معاونت بررسی‌های اقتصادی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران، در راستای افزایش آگاهی فعالان بخش خصوصی به ویژه هیات نمایندگان محترم اتاق، اقدام به گردآوری و تنظیم نوشتار حاضر نموده است.در این نوشتار، بر اساس تازه‌ترین آمارهای اقتصادی منتخب و با تکیه بر منابع رسمی داخلی و خارجی نمایی از اقتصاد کشور به تصویر کشیده شده است که شامل موارد زیر است:
• چالش‌های ساختاری اقتصاد ایران از نگاه بانک جهانی
• انتشار اوراق بدهی در اوج، جذب سرمایه در سقوط
• تغییر بازی در تخصیص تسهیلات به کسب‌وکارها و خانواره
• دوگانه اقتصاد دیجیتال و محیط زیست
• پاشنه آشیل بهره وری در ایران
• یک میلیارد دلار سقوط تراز تجاری غیرنفتی
• نبض واردات
• فولاد در بحران؛ سقوط صادرات
• سه گزاره قابل تامل از دنیای صنایع خلاق
• نقاط تاریک اشتغال کشور

اقتصاد خلاق از بخش‌هایی است که به سرعت در حال گسترش در جهان است و مسیر امیدوارکننده‌ای را برای توسعه و تنوع اقتصادی، به ویژه برای کشورهایی که عموما از غنای قابل توجهی از جنبه های فرهنگی و تمدنی برخوردار هستند، نمایان می سازد. امروزه بسیاری از کشورها صنایع خلاق را به چشم «طلای تازه» می بینند و نهادهای بین المللی نیز تقویت اقتصاد خلاق را به عنوان یک استراتژی به کشورهای درحال توسعه توصیه می کنند؛ چرا که این صنایع ظرفیت های چشمگیری در ایجاد اشتغال و درآمدزایی دارند و همزمان آثار و پیامدهای اجتماعی بی نظیری مانند کمک به عدالت اقتصادی و کاهش شکاف جنسیتی در جامعه دارند. آمارها نشان می دهند صنایع خلاق3.1 درصد از تولید ناخالص داخلی جهانی (GDP) و 6.2 درصد از اشتغال در سراسر جهان را تشکیل می دهند. 50% از فرصت های شغلی صنایع خلاق در اختیار زنان است و این صنایع بیش از هر بخش دیگری افراد 15 تا 29 ساله را استخدام می کنند. جالب آن که میزان اشتغال زایی صنایع خلاق بیش از صنعت خودروسازی است. همچنین در سال 2022، سهم کالاها و خدمات خلاقانه از صادرات جهانی به ترتیب 3 درصد و 19 درصد از رقم کل بوده است.
اما به رغم این مزایا و مزیت های تاریخی، بومی، طبیعی و فرهنگی، کشورمان تا کنون سهمی از تجارت گسترده صنایع خلاق در منطقه و جهان ندارد و به نظر می رسد این حوزه به سیاستگذاری های منطقی و هدفمند اقتصادی- اجتماعی در اسناد بالادستی نیاز دارد؛ خصوصا ضرورت دارد در سیاستگذاری ها از نگاه های تک بعدی صرفا ارزشی یا صرفا اقتصادی به این مقوله پرهیز و با توجه به اَبَر روندهایی مانند دیجیتالی شدن، به صورت همزمان از ظرفیت های صنایع خلاق در ابعاد مختلف استفاده گردد.
در کنار آن به برنامه ریزی های توسعه ای در ابعاد مختلف از جمله ترویج و آموزش خصوصا در بعد تبدیل مهارت ها به زمینه کسب و کار و همچنین ریل گذاری های لازم در زمینه پیوند صنایع خلاق با فناوری های نوین و تعامل سرمایه گذاران و صاحبان مهارت یا هنر و خلاقیت و همچنین توجه به حضور نسل Zدر فضاهای کاری صنایع خلاق مورد نیاز است.

