به منظور آشنایی هرچه بیشتر فعالین اقتصادی با مفاهیم اقتصادی و به­ کارگیری صحیح این موارد در تحلیل­های اقتصادی محیط کسب و کار، ایده تهیه و ارائه بروشورهایی با عنوان "اقتصاد به زبان ساده" در معاونت اقتصادی اتاق ایران طرح گردید و توسط مرکز تحقیقات و بررسی­های اقتصادی به اجرا درآمد. شماره اول این بروشور به مباحث "تولید ناخالص داخلی"  و "تورم" اختصاص یافته است.

در میان شاخص های اقتصاد کلان، تولید ناخالص داخلی از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده و به عنوان یکی از مهمترین شاخص های اقتصادی در تجزیه و تحلیل ها مورد استفاده قرار می گیرد. از همین رو در نسخه پیش رو، به تعریف تولید ناخالص داخلی، روش های محاسبه آن و مفهوم سرانه تولید ناخالص داخلی پرداخته شده است. تولید ناخالص داخلی، بیانگر ارزش کالاها و خدمات نهایی تولید شده در اقتصاد یک کشور در یک دوره زمانی معین (عموما یک ساله) می باشد که برای محاسبه آن سه روش وجود دارد. براساس روش مخارج یا هزینه نهایی، تولید ناخالص داخلی را می توان با جمع خریدها و مخارج صرف شده برای کالاها و خدمات نهایی بدست آورد. با توجه به روش درآمد عوامل تولید، تولید ناخالص داخلی از مجموع درآمد ایجاد شده برای عوامل تولید محاسبه می شود. هر یک از محصولات تولید شده در اقتصاد به منظور تبدیل به محصول نهایی، چندین مرحله را طی می کنند که در هر مرحله از تولید، ارزش پولی آن محصول افزایش می یابد. به افزایش ارزش پولی یک کالا بر اثر انجام کار یا خدمتی بر روی آن که سبب تغییر کاربرد، کیفیت و تسهیل مصرف آن می گردد، ارزش افزوده گفته می شود. از طریق محاسبه ارزش افزوده ایجاد شده در هر فعالیت و جمع ارزش افزوده های کل اقتصاد، می توان تولید ناخالص داخلی را محاسبه نمود. لازم به ذکر است که در حساب های ملی ایران، روش ارزش افزوده به عنوان روش اصلی برای محاسبه تولید ناخالص داخلی مورد استفاده قرار می گیرد.

همان طور که ذکر شد تولید ناخالص داخلی، ارزش کالاها و خدمات نهایی تولید شده در داخل یک کشور می باشد. این در حالیست که تولید ناخالص ملی متمرکز بر ارزش کالاها و خدمات نهایی تولید شده توسط افراد و سرمایه های یک کشور می باشد که ممکن است فعالیت های افراد در خارج از محدوده جغرافیایی نیز صورت گرفته باشد. در قسمتی بخشی از بروشور به بحث تولید ناخالص مالی و روش محاسبه آن پرداخته شده است.

یکی دیگر از بخش های بروشور، بررسی وضعیت تولید ناخالص داخلی در ایران است. در کشور ما سهم نفت و فرآورده های نفتی در تولید ناخالص داخلی بسیار بالا است که این وابستگی به نفت لطمات جبران ناپذیری را به اقتصاد کشور وارد کرده است. سایر تولیدات غیرنفتی نیز غالبا تولیداتی با ارزش افزوده کم می باشند که توان لازم برای دستیابی به رشدهای بالای اقتصادی را ندارند. از این رو چنانچه کشور بخواهد در مسیر رشد و توسعه گام های محکمی بردارد، باید بازبینی جدی در این خصوص صورت گیرد. کاهش وابستگی تولید ناخالص داخلی به نفت و ایجاد تنوع در تولیدات با ارزش افزوده بالا، مستلزم برنامه ریزی های منسجم از سوی سیاستگذاران اقتصادی کشور است.

