چهل و هفتمین نسخه از مجموعه گزارش های "پایش تحولات تجارت جهانی" توسط مرکز پژوهش های اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران منتشر شد. در این گزارش ها، موضوعات روز با تمرکز بر تاثیرگذاری آنها بر دیپلماسی اقتصادی و موقعیت ژئواکونومیک ایران بررسی می شوند. همچنین چشم‌اندازها و پیش بینی های اقتصادی تهیه شده توسط نهادها و سازمان های بین المللی نیز در این مجموعه مورد توجه قرار می گیرند. در این شماره، تدوین شاخصی برای نظارت بر بخش خصوصی در عربستان، تلاش های ترکیه برای نقش آفرینی در کریدور فراخزر، رشد اقتصادی عربستان و استراتژی جدید امنیت ملی آمریکا از جمله خبرهایی هستند که مورد بررسی قرار گرفته اند.
عربستان در صدر کشورهای گروه 20
اقتصاد عربستان با پیش‌بینی رشد 9.9 درصدی در سال جاری میلادی در صدر کشورهای گروه 20 قرار گرفت. بنا بر گزارش اخیر سازمان همکاری اقتصادی و توسعه (OECD) از چشم‌انداز اقتصادی جهان، تولید ناخالص داخلی عربستان در سال 2022، رشد 9.9 درصدی و در سال 2023، رشد 6 درصدی خواهد داشت که بیش‌ترین رشد در بین کشورهای گروه 20 را نشان می دهد.
بخش خصوصی عربستان زیر ذره‌بین دولت
وزارت اقتصاد و برنامه ریزی عربستان سعودی، شاخصی را با نام MEPX را برای نظارت بر عملکرد بخش خصوصی این کشور منتشر کرد. این شاخص برای سنجش 10 عامل اقتصادی در چهار دسته، مصرف‌کنندگان، شرکت‌ها و بخش‌های مالی و تجاری طراحی شده است. هدف از این تجزیه و تحلیل، بررسی چرخه های تجاری بخش خصوصی این کشور از طریق تکنیک های اقتصادسنجی و مدیریت نوسانات بازارهاست.
عربستان سعودی در برنامه های کلان خود به دنبال افزایش سهم بخش خصوصی، به ۶۵ درصد از تولید ناخالص داخلی تا سال ۲۰۳۰ است. مقامات سعودی بر این باورند با توجه به رشد بالای اقتصادی این کشور در یک دهه اخیر، افزایش دسترسی به داده های نوظهور برای سیاست گذاری حامی رشد بخش خصوصی، ضروری است.
ترکیه در تکاپوی جانشینی ایران
ترکیه تلاش های بسیاری برای نقش آفرینی کانونی در کریدورهای «ابتکار کمربند و راه» چین صورت داده است. در سومین مجمع ارتباطات زیرساختی چین و ترکیه در استانبول، مقامات و محققان چین و ترکیه درخصوص همکاری نزدیکتر در پروژه «ابتکار کمربند و راه» و ادغام بهتر کریدور میانی یا ترنس کاسپین در پروژه جاده ابریشم به توافق رسیدند.
ترکیه پس از تعاملی نزدیک با کشورهای قفقاز و آسیای مرکزی، در تدارک مذاکره با دولت و شرکت های چینی برای بهره‌گیری بیشتر از کریدور فراخزر جهت انتقال کالا میان شرق و غرب است. این کریدور با کریدور چین- آسیای مرکزی-غرب آسیا که از ایران عبور می کند، در رقابت قرار می گیرد. عدم به نتیجه رسیدن مذاکرات ایران و غرب، این فرصت را به ترکیه داده است تا به کانون ترانزیتی در «ابتکار کمربند و راه» تبدیل شود.
استراتژی جدید امنیت ملی آمریکا
دولت بایدن نخستین استراتژی امنیت ملی خود را منتشر کرد که نشان دهنده تغییر در رویکرد ایالات متحده به اقتصاد و سیاست بین الملل است. در این سند، چین به عنوان رقیب اصلی آمریکا معرفی شده است که برای مقابله با سیاست‌های این کشور، باز طراحی استراتژی کلان اقتصادی آمریکا و بازتعریف ساختار اقتصاد جهانی ضروری عنوان شده است.
در بخشی از این سند آمده است که اگر چه جهانی شدن مزایای زیادی برای ایالات متحده و جهان به همراه داشته است، اما اکنون انجام اصلاحاتی به منظور مقابله با تغییرات چشمگیر جهانی مانند گسترش نابرابری در داخل و میان کشورها، ظهور جمهوری خلق چین به عنوان مهم‌ترین رقیب و یکی از بزرگترین شرکای تجاری این کشور ضرورت یافته است.
در این سند اشاره شده که ایالات متحده باید یک بار دیگر با شرکای خود برای تدوین قواعد تجارت جهانی در دنیای دیجیتال به گفتگو بنشیند تا اطمینان حاصل شود که تجارت منصفانه، منافع نیروی کار و نیز منافع شرکای آمریکا تامین خواهد شد.