بررسی تأثیر مستقیم و غیرمستقیم اجرای نظام رتبهبندی فعالان اقتصادی در تسهیل محیط کسبوکار و کاهش موانع پیش روی بنگاههای اقتصادی
رتبهبندی فرآیندی نظاممند برای ارزیابی فعالان اقتصادی است و گامی در جهت بهبود فضای رقابت و کسبوکار و سنجهای مهم برای تعامل با سرمایهگذاران، نهادهای تأمین اعتبار و شرکای تجاری کسبوکارها است. با توجه به آنکه رتبهبندی بهعنوان یک تکلیف قانونی بر میزان تعاملات تجاری فعالان اقتصادی و نحوه استفاده از کارت بازرگانی مؤثر است، در پژوهش حاضر تلاش شده است که ضمن بررسی تأثیرات جهانی و ملی رتبهبندی و تشریح آثار کاهشی آن بر موانع کسبوکار، حوزههای بالقوه برای بهرهمندی بیشتر از مزایای رتبهبندی به منظور استفاده توسط نهادهای تصمیمگیری و اجرایی معرفی شود. برای این کار، تأثیرات رتبهبندی با مراجعه به ادبیات نظری موضوع و تکنیک «ارزیابی عملکرد سازمانها و شرکتها» مورد کاوش و بررسی و همچنین از طریق استفاده از رویکرد «الگوبرداری»، آثار و بهروشهای رتبهبندی در اقتصادها و جوامع توسعهیافته مورد مطالعه قرار گرفت. در ادامه با مأخذ قرار دادن نتایج مطالعات مراحل قبل، حوزهها و کاربردهای بالقوه برای جاریسازی نتایج حاصل از ارزیابی عملکرد و رتبهبندی شرکتها و فعالان اقتصادی در داخل کشور شناسایی شدند و برای این کار نیز از تحلیل قوانین و مقررات، بررسی اسناد و مدارک موجود، و نیز مصاحبه با خبرگان و نقشآفرینان حوزههای مرتبط با موضوع تحقیق بهره گرفته شد. در نهایت رهنمودهای سیاستی استخراج شد:
- شناسایی عملکردهای بالقوه برای استفاده سازنده از رتبهبندی شرکتها در امور و تعاملات جاری کشور (حوزههایی از اقتصاد که میتوانند در اثر گسترش نظام رتبهبندی شکوفا یا متأثر شوند)
- استفاده از رتبهبندی برای تسهیل دسترسی به امکانات و مجوزهای ملی و دولتی، و ترغیب به سرمایهگذاری در کسبوکارهای فعال و اثرگذار بر اکوسیستم اقتصادی کشور و نیز کاهش موانع پیش روی این کسبوکارها
- استفاده از نتایج حاصل از رتبهبندی در تشخیص و حذف مصادیق مختلف رانت بازاری و غیربازاری
- تعیین مدت زمان اعتبار کارت بازرگانی هنگام تمدید بر اساس رتبه کسبوکار
- معرفی دارندگان رتبههای برتر برای حضور در ترکیب هیاتهای تجاری اعزامی اتاق ایران و اتاقهای وابسته
- دعوت از دارندگان رتبههای برتر برای شرکت در جلسات کمیسیونهای تخصصی اتاقها و اتاقهای مشترک
- تخصیص غرفههای نمایشگاههای داخلی و خارجی با حمایت مالی اتاق ایران به دارندگان رتبههای برتر
- پرهیز از معرفی بنگاههای فاقد رتبه در مراودات تجاری توسط اتاقهای مشترک
- تقدیر و اعطای جوایز به دارندگان رتبههای برتر
- معرفی دارندگان رتبههای برتر به جشنوارههای ملی و بینالمللی
- ارسال مطالعات اقتصادی اتاقها به بنگاههای رتبهبندی شده
- درج اطلاعات حرفهای دارندگان رتبههای برتر در پایگاه اینترنتی اتاق ایران یا سایر پایگاههای معتبر
- اعطای مجوز بهرهمندی از خط سبز گمرکی در فرآیند ترخیص و ارزیابی کالاها صرفاً به دارندگان رتبههای برتر
- معرفی دارندگان رتبههای برتر به بانکها برای دریافت تسهیلات صادراتی و آغاز همکاریهای دوجانبه با بانکها در این زمینه
- اعطای تسهیلات حمایتی برای بازسازی و نوسازی واحدهای تولیدی از سوی وزارت صمت به دارندگان رتبههای برتر
- معرفی رتبههای برتر برای حضور در فرآیند صادرکننده نمونه به سازمان توسعه تجارت ایران
- انعقاد تفاهمنامه همکاری با بانک مرکزی به منظور ملاک عمل قرار گرفتن رتبهبندی اتاق ایران در اعتبارسنجیهای مورد نیاز شبکه بانکی کشور
- در اولویت قرار گرفتن بنگاههای اقتصادی دارای رتبههای برتر برای اخذ تسهیلات مالی و اعتباری بانکها
- انعقاد تفاهمنامه همکاری با سازمان امور مالیاتی کشور به منظور تقسیط مالیات پرداختی و حذف حسابرسی مجدد رتبههای برتر
- انعقاد تفاهمنامه همکاری با سازمان تأمین اجتماعی برای تخفیف یا تقسیط بیمه پرداختی و حذف بازرسی دفاتر بنگاههای اقتصادی دارای رتبههای برتر
- انعقاد تفاهمنامه با سایر نهادهای مرتبط در راستای تسهیل و توسعه کسبوکار دارندگان رتبههای برتر در حوزه تجارت خارجی
- حمایت از حرفهای شدن رتبهبندی از طریق اعطای صلاحیت انجام آن به اشخاص ذیصلاح غیردولتی
مشارکت و همافزایی بین مراجع متعدد کنونی رتبهبندی با سامانه یکپارچه اعتبارسنجی و رتبهبندی اعتباری