چکیده مدیریتی

جهانی شدن، به تدریج، سبب گسترش صنعت و فناوری‌های پاک و سبز شده و پیروی از اصول اقتصاد سبز را الزام‌آور می‌نماید. بنابراین تولیدکنندگان، واردکنندگان و صادرکنندگان، بیش از پیش مجبور می‌شوند معیارها و شاخص‌های خود را بویژه از نظر ملاحظات محیط‌زیستی ارتقا دهند تا نیازهای مشتریانِ سخت‌گیر را پاسخگو باشند. دوران پسابرجام، افق جدیدی برای بخش‌های مختلف بویژه بخش خصوصی باز نموده است. حال سوال این است که بخش خصوصی ایران به اقتصاد سبز و اصول آن، و همچنین توسعه پایدار و رویکردهای محیط‌زیستی، چقدر آگاه یا عامل است؟ این نوشتار به روشنگری در این موارد می‌پردازد و ضمن برشمردن عوامل مخرب محیط‌زیست، بیان می‌کند که متاسفانه ایران جزو ۱۰ کشور بیشترین تولید کننده دی‌اکسیدکربن، و دارای رتبه ۱۰۵ شاخص جهانی عملکرد محیط‌زیستی، و رتبه ۵۴ شاخص جهانی عملکرد تغییرات اقلیم است. این رتبه‌های نگران کننده، آلودگی‌های افسار گسیخته، اتمام منابع آب زیرزمینی و سطحی، فرسایش شدید خاک، جنگل‌تراشی، تخریب‌های فزاینده، نابودی تنوع‌زیستی و خدمات بوم‌سازگان (اکوسیستم‌ها)، صنعت ناسازگار و جانمایی نامناسب، سیاست‌گذاری‌های موقت و ناپایدار، همه دلالت بر وضعیت بغرنج محیط‌زیست و مشکلات حاد زیستی کشور دارند. به طوریکه دانشمندان اعلام کرده‌اند تمام چراغ‌های خطر محیط‌زیست ایران، قرمز شده‌اند. در این شرایط حیاتی، وظیفه محیط‌زیستیِ بخش خصوصی چیست؟ این مقاله بیان می‌دارد که بخش خصوصی با توان و قدرت و پشتوانه مالی و ظرفیت علمی و اجرایی موجود، می‌تواند و باید به سمت ابتکارهای اقتصاد سبز، رشد سبز، توسعه کم‌کربن، جامعه سبز و حمایتِ محیط‌زیست گام بردارد. بخش خصوصی می‌تواند به اتاق فکر سبز، ترغیب اخلاقی، وضع مقررات برای کاهش ردپای محیط‌زیستی، تغيير الگوي مصرف منابع، آگاهي‌رساني و آموزش، نظام مدیریت سبز، سیاستگذاری و ساز و کارهای بین بخشی و فرابخشی سبز، هماهنگ‌سازی و تلفیق فعالیت‌های اقتصادی و اجتماعی با محیط‌زیست، اقتصاد کم کربن، کاهش آلودگی‌ها، برند سبز، و توانمندسازی اجتماعی بپردازد.

چکیده :

پلاستيك­ها، موادي هستند كه نخستين بار به وسيله ي انسان ساخته شده اند. ساختار مواد پلاستيک­ها بر پايه­ي عناصر شيميايي همانند كربن، هيدروژن، اكسيژن، نيتروژن، كلر و گوگرد استوار است. این مواد دارای خواصی همچون فرآیند پذیری، سبکی، عایق حرارتی، ارزانی، دارای قابلیت شکل پذیری و ... هستند که این ویژگی­ها باعث شده که جایگزین مناسبی برای چوب و فلزات بوده مورد استفاده گسترده قرار بگیرند .۴٪ نفت تولیدی در جهان برای تولید مواد پلاستیکی به کار گرفته می‌شود. میزان پلاستیک تولیدی در ایران حدود 250 هزار تن در سال تخمین زده شده است. از آنجاییکه مواد پلاستیکی دارای ماندگاری بیش از 300 سال هستند رهاسازی آن­ها در طبیعت صدمات جبران ناپذیری را به محیط­زیست خشکی و دریایی تحمیل خواهد کرد. مواد پلاستیكی و نایلونی در طبیعت علاوه بر آلوده كردن پایدار و دراز مدت، طبیعت را بد منظر می‌كند و به دلیل سبک بودن به راحتی توسط باد منتقل می شود. هر ساله 8 میلیون تن پلاستیک به اقیانوس ها ریخته می شود. کیسه‌های پلاستیکی باعث خفگی و کشته‌شدن هزاران پستاندار و پرندگان دریایی می شوند. از این رو با توجه به معضلات بهداشتی و محیط زیستی پلاستیک­ها و پسماندهای پلاستیکی لزوم مدیریت مصرف و پسماندهای پلاستیکی ضروری به نظر می رسد. در این راستا اتخاذ راهکارهای مدیریتی و اجرایی جهت فرهنگ­سازی و آموزش مردمی جهت کاهش مصرف مواد پلاستیکی، استفاده مجدد از مواد پلاستیکی، تفکیک پسماندها از مبدا و بازیافت این مواد کمک شایانی به کنترل و کاهش اثرات ناگوار بهداشتی و محیط زیستی ناشی از این مواد می باشد.