تورم یکی دیگر از مباحثی است که در بروشور حاضر به آن اشاره شده و شاخص های قیمت برای محاسبه آن ذکر گردیده است. شاخص قمیت بیانگر میانگین وزنی نسبت قیمت سبد معینی از کالاها و خدمات در سال مورد نظر به قیمت همان کالاها و خدمات در سال پایه می باشد. یکی از کاربردهای شاخص قیمت، محاسبه تورم است. تورم بیانگر رشد شاخص قیمت ها بوده و براساس تغییر شاخص های قیمت طی یک دوره معین محاسبه می گردد. براساس شاخص های قیمتی موجود، می توان تورم را برای مقاطع مختلف تولید، توزیع و مصرف کالاها و خدمات محاسبه نمود. از همین رو در این بروشور، به معرفی شاخص بهای مصرف کننده، شاخص بهای تولید کننده، شاخص بهای کالاهای صادراتی، تورم تولید کننده و تورم مصرف کننده پرداخته شده و وضعیت تورم در کشور مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین براساس انواع ترم های اعلام شده از سوی بانک مرکزی از قبیل تورم ماهانه، تورم نقطه به نقطه و تورم رسمی نیز متغیر تورم در کشور مورد ارزیابی قرار گرفته است. براساس شواهد موجود، تورم های بالا و دو رقمی همواره یکی از معضلات اساسی کشور طی سال های اخیر بوده و سیاست های اقتصادی نادرست به افزایش آن در 10 سال گذشته دامن زده است.

با توجه به نقش اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران در راستای ارائه خدمات به فعالان اقتصادی بخش خصوصی و همچنین با توجه به اهمیت داده­ های آماری به منظور تحليل روند تاريخي و وضعيت موجود و پيش ­بيني آينده، و نیز امكان برنامه ­ريزي صحيح اقتصادی، مرکز تحقیقات و بررسی ­های اقتصادی اتاق ایران بر آن شد تا چکیده آمارهای اقتصادی را که متشکل از برخی آمارهای اقتصادی روزانه، ماهانه، فصلی و سالیانه کشور و برگرفته از منابع آماری معتبر همچون بانک مرکزی، مرکز آمار ایران، گمرک جمهوری اسلامی ایران و سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) و ... می ­باشد، بر اساس درجه اهمیت و استفاده آنها توسط فعالان بخش خصوصی و به منظور دسترسی سریع و راحت به این اطلاعات هر ماه بر روی سایت اتاق ایران درج نماید.

از آن­جا که آمارهای بخش روزانه، ماهانه و فصلی به ­صورت مستمر به ­روزرسانی می­شوند، این آمارها در هر شماره از گزارش ­های "چکیده آمارهای اقتصادی" ارائه می ­گردند، ولیکن در خصوص آمارهای بخش سایر آمار (که غالبا آمارهای سالیانه می­ باشند)، به دلیل آن­که فواصل انتشار آنها نامنظم و یا به­ صورت موردی است، به منظور اجتناب از تکرار، صرفا در زمان به روزرسانی در گزارش قرار خواهند گرفت.

در این شماره منتشر شد:

• تورم ماهانه در سال 1396، از نگاه بانک مرکزی و مرکز آمار
• تغییرات روزانه نرخ ارزهای عمده کشور (دلار، یورو و درهم) در سال 1396
• حساب­های ملی بانک مرکزی، پائیز 1396:

• تولید ناخالص داخلی به قیمت جاری و سهم آن بر حسب فعالیت­های اقتصادی
• تولید ناخالص داخلی به قیمت ثابت و رشد اقتصادی
• مصرف خصوصی، مصرف دولتی و سرمایه­گذاری

• جایگاه ایران در تجارت الکترونیک در جهان در سال 2017
• جایگاه ایران در شاخص آمادگی شبکه­ای گزارش IT مجمع جهانی اقتصاد در سال 2016
• آمار صادرات و واردات گمرک، به تفکیک کشورهای طرف تجاری و اقلام عمده تجاری: 11 ماهه سال 1396
• تسهیلات پرداختی به بخش­های مختلف اقتصادی، 11 ماهه 96 و هدف از آن
• شاخص­های بازار کار از بهار 1392 تا زمستان 1396
• صادرات خدمات 10 و 11 ماهه سال 1396
• و ...