پایش تحولات تجارت جهانی (گزارش هفتم)
مرکز پژوهشهای اتاق ایران در رویکردی تازه انتشار سلسله گزارش های "پایش تحولات تجارت جهانی" با هدف بررسی رویدادهای کلیدی در محیط ژئواکونومیک ایران را در دستور کار قرار داده است. در این قالب رویدادهای کلیدی از منظر تاثیرگذاری بر دیپلماسی اقتصادی و موقعیت ژئواکونومیک ایران مورد بحث و بررسی قرار می گیرند.
در هفتمین گزارش از این سلسله گزارشها، گلچینی از تحولات اخیر در دو لایه جهانی و منطقهای محیط ژئواکونومیک ایران مورد بحث و بررسی قرار گرفت هاند.
در بخش اول این گزارش و در ذیل عنوان پایش تحولات در لایه جهانی، چین همچون همیشه در میان خبرسازترین کشورها قرار داشته و تلاش این کشور برای تبدیل شدن از صادرکننده کالا به صادرکننده خدمات و متمرکز شدن بر حلقه های بالایی زنجیره جهانی ارزش، مورد توجه قرار گرفته است. در همین راستا، دومین نمایشگاه تجارت خدمات چین با شعار "بهسوی آینده دیجیتال و توسعه خدمات محور" در سپتامبر و با تمرکز بر اقتصاد دیجیتال، کربنزدایی، جلوگیری از گسترش بیماریهای همهگیر و اینترنت اشیاء برگزار شد. آمریکا نیز در مقابل و در ادامه تلاش خود برای رقابت و حذف چین از ترتیبات تجاری جدید، به دنبال انعقاد موافقتنامه تجارت دیجیتال با آسهآن است و تلاش میکند مذاکرات در این حوزه را پیش ببرد. در سوی دیگر جهان، بریتانیا و ترکیه در پی ادامه مذاکرات برای امضای یک توافقنامه در راستای حمایت از صنعت خودروسازی و صنایع فولاد بریتانیا از یک سو و تسهیل حضور استارتآپهای ترک در بریتانیا از سوی دیگر هستند. در واقع بریتانیا نیز در تلاش برای ایفای نقش هر چه بیشتر در اقتصاد جهانی، به ویژه از زمان خروج از اتحادیه اروپا است.
در بخش دوم گزارش و در ذیل عنوان پایش تحولات در لایه منطقه ای، افغانستان همچنان در صدر اخبار تحولات منطقه ای قرار دارد. کنترل شدید آمریکا بر ذخایر ارزی افغانستان و نیز جلوگیری از ارسال کمکهای بشردوستانه به این کشور، سبب بالا رفتن احتمال فروپاشی اقتصادی این کشور شده است. به همین جهت طالبان میکوشد افغانستان را به بخشی از کریدور اقتصادی چین- پاکستان بدل کند که این مسئله ممکن است سبب زوال موقعیت ایران در ژئواکونومی افغانستان شود. مسئله دیگر، تلاش موفقیت آمیز عمان برای توسعه بندر صحار در این کشور و تبدیل شدن به هاب لجستیک خلیج فارس است که سبب افزایش شکاف میان بندر صحار و بندر چابهار شده و یکی دیگر از چالشهای ژئواکونومیک ایران خواهد بود. در مصر، اخیرا طرح احداث کانال سوئز ریلی تبدیل به بحث روز شده که طی قراردادی با شرکت زیمنس آلمان، قرار است مصر را به هاب لجستیک میان اروپا و آسیا تبدیل نماید. پاکستان هم میکوشد علیرغم محیط کسب و کار نامساعد و برخی رفتارهای ضد چینی در میان شهروندان خود، رضایت چین را برای اجرای فاز دوم پروژه کریدور اقتصادی چین- پاکستان کسب نماید که در صورت موفقیت، این کشور به مهمترین شریک استراتژیک چین در جهان تبدیل خواهد شد. در نهایت، همکاری چهارجانبه مصر، اردن، سوریه و لبنان با موافقت ایالات متحده در مورد تعلیق تحریمهای سوریه، در آستانه اجرایی شدن قرار گرفته است.
پایش تحولات تجارت جهانی (گزارش چهارم)
مرکز پژوهشهای اتاق ایران در رویکردی تازه انتشار سلسله گزارش های "پایش تحولات تجارت جهانی" با هدف بررسی رویدادهای کلیدی در محیط ژئواکونومیک ایران را در دستور کار قرار داده است. در این قالب رویدادهای کلیدی از منظر تاثیرگذاری بر دیپلماسی اقتصادی و موقعیت ژئواکونومیک ایران مورد بحث و بررسی قرار می گیرند.
در چهارمین گزارش از این سلسله گزاربشها، گلچینی از تحولات اخیر در دو لایه جهانی و منطقهای محیط ژئواکونومیک ایران مورد بحث و بررسی قرار گرفتهاند.
در بخش اول این گزارش و در ذیل عنوان پایش تحولات در لایه جهانی، مسائلی همچون طرح 550میلیارد دلاری آمریکا برای بهبود کیفیت زیرساختها و با هدف افزایش رقابت با چین، بازنگری اتحادیه اروپا در سند سیاست خود در قبال چین در زمینه حقوق بشر و منافع ژئوپلیتیک که محل تعارضات دو طرف بوده است، گسترش دامنه قانون ضد تحریم چین که هنگکنگ و ماکائو را از پیروی از تحریمهای اعمال شده علیه چین منع میکند، تداوم تنش میان چین و ایالات متحده بر سر مسائلی نظیر منشا ویروس کرونا، کاهش عرضه ریزتراشه ها در بازار جهانی و روابط با ایران، و نهایتا توافق تجاری بریتانیا و نیوزلند و قطبی شدن واکنشها در کابینه بریتانیا به روابط با چین بررسی شده است.
در بخش دوم گزارش و در ذیل عنوان پایش تحولات در لایه منطقهای، چشم انداز اقتصاد سیاسی خاورمیانه و رشد اقتصادی که تا حد بالایی تحت تاثیر میزان واکسیناسیون بر علیه همه گیری کرونا خواهد بود، توافقات پاکستان با روسیه و ازبکستان به ترتیب بر سر احداث خط لوله انتقال گاز و انعقاد موافقتنامه تجارت ترجیحی و نهایتا تاسیس مرکز انقلاب صنعتی چهارم در عربستان به عنوان نمادی برای کوششهای این کشور در دستیابی به حوزههای پیشرفته اقتصاد جهانی مورد بحث و موشکافی قرار گرفته است.
بدیهی است که بررسی دقیق آثار هر کدام از این تحولات بر منافع سیاسی و اقتصادی ایران از اهمیت بالایی برخوردار خواهد بود.