چگونگی شکل گیری یک ابرقدرت اقتصادی رمزگشایی از صنعتی شدن سریع چین
علم اقتصاد: توضیح ساده ایدههای بزرگ
کتاب «علم اقتصاد: توضیح ساده ایدههای بزرگ»، یکی از کتابهای مجموعهای جذاب و دانشنامهای است. در این مجموعه علاوه بر کتاب اقتصاد، کتابهای جامعهشناسی، علوم سیاسی، فلسفه و غیره نیز تهیه شده است. کتابهای این مجموعه خواندنی در قالب گرافیکی منحصربهفرد و تمامرنگی، خلاصهای تاریخوار از مهمترین تحولات فکری در هر رشتهٔ دانشگاهی در گذر زمان را به مخاطب میشناسانند و با زبانی ساده که حتی برای دانشجویان سال اول یا افرادی خارج از آن رشته، درکشدنی است، رشتههای دانشگاهی و سیر تکوین و دگرگونی آنها را شرح میدهند.
یکی از ویژگیهای کتاب حاضر، معرفی و نقد موجز ایدهها و مکاتب مهم اقتصادی است و این کار فقط در کمتر از ۴۰۰ صفحه انجام شده است. به این ترتیب خوانندگان و دانشجویان اقتصاد هنگام مطالعه کتاب در مدت چند روز بدون اینکه مطالب آغازین کتاب را فراموش کنند، بهخوبی میفهمند که سیر آرای انسانی همواره چقدر در حال دگرگونی است و نظریهها و ایدههایی که حتی چند دهه قبل شایسته دریافت جوایز نوبل بودهاند، مستحق گریز از چنگ نقد نیستند و با گذر زمان جای خود را به آرای دیگری میدهند که بهتر با اوضاع دگرگونشده دنیا و بهبود شناخت پدیدهها انطباق دارند.
در کتاب علم اقتصاد، بستر شکلگیری ایدهها به همراه مختصری از شرح حال اقتصاددانان و تجربه زیسته آنان ارائه شده است. طراحان کتاب برای هرچه موثرتر کردن بحثها، نوعی ارتباط انداموار بین بخشهای مختلف برقرار کردهاند و در هر فصل با ذکر نام و شمارهٔ صفحات فصول و مطالب مرتبط، زمینه ارجاع مفید به مطالب مشابه را فراهم ساختهاند.
گریز از دام درآمد متوسط: تحلیلی بین کشوری بر مبنای الگوهای ارتقا صنعتی
کشور چین با ارتقاء صنعتی سریع در طول زنجیره ارزش جهانی کالاهای صنعتی، در طول یک نسل، از یک جامعه کشاورزی فقیر به یک کشور با درآمد متوسط و همچنین بزرگ ترین تولیدکننده کالاهای صنعتی در جهان تبدیل شده است. این مقاله الگوی ارتقاء صنعتی چین را تبیین و آن را با دیگر اقتصادهایی که با موفقیت صنعتی شدهاند و نیز اقتصادهای شکستخورده در این مسیر، مقایسه میکند. ما به این نتیجه رسیدیم که (1) چین (از سال ۱۹۷۸) اساساً همان مسیر ارتقاء صنعتی ژاپن و ببرهای آسیایی را دنبال کرده است. این اقتصادها موفق شدند تا با طی کردن سه مرحله توسعه به جهان توسعه یافته غربی برسند. این سه مرحله عبارتند از: یک صنعتیسازی اولیه در مناطق روستایی، یک انقلاب صنعتی اول با ویژگی تولید انبوه کالاهای مصرفیِ سبکِ کاربر و سپس یک انقلاب صنعتی دوم با تولید انبوه ابزار و آلات تولید انبوه (یعنی کالاهای صنعتیِ سنگینِ سرمایهبر مانند فولاد، ابزار ماشینی، وسایل الکترونیک، خودروها، تجهیزات انرژی و تجهیزات حمل و نقل و ارتباطات). (۲) در مقابل، اقتصادهای گرفتار در دام درآمد پایین یا دام درآمد متوسط از توالی مراحل صنعتیشدن که پیشتر ذکر شد، پیروی نکردهاند. برای مثال، بسیاری از کشورهای اروپای شرقی و آمریکای لاتین بعد از جنگ جهانی دوم بدون توسعه کامل صنایع سبکِ کاربر خود، به مرحله صنعتیسازی سنگین پریدند و در نتیجه در دام درآمد متوسط گرفتار شدند. همچنین، فقدان صنعتیسازی اولیه در مناطق روستایی، برای بسیاری از اقتصادهای آفریقایی که در دام درآمد پایین گرفتار ماندهاند، مشهود است. ما معتقدیم که «لسهفر» و «بازار آزاد» به تنهایی قادر به پیشبرد ارتقاء صنعتی نیست. در عوض، سیاستهای صنعتی صحیح و دولتمحورِ از پایین به بالا، کلید گریز از دامهای درآمد پایین و متوسط است.