چکیده

تولید گاز به همراه نفت یکی از موارد شایع در میادین نفتی است که در مخازن با نفت سبک، رایج‌تر از مخازن با نفت سنگین است. در متن ابلاغیه سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی به دو مورد زیر تاکید شده است. در مقدمه این سیاست‌ها بر اقتصاد عدالت‌بنیان و در بندهای 14 و 15 ابلاغیه این سیاست‌های کلی با تاکید بر افزایش ذخایر هیدروکربوری و هم‌چنین افزایش زنجیره ارزش افزوده، بر برداشت صیانتی از منابع هیدروکربوری تاکید شده است. در دنیای امروز اهمیت انرژی بر همگان روشن بوده و بنگاه‌های اقتصادی سعی در بهینه‌سازی و حداکثر‌سازی سود خود از انرژی دارند. از آن‌جایی که شرکت ملی نفت با توجه به ماهیت بنگاه‌داری و حداکثر‌سازی سود خود از یک سو و از جنبه دیگر ماهیت ملی بودن، حفظ منافع ملی-نسلی و حداکثرسازی منافع سهامداران، باید عمل صحیح در این راستا را انجام دهد. به جهت حداکثرسازی سود باید به بهینه‌سازی زنجیره ارزش افزوده توجه و از جهت حفظ منافع ملی و نسلی باید به امر جلوگیری از هدر رفتن و سوزاندن این گازها توجه اهم حاصل شود. از این حیث به دو جهت منافع ملی مورد صدمه واقع می‌شود: نخست هدررفتن مقادیر با‌ ارزش گاز و دوم آلودگی محیط زیست. حداکثرسازی سود و ارزش افزوده در مورد این گازها، مبتنی بر شناخت روش‌های جایگزین سوزاندن گاز تولیدی است. در این پژوهش بر مبنای الزامات اقتصاد مقاومتی در این حوزه، ابتدا منابع تولید این گازها را بیان می‌نماییم و سپس به موارد مصرفی و جایگزین این گازها اشاره کرده، در پایان به میزان و روند تولید این گازها در میادین نفتی کشور پرداخته و با در نظر گرفتن منافع اقتصادی و مسائل فنی میادین، پیشنهادهایی ارائه خواهدگردید.

چکیده:

صنعت پتروشیمی ایران به عنوان یکی از مهم‌ترین صنایع اقتصادی ایران از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. مزیت نسبی در صنعت نفت و گاز موجب شده است تا صنعت پتروشیمی در اقتصاد ایران جایگاه ویژه ای داشته باشد. نگاهی به وضعیت تولید و صادرات پتروشیمی در سال‌های اخیر حاکی از آن است که مشکلات پتروشیمی در بخش صادرات بیش از مشکلات تولید محصولات پتروشیمی است.

محدودیت‌های اصلی اثر گذار بر صادرات محصولات پتروشیمی عبارت‌اند از: وابستگی دائمی به واردات ماشین آلات و تجهیزات، وابستگی شدید به ارز خارجی جهت سرمایه گذاری، هزینه‌های عملیاتی بالا، بورکراسی گسترده و تغییرات در قوانین و تعرفه‌های گمرکی، فاصله زیاد بین واحدهای تولیدی محصولات به بنادر و راه‌های ارتباطی صادراتی، فقدان برنامه یکپارچه صادراتی با در نظر گرفتن بازارهای استراتژیک، عدم هماهنگی و حمایت دولت برای صادرات محصولات پتروشیمی، عدم سیستم بازاریابی مناسب در بازارهای جهانی، عدم تقویت شرکت‌های بازرگانی در حوزه محصولات پتروشیمی، عدم تنوع محصولات صادراتی و به میزان کافی، تحریم‌های وضع شده در سال‌های اخیر (خصوصاً تحریم‌های اروپایی که موجب کاهش صادرات ایران به کشورهای اروپایی گردید) و ... برخی از مشکلاتی هستند که موجب محدودیت صادراتی محصولات پتروشیمی ایران شده‌اند. در سایر کشورهای صادر کننده عموماً سیستم‌های بازرگانی و صادراتی فعال وجود داشته و از همین طریق توانسته‌اند جایگاه صنعت پتروشیمی خود را در دنیا تثبیت نمایند. بستر سازی و ایجاد ساختار مناسب صادراتی و تقویت امور بازرگانی، هماهنگی و حمایت دولت از بخش خصوصی از مهم‌ترین راهکارهایی هستند که در وضعیت فعلی صنعت پتروشیمی کشور برای حل مشکلات در بخش صادرات به نظر می‌رسند.