چکیده

رشد و توسعه صنعت گردشگری و تغییر سلیقه گردشگران موجب پیدایش گونه‌های جدیدی از گردشگری شده است. بوم‌گردی یکی از انواع جدید گردشگری است. گردشگران انبوه به بازدید از مقاصد مشهور و اقامت در هتل‌های لوکس و مجلل دارند در حالی که گردشگران بوم‌گردی علاقمند به بازدید از مقاصد بکر و دست نخورده هستند. این نوع گردشگران علاقمند به آشنایی با فرهنگ‌ها و ارزش‌های منحصر به فرد مقاصد، تعامل با جامعه محلی و زندگی با جامعه میزبان و اقامت در خانههای محلی می‌باشند. به منظور اسکان این گردشگران اقامتگاه‌های بوم‌گردی در مناطق روستایی و تاریخی ایجاد شده و در سال‌های اخیر توسعه یافته اند.

اقامتگاه‌های بوم‌گردی به دلیل تاکید بر مشارکت جامعه محلی، توجه به مسائل اجتماعی-فرهنگی و همچنین مسائل زیست محیطی، نمونه بارزی برای توسعه پایدار گردشگری هستند. وجود این اقامتگاه‌ها در بازار گردشگری سبب تنوع سازی و ایجاد رقابت در بازار می‌گردد.

با وجود اینکه احداث اقامتگاه‌های بوم‌گردی در ایران به یک دهه‌ی گذشته باز‌ می‌گردد، با توجه به حمایت دولت از شکل‌گیری و توسعه‌ی این اقامتگاه‌ها، تعداد آنها رو به رشد گزارش شده است این در حالی است که توجه به توسعه‌ی کمّی آنها موجب غفلت از کیفیت زیرساختی و خدماتی این اقامتگاه‌ها شده و مشکلاتی را در این زمینه به وجود آورده است.

گزارش حاضر به شناسایی و بررسی آسیب‌ها و چالش‌های اقامتگاه‌های بوم‌گردی در ایران با استفاده از مصاحبه با کارشناسان و فعالان این حوزه پرداخته است و با بررسی نظرات ایشان، آسیب‌های موجود شناسایی شده و راهکارها و پیشنهادهایی برای بهبود وضعیت این اقامتگاه‌ها ارائه می‌شود.

   چکیده

گردشگری به عنوان یک فرایند یکپارچه با زندگی اجتماعی و فرهنگی، نقشی حیاتی در زندگی امروزه جوامع ایفا می‌کند که به محیط جامعه میزبان و مهمان معنا و هویت می‌بخشد. در دنیای مدرن و صنعتی امروزی، نیاز به یافتن فرصت فرار از مشغله‌های کاری و تنوع بخشیدن به یکنواختی زندگی بیش از پیش احساس می‌شود. زندگی ماشینی نیاز به تغییر سبک و روی آوردن بیشتر به فراغت از آن دارد که یکی از موثرترین شکل این تغییر سبک، سفر کردن است.

سفر کردن با ایام تعطیل پیوندی ناگسستنی دارد و امروزه کشورها به ویژه کشورهای در حال توسعه، به دنبال ارتقای کیفیت زندگی افراد فارغ از فضای کار، و به سمت افزایش تعطیلات آخر هفته و کاهش ساعات کاری هستند. در ایران اما، چند سالی است که فضای داغ روزهای تعطیل در فصل بهار و تابستان از یک سو و یک روزه بودن تعطیلات آخر هفته از سوی دیگر، لذت بردن از این ایام را از خاطره افراد برده است. در این بین می‌توان پاییز و زمستان را فصل‌های سرد گردشگری داخلی دانست، زیرا تقاضا برای سفرهای داخلی به‌شدت کاهش پیدا می‌کند.

از این رو، با ساماندهی روزهای تعطیل و برقراری توازن زمانی و مکانی سفر در این ایام، می‌توان شاهد برخی منافع مثبت اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی از جمله صرفه‌جویی در هزینه‌ها، افزایش بهره‌وری در کار، تقویت انگیزه و تعهد کارکنان، انعطاف‌پذیری بیشتر کاری، کاهش حجم ترافیک راه­ها و آلودگی‌های آب و هوایی و صوتی ناشی از آن، تعادل عرضه و تقاضا و ارایه و دریافت خدمات با کیفیت‌تر بود.

چکیده

بر همه واضح است که در مورد آینده هیچ قطعیتی وجود ندارد و این از اصول اولیه آینده‌شناسی است. اما اصل دیگری هم وجود دارد که می‌توان در سرنوشت آینده تاثیرگذار بود. آینده‌پژوهی دانشی نوظهور در بطن جامعه علمی است که به ادبیات گردشگری نیز راه یافته است. گردشگری به عنوان یکی از ابزارهای موثر در توسعه سیاسی، اجتماعی فرهنگی و اقتصادی در دنیا مورد توجه قرار می‌گیرد. عرضه و تقاضاي گردشگري را هر چه بيشتر تحت تاثير كشف تقاضاهاي تازه قرار داده و در اين راستا مفاهيم مربوط به محصولات گردشگري به سرعت تغيير يافته و در تطبيق با تقاضا تنوع و دامنه انتخاب محصول را گسترش داده است. با توجه به تاثیرپذیری تنگاتنگ گردشگری از روندها و جریانات خرد و کلان جهان، نمی‌توان آینده آن را در خلا بررسی و پیش‌بینی کرد. برخی از این روندها شامل جهانی شدن، جریانات سیاسی، جمعیت‌شناختی، منابع طبیعی و محیط زیست، و علم و فناوری می‌شوند؛ پیش‌ران‌هایی اصلی تغییرات جهانی که به محرک‌های اصلی اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و محیطی معروفند. در پاسخ به موقع و درست به این روندها، یکی از چالش‌های مقاصد در آینده این است که چگونه محصولاتی ناهمگن و غیریکسانی به گردشگران ارایه دهند که نیازهای متنوع و پیچیده آنها را به طور رضایت‌بخشی برطرف سازند و همچنان به اصول گردشگری پایدار، متعهد بمانند. در این مطالعه تلاش شده تا مطالبی در حوزه آینده‌پژوهی ارایه شود که بتواند دولت، مسئولان و سازمان‌های مختلف برنامه‌ریز در حوزه گردشگری را به اندیشیدن درباره معنای بهتر و بدتر در تصویر بلندمدت وادارد و بدین ترتیب اراده تاثیر بر آینده را به وجود آورد. ذینفعان دولتی و خصوصی گردشگری باید اطمینان یابند که خط‌مشی‌ها و برنامه‌ریزی گردشگری، توسعه محصولات و استراتژی های بازاریابی با آن دسته از روندها و عوامل محیطی سازگار باشند که رفتار گردشگران آینده را شکل می‌دهد.