ورود

ورود به بخش ارسال محتوا

نام کاربری *
رمز عبور *
به خاطر سپردن من

مرکز پژوهش­های اتاق ایران در رویکردی تازه انتشار سلسله گزارش های "پایش تحولات تجارت جهانی" با هدف بررسی رویدادهای کلیدی در محیط ژئواکونومیک ایران را در دستور کار قرار داده است. در این قالب رویدادهای کلیدی از منظر تاثیرگذاری بر دیپلماسی اقتصادی  و موقعیت ژئواکونومیک ایران مورد بحث و بررسی قرار می گیرند.

در نوزدهمین گزارش از این سلسله گزارش­ها، گلچینی از تحولات اخیر در دو لایه جهانی و منطقه­ای محیط ژئواکونومیک ایران ارائه شده و آخرین روندها و پیش ­بینی ­های اقتصادی ارائه شده توسط بزرگ­ترین نهادهای اقتصادی بین ­المللی، در قالب داده­های تازه مورد بحث و بررسی قرار گرفته­ اند.

در بخش اول گزارش و ذیل عنوان تحولات جهانی، باز هم سخن از رقابت سخت میان ایالات متحده و چین، به ویژه در صنایعی مطرح است که چین در آنها از مزیت رقابتی بالاتری برخوردار بوده است. نقطه مقابل ایالات متحده، که به نظر می­رسد در مورد همکاری با اتحادیه اروپا و آسیا نیز برنامه­ای نداشته و به نوعی مسیر حمایت­گرایی و صنعتی شدن مجدد را در پیش گرفته، چین در پی گسترش روابط تجاری با طیفی از کشورها، به ویژه کشورهای شورای همکاری خلیج فارس، ایران و ترکیه است. بریتانیا نیز سیاستی مشابه چین در پیش گرفته و پس از خروج از اتحادیه اروپا، کوشیده با تعداد هرچه بیشتری از کشورها و مناطق، موافقت تجارت آزاد امضا نماید.

در بخش دوم گزارش و در ذیل تحولات منطقه­ ای، خبر امضای برنامه عملیاتی دولت پاکستان و شورای همکاری خلیج فارس موسوم به دیالوگ راهبردی 26-2022 در صدر اخبار قرار داشته است. همچنین احتمال تصویب پروژه انتقال گاز ترکمنستان از طریق افغانستان به پاکستان و هند، موسوم به تاپی، بعد از گذشت سی سال از زمان طرح ایده آن، در دولت طالبان وجود دارد. توافق دولت­های عراق و اردن برای احداث خط لوله نفتی جدید، اعطای معافیت ایالات متحده به لبنان برای احیای خط لوله گاز عربی و نهایتا الحاق سوریه به ابتکار کمربند و راه چین که به طور ضمنی مبین نقش­آفرینی تدریجی چین در سوریه پس از سال­ها بی ­اعتنایی به این کشور است، از جمله تحولات مهم دیگر منطقه در هفته های اخیر است.

در بخش داده ­های تازه، بانک جهانی ضمن ارائه گزارشی از چشم ­انداز اقتصاد دنیا، نکته جالب توجهی در مورد روند رشد همسایگان کشور ایران مطرح نموده است. در این گزارش برآورد شده رشد اقتصادی عراق، به عنوان مهم­ترین شریک تجاری ایران، در دو سال 2022 و 2023، بالاتر از سایر کشورهای همسایه، از جمله روسیه، ترکیه، کویت، قطر و امارات قرار خواهد داشت. چین نیز با رشد 30 درصدی صادرات خود در سال 2021، علی­رغم محدودیت­های اعمال شده از سوی آمریکا و اتحادیه اروپا و نیز تاکید بانک جهانی بر احیای ناهمگون اقتصاد جهانی در دوره پساکرونا و رشد کندتر کشورهایی با درآمد بالاتر، رکورد زده است. این گزارش همچنین با مقایسه نوع درآمدهای دولت­های نفتی و غیرنفتی، نشان می­دهد که دولت‌های نفتی مسئولیت پذیری کمتری در مقایسه با دولت­هایی دارند که درآمد خود را از محلی به جز فروش نفت کسب می­ کنند. شاید به همین سبب باشد که آسیای شرقی، بر خلاف ایران و محیط پیرامونی آن، مسیر تازه­ای را برگزیده و همچون کشورهای پیشرفته، تولیدات صنعتی را به کالای اصلی در سبد صادراتی خود بدل نموده اند.

