی که به تغییر مدیر این پروژه منجر شد و شبهه تسلط چین بر سیاستهای پاکستان را ایجاد نموده است. از دیگر موضوعات مهم مورد بررسی در گزارش حمایت بایدن از کمپین خرید کالای آمریکایی و تلاش برای کاهش توان چین برای واردات بیشتر از ایالات متحده در نتیجه آن است. رقابت چین و ایالات متحده در سالهای اخیر به شکلی فزاینده تشدید شده و هر روز در اشکال تازهای تجلی مییابد.
در بخش دوم گزارش و در ذیل عنوان پایش تحولات در لایه منطقه ای، بدون شک بمب خبری این روزها بازگشت طالبان به قدرت در افغانستان است که پیامدهای ژئواکونومیک زوال و سقوط برقآسای دولت افغانستان و نفوذ هر چه بیشتر پاکستان در این کشور مورد بررسی قرار گرفته است. مسئله دیگر، بدل شدن شورای همکاری خلیج فارس به دومین بازار بزرگ از نظر ضریب نفوذ شبکه است که با بیش از 18 گیگابایت ترافیک دیتا به ازای هر تلفن هوشمند در ماه، در جهان پیشتاز شده است. بحث کربن زدایی در جنوب خلیج فارس و استفاده از انرژیهای پاک نیز با رهبری امارات متحده عربی و با هدف به صفر رساندن میزان تولید کربن تا سال 2050 در این کشور مطرح است که مسلما چالشهای بسیاری را برای سایر کشورهای نفتی به ارمغان خواهد آورد. این دو مورد در کنار تشکیل شورای هماهنگی میان پاکستان و عربستان صعودی در راستای گسترش روابط تجاری و اقتصادی نشان میدهد که کشورهای عربی منطقه مسیری متفاوت را برای رقابت در پیش گرفتهاند که شایسته است مورد توجه سیاستگذاران کشور باشد. تلاش ترکیه برای افزایش حجم تجارت با روسیه به 100 میلیارد دلار در آینده ای کوتاه از دیگر مواردی است که در این قسمت مورد بحث و موشکافی قرار گرفته است.