توسعه اقتصادي اغلب با توسعه نهادي در بخش ­هاي گوناگون اقتصادي همراه است. وجود ساختارهاي نهادي متنوع در بخش­ هاي اقتصادي از ابعاد گوناگوني قابل توجه است كه از آن جمله مي ­توان به كاهش تصدي­ گري دولت، افزايش توان اقتصادي، توسعه نوآوري و خلاقيت در بخش­ هاي بازرگاني و توليدي، رونق بازارهاي داخلي و بين­ المللي و به طور كلي افزايش ظرفيت­ هاي ملي اشاره کرد.

يكي از مشخصه­ هاي اصلي محيط كسب­ وكار امروزي، اتكاي بسيار به نيروهاي بازار و بنگاه­ هاي خصوصي است. به عبارتي، نياز فزاينده­ اي به مشاركت و حضور بخش­ خصوصي در اقتصاد ملي كشورها احساس مي­ شود.

بنابراين اتاق­ هاي بازرگاني به عنوان نهادهاي اقتصادي مردم­ نهاد و نمايندگان بخش­ خصوصي، با چالش پاسخگويي به نيازهاي بنگاه­ هاي خصوصي از طريق تعامل و گفت و گوي موثر با دولت­ ها و تلاش در جهت تحقق مسئوليت­ هاي دولت در زمينه پيشبرد كسب و كار و نيز پاسخگويي به تقاضاي فزاينده جامعه مواجه هستند.

اتاق بازرگاني با سابقه 400 ساله در جهان و عمري 130ساله در ايران، پارلمان بخش­ خصوصي و كانون و مركز هم­ انديشي فعالان اقتصادي با رويكرد توسعه­ بخش خصوصي قلمداد مي­ شود. كانوني كه اولين و مهم­ترين وظيفه آن، استفاده حداكثري از امكانات و مزيت­ هاي نسبي موجود در كشور براي رشد و توسعه­ اقتصادي و كسب درآمدهاي ارزي از محل صادرات محصولات توليد شده در داخل است.

در دنيا اتاق­ هاي بازرگاني، مكان­ هاي شناخته شده­ اي براي شركت­ ها، بازرگانان و سازمان­ هاي ساير كشورها بوده و فعاليت­ هاي وسيعي در زمينه بازرگاني دارند. در بسياري مواقع، اتاق­ هاي بازرگاني محل ارتباط شركت­ هاي داخلي و خارجي و معرفي و شناخت فرصت­ هاي بازرگاني و تجاري بين كشورها مي­ باشند و از طريق اطلاع رساني دقيق و به­ موقع، فرصت­ ها را به اعضاء معرفي مي­ نمايند.

هرچند اتاق هاي بازرگاني دنيا از حيث ماموريت و نقش شباهت هاي زيادي را دارند، ولي از برخي ابعاد داراي تمايزاتي هستند كه اين تمايزات مي­ تواند بر تفاوت عملكردي آنها تاثير گذار باشد. از اين روي مقايسه تطبيقي اتاق­ هاي بازرگاني در كشورهاي مختلف، گذشته از شباهت­ هاي موجود مي­ تواند تفاوت­ هاي ساختاري و كاركردي آنها را نيز به خوبي نشان دهد. همان گونه كه در این گزارش نشان داده مي­ شود، اين تفاوت­ ها از ابعاد گوناگوني مانند رابطه با دولت، ساختار سازماني، منابع درآمدي و غيره قابل بررسي و مقايسه است.

در گزارش حاضر، مدل فعالیت اتاق­ های بازرگانی آلمان، فرانسه، آمریکا، ژاپن، تایلند، ترکیه، ارمنستان، قطر، پاکستان، امارات متحده عربی، ترکمنستان و ارمنستان مورد ارزیابی قرار گرفته­ اند.

خلاصه مدیریتی
جوانان و اشتغال دو مفهومی هستند که در دهه گذشته بسیار مورد توجه واقع شده ­اند. در واقع با توجه به نرخ رشد بیکاری جوانان و افزایش این نرخ نسبت به بیکاری کل، نیاز به ارائه راهکاری برای حل این معضل و ایجاد شغل برای جوانان مورد توجه جدی واقع شده است. 

فعالیت­های کارآفرینانه در کنار رشد اقتصادی به ایجاد اشتغال نیز کمک می­کند. در واقع نرخ بالای بیکاری موجب تمرکز دوباره دولت­ها به فعالیت­های کارآفرینی به منظور غلبه بر این مشکل شده است. در بسیاری از کشورها در کنار اقدامات و سیاست­های دولتی، اتاق­های بازرگانی، انجمن­های کسب و کار و مراکز رشد کسب و کار از جمله دیگر نهادهایی هستند که برنامه­ های حمایتی از رشد و توسعه کارآفرینی ارائه می­دهند.

البته مشارکت در برنامه ­های کارآفرینی به جز کمک به رشد اقتصادی برای اتاق­ها منافع دیگری نیز در بردارد. اتاق­های بازرگانی از طریق برنامه­ های کارآفرینی برای جوانان می­توانند تعداد اعضای خود را افزایش داده، به بخش خصوصی اجازه دهند در مسیر اقتصاد باثبات سرمایه­ گذاری کرده، ظرفیت جوانان را توسعه بخشیده و نسل جدید کارآفرینان را ایجاد کنند. اتاق­ها با آموزش جوانان کمک می­کنند تا دسترسی راحت­تری به نیروی کار یا از طریق ایجاد یک کسب و کار جدید و یا بوسیله پیوستن به یک کسب و کار موجود بوجود آید.

