سه شنبه, 29 آبان 1403 ساعت 08:54
ترامپ 2.0 و ایران در رسانههای خارجی
بر اساس تحلیل مهمترین رسانههای خارجی از ریاست جمهوری ترامپ و تاثیرات آن بر شرایط و روابط ایران، میتوان به طور خلاصه موارد زیر را به عنوان اصلیترین نکات مندرج در این گزارشها و تحلیلها مطرح کرد:
- بازگشت ترامپ به کاخ سفید احتمالا تغییرات قابل توجهی در سیاست خارجی ایالات متحده به ویژه در قبال ایران به همراه خواهد داشت. تحلیلگران احیای دستور کار «اول آمریکا»، اولویت دادن به اقدامات یکجانبه، مذاکرات مجدد معاملات تجاری، و یک خط مشی سختگیرانهتر در مورد هزینههای مهاجرت، امنیت و دفاع را در دولت دوم ترامپ پیش بینی میکنند. این رویکرد میتواند منجر به تنش مجدد با کشورهایی مانند ایران، چین و روسیه شود که قبلا هدف سیاستهای ترامپ قرار گرفته بودند.
- منابع خارجی عمدتا بر این باورند که ترامپ احتمالا کارزار «فشار حداکثری» خود را علیه ایران مجددا آغاز کند و اقتصاد از قبل شکننده ایران را بیشتر تحت فشار قرار دهد. این کارزار احتمالا شامل تحریمهای شدید اقتصادی، غروب برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) و افزایش حضور نظامی در خلیج فارس خواهد بود. کارشناسان معتقدند که این سیاستها منجر به کاهش بیشتر ارزش پول ملی، افزایش تورم و محدودیت های قابل توجه در صادرات نفت ایران میشود.
- اقتصاد ایران که قبلا به دلیل سالها تحریم ضعیف شده بود، تحت محدودیتهای مجدد ایالات متحده با چالشهای بزرگتری مواجه خواهد شد. این منابع به پتانسیل کاهش شدید صادرات نفت ایران، تشدید تورم، جلوگیری از سرمایهگذاری خارجی و تشدید مشکلات اقتصادی مردم ایران اشاره میکنند.
- سیاست «اول آمریکا»ی ترامپ همچنین ممکن است دیپلماسی چندجانبه و ثبات اقتصادی جهانی را نیز تضعیف کند. این منابع پیشبینی میکنند که سبک معاملاتی او و اولویت دادن به منافع ملی کوتاهمدت بر توافقنامههای مشترک بلندمدت میتواند روابط ایالات متحده با متحدان و سازمانهای بینالمللی را تیره کند. نگرانیهایی وجود دارد که تجدید جنگهای تجاری تحت رهبری ترامپ ممکن است به افزایش نوسانات اقتصادی منجر شود و بر زنجیرههای تامین جهانی و اعتماد بازار تاثیر بگذارد.
- اعمال مجدد احتمالی تحریمهای سختگیرانه علیه ایران، به ویژه هدف قرار دادن صادرات نفت این کشور، میتواند قیمت جهانی نفت را افزایش دهد و فشارهای تورمی را در سراسر جهان تشدید کند. این امر، همراه با پتانسیل جنگهای تجاری، میتواند به اقتصاد جهانی، به ویژه برای کشورهای وابسته به واردات انرژی، آسیب برساند.
- بازگشت ترامپ میتواند چشمانداز ژئوپلیتیک خاورمیانه را تغییر دهد و به دلیل سیاست «اول آمریکا» که بر منطق اقتصادی متمرکز است، بر درگیریهای منطقهای، اتحادها و پویایی قدرت تاثیر بگذارد. ترامپ ممکن است از معاملات (مثلا آتشبس اوکراین) برای کاهش حمایت روسیه از ایران و تضعیف نفوذ ایران بر گروههایی مانند حزبالله و حماس استفاده کند. در این میان، پتانسیلهایی نیز برای همسویی منطقهای گستردهتر علیه، تقویت روابط اسرائیل با کشورهای عربی، به ویژه عربستان سعودی، وجود دارد.
- انگیزههای اقتصادی ترامپ در دیپلماسی میتواند بر کاهش درگیریهایی مانند جنگ اسرائیل در غزه و جنگ اوکراین تاثیر بگذارد، اما ممکن است تنشهای مربوط به درگیری اسرائیل و حزب الله را تشدید کند و منجر به منازعات منطقهای گستردهتر شود.
- ایران ممکن است در ابتدا از رویارویی مستقیم پرهیز کند و راهبردهای خود را در دور دوم ترامپ بازبینی کند. احتمالا جهت تقویت اتحاد با قدرتهای غیر غربی (چین، روسیه) برای مقابله با فشار ایالات متحده، و به طور بالقوه افزایش درگیریهای نیابتی منطقهای (به عنوان مثال، در یمن، عراق، سوریه) تلاش خواهد کرد.
