بازخوانی تحریمهای اقتصادی سالهای 94-1390 و بررسی اثرات اقتصادی آنها (بولتن بررسی مسائل روز اقتصاد ایران- شهریور 1397)
گزارش حاضر باهدف بازخوانی تحریمهای اقتصادی ایران و بررسی اثرات تشدید این تحریمها در فاصله سالهای 94-1390 بر اقتصاد کشور تهیه گردیده است. در این گزارش تأکید شده که ایران به واسطه مشکلات ساختاری اقتصادی طی دهههای گذشته همواره از وضعیت نامناسبی برخوردار بوده است که سبب شده پایداری خود را در مقابل شوکهای داخلی و خارجی از دست بدهد و آسیبپذیر و شکننده شود؛ بنابراین در چنین شرایطی تحریمها به عنوان یک شوک خارجی تنها تشدیدکننده نابسامانیهای اقتصادی ایران بوده است. با علم به این مهم، در این گزارش سعی شده است مجراها و گلوگاههای اثرگذاری تحریم بر اقتصاد ایران و تغییرات شاخصهای اقتصادی اصلی درگیر با این مجراها در دوره قبل و بعد از تحریمها نشان داده شود.
گزارش حاکی از آن است که تحریم کنندگان با تمرکز بر کانالهای آسیب پذیری اقتصاد کشور به ویژه مجرای درآمدهای نفتی به عنوان تأمینکننده اصلی بودجه دولت در راستای مختل کردن توان اقتصادی کشور گام برداشته اند و منجر به کاهش صادرات نفت و در پی آن کاهش درآمدهای ارزی شدند.
تنش در بازار ارز ناشی از کمبود عرضه ارز، افزایش ریسک اعتباری و هزینه مبادله به علت محدود ساختن دسترسی ایران به نظام بانکی و مالی بین المللی، کاهش واردات مواد اولیه، واسطهای و سرمایهای، کاهش تولیدات صنعتی، تغییر شرکای تجاری ایران، کاهش سرمایه گذاری خارجی، افت نرخ رشد و بدتر شدن شاخص رفاه از دیگر آثار تحریمهای اقتصادی بوده است.
با توجه به مطالب ارائه شده در گزارش، تدوین یک برنامه عملیاتی و جامع مقابله با دور جدید تحریمهای آمریکا در کوتاه مدت و افزایش تابآوری و کاهش نقاط آسیبپذیری اقتصاد ایران از طریق اجراسازی اقتصاد مقاومتی بهدوراز شعارزدگی در بلندمدت ضرورت دارد.
انتظار می رود برنامه جامع مقابله با تحریمها واقعبینانه تدوین و در آن از موضع توسعه ملی و کلان اقتصادی به مسئله نگریسته شود. ضمن آنکه برای موفقیت برنامه مذکور حضور و همراهی مردم ضروری است لذا لازم است در راستای به دست آوردن اعتماد عمومی تلاش گردد.