شاخص عملکرد لجستیک، ابزار سنجش جایگاه كشورها در اقتصاد جهاني
مقدمه
بهره‌وري سيستم حمل و نقل و سودآوري صنعت دو مقوله‌اي هستند كه با يكديگر ارتباط بسيار نزديكي دارند. كاهش موجودي كالا از طريق گردش مالي بالا، توانايي پاسخگويي به بازار تقاضا، كاهش مدت زمان انجام كار (مدت زمان بين انجام سفارش و دريافت كالاي مربوطه) و كمينه سازي هزينه‌هاي حمل و نقل از جنبه‌هاي اصلي موثر بر قدرت رقابتي يك كشور هستند. به همين دليل، سيستم‌هاي حمل و نقل يك عامل توليدي محسوب شده و يكي از عوامل تعيين‌كننده در فرآيند تصميم‌گيري‌هاي تجاري هستند.
زيرساخت‌هاي حمل و نقل روي بهره‌وري و هزينه‌هاي تجاري تاثير بسزايي دارند. براي مثال، اتصالات بندري و پس‌كرانه‌اي بهتر مي‌تواند مخارج و هزينه‌هاي اتصال به شبكه‌هاي توزيع يا حمل و نقل مواد خام را كاهش دهد. به همين دليل، برخورداري از يك سيستم لجستيك موثر و كارآمد پايه و اساس يك اقتصاد شكوفا و موفق در جذب سرمايه‌گذاري خارجي است.
در واقع، پيشرفت فن‌آوري و تجارت در سراسر جهان و آزادسازي سرمايه‌گذاري فرصت‌هاي جديدي را براي مهار بازارهاي جهاني، افزايش رشد و كاهش فقر ايجاد مي‌نمايد. همچنين، با ظهور زنجيره‌هاي تامين جهاني، موضوعاتي همچون حمل و نقل سريع، ارزان و قابل اعتماد به چالشي مهم تبديل شده است. قابليت اتصال به آنچه كه «اينترنت فيزيكي» ناميده مي‌شود به سرعت به عامل تعيين كننده قدرت رقابتي كشورها تبديل شده است.
كشورهايي كه بتوانند به اينترنت فيزيكي يا همان شبكه لجستيك جهاني اتصال پيدا كنند، به بازارهاي جديد و گسترده و دروازه هاي رشد و ترقي دسترسي خواهند داشت، اما كشورهايي كه قابليت اتصال به اين شبكه را نداشته يا در اين زمينه ضعيف عمل كنند، هزينه هاي سنگين و بسيار توجهي را متحمل خواهند شد.
بنابراين سنجش عملكرد زنجيره تامين در فرآيندهاي تجاري از اهميت بسيار زيادي برخوردار است، چرا كه عملكرد مناسب كليد موفقيت و دستيابي به توسعه و ثبات پايدار است. براي اين منظور به ابزارها و مقياس‌هاي عملكردي مناسب نياز است.
«شاخص عملكرد لجستيك» يك شاخص بين‌المللي است كه توسط بانك جهاني آماده شده و براي تعيين وضعيت عملكرد لجستيكي كشورها مورد استفاده قرار مي‌گيرد. اين شاخص تمايز كشورها را از لحاظ عملكرد لجستيك نشان مي‌دهد و به شناخت فرصت‌ها و تهديدهاي فرآيند لجستيكي يك كشور و بررسي وضعيت زنجيره تامين آن كمك مي‌كند و همچنين آنها را در اتخاذ راه‌كارهاي مناسب جهت بهبود عملكرد خود راهنمايي مي كند. لازم به ذكر است كه اين شاخص چند بعدي است در مقياس يك (بدترين) تا پنج (بهترين) امتيازدهي مي‌شود.
شاخص عملكرد لجستيك بر اساس مطالعات جهاني (بانك جهاني، ارايه كنندگان خدمات لجستيك و پژوهش‌گران دانشگاهي) در رابطه با حمل و نقل جهاني و متصديان حمل و نقل استوار است و اطلاعات مربوط به راحتي و روان بودن عمليات لجستيك در كشورهاي مختلف را ارايه مي‌نمايد.
شاخص عملكرد لجستيك به رهبران ملي، سياست‌گذاران كليدي، متخصصان لجستيك، تامين كنندگان لجستيك و تاجران كمك مي‌كند كه چالش‌هاي پيش روي خود در كاهش موانع لجستيكي براي تجار ت بين‌المللي را شناسايي كنند، عملكرد كلي كشور در رابطه با لجستيك تجاري را در ابعاد مختلف ارزيابي نمايند و ميزان اتصال فعاليت‌هاي تجاري يك كشور به بازارهاي بين‌المللي را ارزيابي كنند.
همچنين اين شاخص هزينه عملكرد بد و نابسنده لجستيك براي قدرت رقابتي كشورها را تعيين نموده و منبع اين هزينه ها و ضرر و زيان ها را شناسايي مي كند. بنابراين مي‌توان گفت كه شاخص عملكرد لجستيك اقدامات كمي و كيفي را شامل مي‌شود و به ساخت پروفايل عملكرد لجستيك براي كشورهاي مختلف كمك مي‌كند.