خدمات خلاقانه نسبت به سایر خدمات، سهم بیشتری از صادرات خدمات جهانی دارند و درآمد صادراتی قابل‌توجهی تولید می‌کنند، اما اقتصادهای توسعه‌یافته به طور گسترده در صادرات خدمات خلاقانه پیشرو هستند. خدمات خلاقانه و غیر خلاقانه، شرایطی را برای تنوع اقتصادی فراهم می‌کنند و قابلیت ایجاد درآمد، افزایش بهره‌وری، اشتغال، سرمایه‌گذاری و توسعه تجارت را دارند. وابستگی رو به افزایش اقتصاد‌ها و تجارت بین‌المللی به خدمات که تحت عنوان خدمات‌گرایی شناخته می‌شود، فرصت‌هایی برای کشورهای درحال‌توسعه برای پیوستن به زنجیره‌های ارزش جهانی و ایجاد درآمد صادراتی فراهم می‌کند.
در حال حاضر، خدمات خلاقانه به طور فزاینده‌ای اهمیت یافته‌اند؛ زیرا با نوآوری فناورانه، انتقالی سریع از تولید کالاهای خلاقانه به ارائه خدمات خلاقانه در حال رخ‌دادن است. بااین‌حال، داده‌های جدید سازمان تجارت و توسعه سازمان ملل متحد نشان می‌دهد کشورهای درحال‌توسعه به طور چشمگیری در صادرات خدمات خلاقانه کمتر فعال هستند.
با توجه به اهمیت توسعه صنایع خلاق، در ادامه این گزارش به طور مفصل به آن پرداخته می‌شود.

مقدمه

تغییر و تحولات سریع و پیچیده‌تر شدن محیط از جمله عواملی مهمی است که در گسترش نقش مدیریت منابع انسانی در سازمان موثر بوده است. نوع و ماهیت مسائل نیروی انسانی در گذشته و حال تغییر چندانی نکرده است، آن چه تغییر نموده، اصول و ماهیت مدیریت منابع انسانی و به تبع آن، روش‌های به کارگیری انسان‌ها و نظارت بر کار و عملکرد آن‌هاست. برای این که مدیریت منابع انسانی در آینده بتواند از عهده مسائلی به مراتب پیچیده‌تر از مسائل امروزی برآید، باید به آن اهمیت بیشتری داد و جایگاهی والاتر از آن چه به طور سنتی داشته است، برای آن در نظر گرفت. از آنجا که همه سازمان‌ها برای بقا نیازمند اندیشه‌های نو و نظارت بدیع و تازه‌ان، افکار و نظرات جدید همچون روحی در کالبد سازمان دمیده می‌شوند و آن را نیستی و فنا نجات می‌دهند. در عصر ما برای بقا و پیشرفت و حتی حفظ وضع موجود، باید جریان نوجویی و نوآوری را در سازمان تداوم بخشیم. برای آن که بتوانیم در دنیای متلاطم و متغیر امروز به حیات ادامه دهیم باید به نوآری و خلاقیت روی آوریم و ضمن شناخت تغییرات و تحولات محیط برای رویارویی با آن‌ها پاسخ‌های بدیع و تازه نیازمند هستیم.

بیان مساله

مدیریت یکی از مهم‌ترین فعالیت‌های انسانی به شمار می‌آید. پیشرفت جوامع به کوشش‌های گروهی بستگی دارد و همچنان که گروه‌های سازمان یافته، گسترش می‌یابد، عملکرد مدیریت و مدیران از اهمیت بیشتری برخوردار می‌گردد. مدیریت منابع انسانی نه تنها رویکردی از روی سودآوری به مدیریت کارکنان است بلکه رویکردی ویژه به روابط کارکنان با تاکید بر تعهد و دوطرفه بودن ارتباط دارد. در این رویکرد به جذب توسعه، مدیریت، ایجاد انگیزش و دستیابی تعهد منابع کلیدی سازمان، یعنی افرادی که در آن یا برای آن کار می‌کنند اشاره می‌شود. افزایش خلاقیت در سازمان‌ها می‌تواند به ارتقای کمیت و کیفیت خدمات، کاهش هزینه‌ها، جلوگیری از اتلاف منابع، کاهش بوروکراسی و با تبع افزایش کارآیی و بهره‌وری و ایجاد انگیزش و رضایت شغلی در کارکنان منجر گردد. مدیران برای پیشبرد اهداف سازمانی و دستیابی به آنها نیاز به مدیریت دارند که بتوانند با اتکای به خلاقیت و نوآوری کارکنان، عملکرد سازمان را توسعه دهند.