- ایران همچنین ممکن است تعاملات دیپلماتیک محدود (مانند بازگشایی کانالهای گفتگو) را برای کاهش تحریمهای اقتصادی بررسی کند، اما به دلیل ماهیت غیرقابل پیش بینی ترامپ در این مورد بسیار محتاط است. ایران ممکن است بر تقویت دفاع هوایی، قابلیتهای سایبری و احتمالا پیشبرد برنامه هستهای خود به عنوان ابزار بازدارنده تمرکز کند و این، خطر درگیری منطقهای با اسرائیل و ایالات متحده را به دنبال دارد.
طبقه بندی:
[031110]اقتصاد بین الملل و تجارت
چهارشنبه, 11 آبان 1401 ساعت 14:26
دیپلماسی اقتصادی قزاقستان
مرکز پژوهش های اتاق ایران می کوشد در قالب سلسله گزارش هایی، دیپلماسی اقتصادی کشورهای همسایه ایران را با توجه به اسناد بالادستی آنان مورد بررسی قرار دهد. گزارش "دیپلماسی اقتصادی قزاقستان" ضمن تمرکز بر واکاوی استراتژیهای توسعه و اسناد سیاست تجاری قزاقستان میکوشد روابط تجاری ایران و قزاقستان را مورد بررسی قرار داده و در نهایت پیشنهادات سیاستگذارانه ارائه نماید. به این منظور، این پژوهش موارد زیر را بهعنوان توصیههای عملی پیشنهاد میکند:
- هرچند موافقتنامۀ ایران با اتحادیۀ اقتصادی اوراسیا که قزاقستان نیز جزئی از آن است، زیرساخت نهادی مهمی برای توسعۀ تجارت دوجانبه به شمار میرود، با این حال این تا زمانی که این موافقتنامه تبدیل به یک موافقتنامۀ تجارت آزاد نشود و یا منجر به الحاق ایران به اتحادیۀ اقتصادی اوراسیا نگردد، نمیتواند در بلندمدت و میان مدت مبنایی مطمئن برای فعالیت تجار دو کشور، به ویژه تجار قزاق که گزینههای بیشتر و سهل الوصولتری در اختیار دارند فراهم کند.
- مسائلی مانند موانع قانونی، تحریمهای بینالمللی، قیمتگذاری دستوری و قوانین حمایتی از تولیدات داخلی مهمترین موانع تداوم و تأثیرگذاری موافقتنامههای تجاری ایران با کشورهای خارجی از جمله اتحادیه اقتصادی اوراسیا به شمار میرود و بنابراین اصلاحات در ساختار و قوانین اقتصادی کشور شرط مهمی برای توسعۀ تجارت خارجی کشور و از جمله با قزاقستان است.
- یکی از حوزههایی که میتواند برای توسعۀ روابط تجاری دوجانبه تأثیرگذار باشد تجارت دانههای روغنی است. ایران یکی از واردکنندههای اصلی این محصولات و قزاقستان یکی از تولیدکنندگان بزرگ آنها در جهان است. در حالی که ایران در حال حاضر عمدۀ نیاز خود را از امریکای جنوبی و آسیا تأمین میکند، قزاقستان با توجه به بعد مسافت کمتر میتواند جایگزین بخشی از نیاز وارداتی ایران شود.
- قزاقستان زمین و آب زیادی برای کشاورزی در اختیار دارد و دولت هم برنامههای بلندمدت برای توسعۀ این بخش و از جمله با همکاری کشورهای دیگر دارد. به این ترتیب، کشت فرامرزی میتواند در دستور کار همکاریهای دوجانبه برای افزایش همکاریها و افزایش سطح تجارت دوجانبه قرار گیرد.
- یکی از مهمترین زیرساختهای تجارت میان دو کشور راهآهن KTI است. این مسیر هرچند عملیاتی شده است، با این حال آمار حمل و نقل کالا از آن چندان قابلتوجه نیست. استفاده از ظرفیتهای این مسیر و فعال کردن آن کمک مهمی برای تجار دو کشور خواهد بود. به ویژه، به لحاظ تسهیل مبادلات و ایجاد جذابیت برای تجار و تولیدکنندگان، تبدیل منطقۀ ویژۀ اقتصادی سرخس به منطقۀ آزاد تجاری-اقتصادی میتواند تأثیرگذار باشد.
- ارمنستان، بهعنوان عضو اتحادیۀ اقتصادی اوراسیا، مسیر زمینی برای دسترسی به دیگر اعضای این اتحادیه ندارد و ایران، بهعنوان کشور شریک این اتحادیه، میتواند به پل ارتباطی میان این کشور و دیگر اعضا تبدیل شود. در مورد خاص قزاقستان، تعریف یک مسیر ارتباطی از راهآهن KTI به ارمنستان، مثلاً از طریق کریدور شمالجنوب، میتواند مورد توجه قرار گیرد.
- گسترش همکاریهای ایران و قزاقستان در صنعت انرژی آمار تجارت دوجانبه را تا حد چشمگیری بهبود خواهد بخشید. استفاده از ظرفیتهای مسیر خط آهن KTI برای اتصال نفت قزاقستان به خلیجفارس و دریای عمان میتواند به عنوان یک گزینه مورد توجه قرار گیرد.
طبقه بندی:
[031107]اقتصاد انرژی