علی‌رغم موقعیت ژئوپلیتیکی مناسب استان خراسان رضوی، ظرفیت‌های متنوع تولیدی در بخش‌های کشاورزی، معدن، صنعت و خدمات، و وجود زیرساخت‌های لجستیکی، عملکرد صادراتی استان همچنان تحت‌الشعاع مجموعه‌ای از موانع ساختاری، اجرایی و محیطی است. مهم‌ترین این موانع شامل ضعف رقابت‌پذیری محصولات، بالا بودن قیمت تمام‌شده، کیفیت پایین برخی کالاها، تنوع پایین بازارهای هدف، عدم آشنایی با استانداردهای بین‌المللی، و ناکارآمدی در سیاست‌گذاری ارزی و تجاری است. به‌ویژه وابستگی بیش از ۷۰ درصد صادرات استان به پنج کشور، ریسک‌پذیری تجارت خارجی را افزایش داده و تجربه کاهش صادرات به افغانستان پس از تحولات سال ۱۴۰۰ نشان داد که اتکا به بازارهای محدود، شکنندگی صادرات را به‌مراتب تشدید می‌کند. در عین حال، عملکرد نامناسب دولت در رفع موانع، ضعف در هماهنگی نهادی، و دخالت‌های غیرسازنده در روند طبیعی صادرات، به‌جای تسهیل تجارت، عملاً به سد راه تولید و صادرات تبدیل شده‌اند.

پژوهش حاضر با هدف تدوین برنامه توسعه صادرات استان خراسان رضوی، رویکردی تحلیلی، مقایسه‌ای و مبتنی بر داده اتخاذ کرده است. این مطالعه با بهره‌گیری از شاخص‌هایی نظیر مزیت نسبی آشکار شده (RCA)، پتانسیل صادرات (EPI) و مدل‌های بین‌المللی تحلیل بازار، ابتدا کالاهای مزیت‌دار صادراتی استان را شناسایی و اولویت‌بندی کرده، سپس بازارهای سنتی و جدید را بر اساس پتانسیل واردات، رقابت‌پذیری و سطح تعرفه‌ها تحلیل می‌کند. همچنین موانع صادراتی در سه سطح بین‌المللی (تحریم)، ملی (سیاست‌گذاری) و محلی (ساختار تولید و صادرات استان) شناسایی شده و راهکارهای پیشنهادی متناسب با آن ارائه خواهد شد. نقطه تمایز این مطالعه با برنامه‌های پیشین، تمرکز هم‌زمان بر تحلیل داده‌محور، مشارکت فعال بخش خصوصی، و ارائه راه‌حل‌های قابل اجرا متناسب با شرایط امروز اقتصاد ایران است.