چکیده:

در این مقاله با توجه به ارزش های تالابهای کشور از ابعاد مختلف وضرورت حفاظت از آنها برای تامین تداوم عملکرد این اکو سیستم ها ، ابتدا تلاش شده با درج ارقام واطلاعات لازم تصویری از وضعیت تالابهای کشور که بخش اعظم آنها یا تخریب شده ویا در معرض نابودی قرار دارند ارایه شده و سپس با آسیب شناسی دلایل فرایند تخریب به اصلی ترین موضوع حفاظت از تالابها که همان تامین حقابه های آنها است پرداخته شود. بالاخره در انتهای نوشته، دیدگاهای اتاق ایران برای برون رفت از شرایط حکم تبیین گردیده است.

پیشگفتار

رشد جمعیت طی دهه‌های گذشته متناسب با رشد سایر بخش‌های تولیدی و رفاهی کشور نبوده است و همین عامل سبب گردیده که محدودیت­ها و تنگناهایی در سایر بخش‌ها به‌‌خصوص منابع آب و تأمین غذا به‌وجود آید.  به‌طوری‌که سرانه آب تجدیدپذیر کشور نسبت به سال 1300 شمسی به حدود یک هفتم کاهش یافته است.

متأسفانه علی‌رغم وجود ظرفیت‌های بالقوه ارزشمند در بخش کشاورزی، عملکرد و تولید محصولات به‌ازای سطح کاشت و میزان آب مصرفی بسیار پایین است. کشاورزی نه تنها در اراضی دیم به واسطه  بارش کم و نامنظم، بلکه حتی در اراضی آبی و  مجهز به شبکه‌های مدرن آبیاری، عملکرد قابل قبولی در مقایسه با سایر کشورهای پیشرو ندارد. این در حالی است که بقای کشاورزی ایران به شدت به آب آبیاری وابسته است (به‌طوری‌که حدود 90 درصد کل تولیدات کشاورزی در کشور از اراضی فاریاب تأمین می‌گردد) و چنان‌چه بحران و کمبود منابع آب در آینده و تأثیر آن بر توسعه کشاورزی کشور را در نظر بگیریم، با روند کنونی، بخش کشاورزی با آسیب‌های بیشتری مواجه خواهد شد.

یکی از مهم‌ترین و مؤثرترین راه‌کارهای مقابله با بحران آب، افزایش هم‌زمان کارآیی آبیاری به‌همراه تخصیص بهینه مقدار آب مصرفی و به عبارت دیگر افزایش «بهره‌وری آب» در بخش کشاورزی است. این مهم در حفظ و ارتقای شرایط کسب و کار کشاورزان به عنوان قشر مولد کشور نیز مورد تأکید جدی است و ضروری است که این موضوع به‌عنوان یک عامل مؤثر در برنامه‌ریزی‌ها و تصمیم‌سازی‌های آتی کشور مدنظر قرار گیرد.

شناخت مفاهیم پایه در زمینه بهره­وری آب، اهمیت بالایی در شناخت صحیح وضع موجود و فرصت­های بهبود دارد. در این گزارش روابط مربوط به انواع شاخص‌های بهره‌وری آب فیزیکی، اقتصادی، محیط‌زیستی- اجتماعی، محاسبه و روش‌های تحلیل این شاخص­ها، به‌علاوه اطلاعات مورد نیاز جهت برآورد آنها بررسی و ارائه شده است.

چكيده

امروزه فناوري‌هاي مختلفي براي مقابله با كم‌آبي و افزايش بهره‌وري آب معرفي شده‌اند. در اين مقاله، فناوري‌هاي مختلف مورد نياز براي ارتقاي بهره‌وري آب آبياري مورد بررسي قرار گرفت. كاهش قابل توجه تلفات آب با اصلاح جريان ورودي و ابعاد مزرعه در آبياري سطحي، افزايش قابل توجه بهره‌وري آب در روش‌هاي آبياري قطره‌اي نواري و زيرزميني براي محصولات زراعي و باغي، كارآيي قابل ‌توجه فناوري‌هاي نوين در مديريت صحيح آب در مزرعه (مانند سنسورهاي مختلف، مالچ‌ها، لوله‌هاي دريچه‌دار، مدل‌هاي شبيه‌سازي و تكنيك كم آبياري)، اهميت استفاده از بذرها و ارقام اصلاح شده در افزايش بهره‌وري آب، ضرورت استفاده از تجهيزات و لوازم با كيفيت آبياري و اهميت آموزش و اطلاع رساني به كشاورزان در مورد برنامه‌ريزي آبياري و استفاده از فناوري‌ها از جمله يافته‌هاي اصلي اين تحقيق مي‌باشد. نتايج مطالعات حاكي از ضرورت استفاده از اين فناوري‌ها به منظور استفاده بهينه از منابع آب با در نظر گرفتن پيامدهاي اقتصادي، اجتماعي و زيست‌محيطي است.