برنامه ­های اشتغال و کارآفرینی جوانان در اتاق­های بازرگانی به اشکال مختلفی ارائه می­شود. اتاق­ها به دلیل شبکه ارتباطی قوی که با جامعه کسب و کار داشته و همچنین به دلیل طیف وسیع خدمات حمایتی که به کسب و کارها ارائه می­دهند توانایی زیادی در توسعه مهارت­های کارآفرینی و طرح و اجرای برنامه­ های مرتبط با این موضوع دارند. این برنامه ­ها از کارگاه­ های آموزشی تا رقابت کسب و کارها برای ارائه طرح­هایی که با نیازهای کارآموزی جوانان یک منطقه منطبق باشد را شامل می­شود.

به طور مثال بنیاد اتاق بازرگانی ایالات متحده که وابسته به اتاق بازرگانی این کشور است، با همکاری و حمایت مالی از آکادمی کارآفرینی جوانان در آمریکا یک سری برنامه ­های  بعد از پایان تحصیل برای دانش­ آموزان مقطع راهنمایی و دبیرستان ارائه می­دهد. از طریق این برنامه ­های یکساله، دانش ­آموزان در مقاطع تحصیلی 6 تا 12، ایده ­های تجاری خلق کرده، تحقیقات بازار انجام داده، طرح کسب و کار نوشته، به سرمایه­ گذاران وصل شده و در نهایت شرکت خود را دایر می­کنند.

اتاق بازرگانی آمریکا در سال 2011 در جمهوری قرقیزستان، جلسات آموزشی را برای مقامات رسمی دانشگاهی در راستای ایجاد مراکز توسعه شغلی در بیشکک برگزار کرد. در نتیجه این ابتکار، در حال حاضر 10 دانشگاه در بیشکک دارای مراکز شغلی جدید یا پیشرفته هستند. همچنین این اتاق در ترینیداد و توباگو انجمن ملی بهره ­وری جوانان را تاسیس کرد تا فعالیت­های گوناگون دانشجویان از این طریق هماهنگ شده و برای تقویت مهارت­هایشان به آنها کمک شود.

کارآفرینان شرکت­های نوپا در ایتالیا می­توانند از کمک­های 91 اتاق که به صورت تخصصی در زمینه کارآفرینی فعال هستند استفاده نمایند. در واقع در این اتاق­ها باجه کمک به شرکت­های نوپا وجود دارد که تحت برنامه "خدمات به شرکت­های جدید" به ارائه کمک­های رایگان به کارآفرینان می­پردازند.

برنامه "نسل جدید" اتاق بازرگانی اوستیای شمالی در روسیه، یک برنامه مربوط به کارآفرینی برای جوانان فارغ ­التحصیل از مدارس فنی یا حرفه­ ای است که به­ دنبال راه ­اندازی کسب و کار خود بوده و به یاری اتاق­های مذکور موفق به دریافت منابع مالی برای این کار شدند. اتاق بازرگانی و صنعت اوستیای شمالی با مشارکت هفت اتاق منطقه­ ای، امکان دسترسی جوانان با مهارت را به سرمایه فراهم می­کند تا آنها بتوانند کسب و کار خود را راه­ اندازی کنند.

اتاق بازرگانی و صنعت یونان- استرالیا نیز طی یک برنامه کارآموزی، جوانان جویای کار را به کسب و کارها، اهالی حرفه و دیگر سازمان­هایی که دوره­ های کارآموزی ارائه می­دهند متصل می­سازد. کارآموزان علاوه بر آموزش، تجربه کاری و مشاوره با سازمان­های استخدام­ کننده، از حمایت و مشاوره اتاق در طول دوره کارآموزی خود منتفع می­شوند.

به جز این نمونه­ های موفق از اتاق­های بازرگانی دنیا، اتاق شیراز هم یک برنامه اثربخش در زمینه توسعه اشتغال اجرا کرده که این برنامه توانست در رقابت جهانی اتاق­های بازرگانی در سال 2017 در بخش پروژه بهترین توسعه کسب و کار و اشتغال جزو 5 نامزد نهایی این بخش شود. اتاق بازرگانی شیراز با همکاری برخی نهادها و با هدف توسعه گیاهان دارویی در استان فارس در نوامبر سال 2014 همراه با شکل­ گیری ستاد گیاهان دارویی، کمیته بازاریابی گیاهان دارویی را با بودجه 97 هزار دلاری پایه­ گذاری کرد. هدف از این پروژه گسترش کشت گیاهان دارویی دارای مزیت نسبی برای تولید در استان فارس و جایگزینی آنها با محصولات با نیاز آبی بالا، رونق مجدد کشاورزی استان و به تبع آن ایجاد اشتغال پایدار و ارتقاء سطح معیشت روستائیان استان است. این طرح موفق شد در سال اول فعالیت خود برای 7100 نفر- روز و در سال دوم برای 4300 نفر- روز اشتغال ایجاد کند که این رقم تنها مربوط به بخش تولید گیاهان دارویی می­باشد.