یکشنبه, 28 شهریور 1400 ساعت 12:49

پایش تحولات تجارت جهانی (گزارش هفتم)

مرکز پژوهش­های اتاق ایران در رویکردی تازه انتشار سلسله گزارش های "پایش تحولات تجارت جهانی" با هدف بررسی رویدادهای کلیدی در محیط ژئواکونومیک ایران را در دستور کار قرار داده است. در این قالب رویدادهای کلیدی از منظر تاثیرگذاری بر دیپلماسی اقتصادی  و موقعیت ژئواکونومیک ایران مورد بحث و بررسی قرار می گیرند.

در هفتمین گزارش از این سلسله گزارش­ها، گلچینی از تحولات اخیر در دو لایه جهانی و منطقه­ای محیط ژئواکونومیک ایران مورد بحث و بررسی قرار گرفت ه­اند.

در بخش اول این گزارش و در ذیل عنوان پایش تحولات در لایه جهانی، چین همچون همیشه در میان خبرسازترین کشورها قرار داشته و تلاش این کشور برای تبدیل شدن از صادرکننده کالا به صادرکننده خدمات و متمرکز شدن بر حلقه­ های بالایی زنجیره جهانی ارزش، مورد توجه قرار گرفته است. در همین راستا، دومین نمایشگاه تجارت خدمات چین با شعار "به‌سوی آینده دیجیتال و توسعه خدمات محور" در سپتامبر و با تمرکز بر اقتصاد دیجیتال، کربن‌زدایی، جلوگیری از گسترش بیماری‌های همه‌گیر و اینترنت اشیاء برگزار شد. آمریکا نیز در  مقابل و در ادامه تلاش خود برای رقابت و حذف چین از ترتیبات تجاری جدید، به دنبال انعقاد موافقت­نامه تجارت دیجیتال با آسه­آن است و تلاش می­کند مذاکرات در این حوزه را پیش ببرد. در سوی دیگر جهان، بریتانیا و ترکیه در پی ادامه مذاکرات برای امضای یک توافقنامه در راستای حمایت از صنعت خودروسازی و صنایع فولاد بریتانیا از یک سو و تسهیل حضور استارت‌آپ‌های ترک در بریتانیا از سوی دیگر هستند. در واقع بریتانیا نیز در تلاش برای ایفای نقش هر چه بیشتر در اقتصاد جهانی، به ویژه از زمان خروج از اتحادیه اروپا است.

در بخش دوم گزارش و در ذیل عنوان پایش تحولات در لایه منطقه ­ای، افغانستان همچنان در صدر اخبار تحولات منطقه ­ای قرار دارد. کنترل شدید آمریکا بر ذخایر ارزی افغانستان و نیز جلوگیری از ارسال کمک­های بشردوستانه به این کشور، سبب بالا رفتن احتمال فروپاشی اقتصادی این کشور شده است. به همین جهت طالبان می­کوشد افغانستان را به بخشی از کریدور اقتصادی چین- پاکستان بدل کند که این مسئله ممکن است سبب زوال موقعیت ایران در ژئواکونومی افغانستان شود. مسئله دیگر، تلاش موفقیت ­آمیز عمان برای توسعه بندر صحار در این کشور و تبدیل شدن به هاب لجستیک خلیج فارس است که سبب افزایش شکاف میان بندر صحار و بندر چابهار شده و یکی دیگر از چالش­های ژئواکونومیک ایران خواهد بود. در مصر، اخیرا طرح احداث کانال سوئز ریلی تبدیل به بحث روز شده که طی قراردادی با شرکت زیمنس آلمان، قرار است مصر را به هاب لجستیک میان اروپا و آسیا تبدیل نماید. پاکستان هم می‌کوشد علی­رغم محیط کسب و کار نامساعد و برخی رفتارهای ضد چینی در میان شهروندان خود، رضایت چین را برای اجرای فاز دوم پروژه کریدور اقتصادی چین- پاکستان کسب نماید که در صورت موفقیت، این کشور به مهم‌ترین شریک استراتژیک چین در جهان تبدیل خواهد شد. در نهایت، همکاری چهارجانبه مصر، اردن، سوریه و لبنان با موافقت ایالات متحده در مورد تعلیق تحریم‌های سوریه، در آستانه اجرایی شدن قرار گرفته است.

یکشنبه, 28 شهریور 1400 ساعت 12:44

پایش تحولات تجارت جهانی (گزارش ششم)

مرکز پژوهش­های اتاق ایران در رویکردی تازه انتشار سلسله گزارش های "پایش تحولات تجارت جهانی" با هدف بررسی رویدادهای کلیدی در محیط ژئواکونومیک ایران را در دستور کار قرار داده است. در این قالب رویدادهای کلیدی از منظر تاثیرگذاری بر دیپلماسی اقتصادی  و موقعیت ژئواکونومیک ایران مورد بحث و بررسی قرار می گیرند.

