مرکز پژوهش ­های اتاق ایران، تهیه و انتشار سلسله گزارش­­های "پایش تحولات تجارت جهانی" را با هدف بررسی رویدادهای کلیدی در محیط ژئواکونومیک ایران، در دستور کار قرار داده است. در این گزارش­ها مسائل مهم روز از منظر تاثیرگذاری بر دیپلماسی اقتصادی و موقعیت ژئواکونومیک ایران مورد بحث و بررسی قرار می­گیرند.

در هفتاد و ششمین گزارش از این سلسله گزارش­ها، گلچینی از تحولات اخیر در دو لایه جهانی و منطقه ­­ای محیط ژئواکونومیک ایران و خلاصه ­ای از آخرین گزارش­ها و انتشارات بین ­المللی در قالب بخش پژوهش­ها و کتاب­های تازه، ارائه شده است.

با گذشت نزدیک به دو سال از آغاز جنگ روسیه و اوکراین، جهان و به ویژه خود روسیه، همچنان متاثر از خسارات و آسیب­های اقتصادی ناشی از آن هستند. پیش ­بینی اخیر بانک مرکزی روسیه مبنی بر فراتر رفتن نرخ تورم این کشور از 7 درصد در ماه­های گذشته و ادامه ­دار بودن این روند، به موازات اصرار غرب بر تداوم تحریم­های اقتصادی این کشور که عملا دسترسی روسیه را بر سیستم مالی مبتنی بر دلار و یورو ناممکن نموده، مختصاتی بحرانی را پیش روی چشم این کشور رقم می­زند. با این وجود اروپا توانسته طی یک استراتژی هوشمندانه، با تشکیل بزرگترین شبکه توافقات تجاری در جهان که 74 کشور را شامل می­ شود، تا حد زیادی از آسیب­های محیط دشوار تجات جهانی، به ویژه آثار تهاجم روسیه به اوکراین، در امان بماند.

در سطح منطقه، عربستان در ادامه تلاش برای دستیابی به موقعیت برتر در سطح منطقه، در پی گسترش روابط اقتصادی خود با آفریقا برآمده که در نتیجه آن، قراردادهایی با ارزش حدودی نیم میلیارد دلار بین طرفین به امضا رسیده و هزینه آنها نیز توسط صندوق توسعه عربستان تعهد شده است. علاوه بر این، عربستان با مشایعت آلمان، قراردادی را برای ساخت یک کارخانه سیمان در عراق امضا نموده که در صورت راه ­اندازی، این کشور نیز در زمره صادرکنندگان بالقوه سیمان در جهان جای خواهد گرفت. دبی هم طبق اعلام اخیر اتاق بازرگانی این شهر که توانسته تعداد شرکت­های زیرمجموعه خود را نسبت به سال گذشته تقریبا دو برابر کند، تبدیل به مقصدی جذاب برای سرمایه­ گذاران و تجار جهانی شده که توانسته علی­رغم وضعیت نابه ­سامان اقتصادی جهان، رشدی معادل 3.2 درصد را رقم بزند. اما در سوی دیگر منطقه، برآوردها حاکی از این است که جنگ میان غزه و اسرائیل علاوه بر خسارات تاسف ­بار جانی، هزینه­ ای معادل ده درصد تولید ناخالص داخلی اسرائیل را به این کشور تحمیل خواهد نمود. خسارتی فراتر از آسیب کرونا که توسعه اقتصادی این کشور را با چالش­های عمده­ ای مواجه خواهد کرد.

در بخش پژوهش ­های تازه، گزارش مشترک بانک توسعه آسیایی و سازمان همکاری و توسعه مورد بررسی قرار گرفته که مروری است بر وضعیت زنجیره­ های ارزش جهانی، چالش­ها و مسیر آینده آن. کربن زدایی و فناوری­های سبز نیز موضوعاتی است که به ترتیب توسط بانک جهانی و یونیدو به آن پرداخته شده است. الزامات تسریع دستیابی به فناوری­های سبز و بررسی جایگاه کشورها و صنایع در مسیر استقرار آن، سوالاتی کلیدی است که این گزارش­ها در تلاش برای پاسخ به آن نگاشته شده ­اند.