در ششمین گزارش از این سلسله گزارش­ها، گلچینی از تحولات اخیر در دو لایه جهانی و منطقه­ ای محیط ژئواکونومیک ایران مورد بحث و بررسی قرار گرفته­ اند.

در بخش اول این گزارش و در ذیل عنوان پایش تحولات در لایه جهانی، جنگ قدرت و رقابت بین دو ابرقدرت اقتصادی، چین و آمریکا، به عنوان یکی از گسترده­ ترین و طولانی­ترین رقابت­های سیستمی در جهان مورد توجه قرار گرفته است. تلاش آمریکا در حمایت از برخی صنایع در قالب تشکیل سازمان تامین مالی صنعتی و منفک نمودن زنجیره عرضه صنایع مذکور از چین، بدون شک آتش این رقابت را تندتر خواهد کرد. اگرچه برخی کارشناسان معتقد هستند که این قواعد سخت­گیرانه و تحریم­های اعمال شده بر علیه چین در نهایت به ضرر بازار آمریکا خواهد بود. در نهایت علی­رغم شکل­گیری توافقات اندکی میان دو کشور در زمینه صادرات ریزتراشه­ها، روابط این دو همچنان متزلزل و آبستن جنگ­های تجاری گسترده است.  

در بخش دوم گزارش و در ذیل عنوان پایش تحولات در لایه منطقه ­ای، افغانستان همچون چند هفته اخیر، در صدر اخبار تحولات منطقه ­ای بوده و فروپاشی اقتصادی قریب­ الوقوع این کشور در نتیجه سقوط باورنکردنی دولت و به قدرت رسیدن طالبان، در مرکز توجه قرار گرفته است. آشفتگی سیستم بانکی، خشکسالی هفتاد ساله، بلوکه شدن ذخایر ارزی و متوقف شدن کمک­های بین ­المللی، احتمال فروپاشی سیستم اقتصادی این کشور را به شدت افزایش داده است.

مسئله قابل توجه دیگر، سرمایه گذاری 24 میلیارد دلاری شرکت­های چینی در جهان عرب و تبدیل شدن این کشور به شریک اول تجاری کشورهای منطقه است. به طور کلی چین در سال­های اخیر تلاش مضاعفی برای گسترش حوزه نفوذ در میان کشورهای عربی داشته است. کوشش برای سیطره بر اقتصاد سیاسی و صنعت نفت در عراق بعد از خروج آمریکا نیز از جمله همین موارد است که می­تواند تلنگری برای سایر شرکای تجاری عراق باشد. در مصر نیز، چشم­انداز مثبت رونق گردشگری از مسیر روسیه، پس از 6 سال تحریم این صنعت از سوی روسیه به دلیل سقوط عمدی هواپیمای مسافربری این کشور بر فراز صحرای سینا، امیدهای تازه­ای را برای اقتصاد این کشور به ارمغان آورده است. در نهایت، پس از انتشار خبر کمک­های نفتی ایران به لبنان که به تلاش برای افزایش نفوذ در لبنان تفسیر شد، آمریکا درصدد احیای خط لوله عرب برآمده که از مصر به اردن، سوریه و لبنان و به طول 1200 کیلومتر کشیده شده است. از آنجا که جایگاه سوریه در این میان بسیار کلیدی است، ایالات متحده تصمیم به لغو تحریم­های اعمال شده بر علیه این کشور گرفته تا بتواند مانع نفوذ ایران در این کشور شود.

یکشنبه, 28 شهریور 1400 ساعت 12:37

پایش تحولات تجارت جهانی (گزارش پنجم)

مرکز پژوهش­های اتاق ایران در رویکردی تازه انتشار سلسله گزارش های "پایش تحولات تجارت جهانی" با هدف بررسی رویدادهای کلیدی در محیط ژئواکونومیک ایران را در دستور کار قرار داده است. در این قالب رویدادهای کلیدی از منظر تاثیرگذاری بر دیپلماسی اقتصادی  و موقعیت ژئواکونومیک ایران مورد بحث و بررسی قرار می گیرند.

در پنجمین گزارش از این سلسله گزارش­ها، گلچینی از تحولات اخیر در دو لایه جهانی و منطقه ­ای محیط ژئواکونومیک ایران مورد بحث و بررسی قرار گرفته ­اند.

در بخش اول این گزارش و در ذیل عنوان پایش تحولات در لایه جهانی، به استراتژی کلان اتحادیه اروپا به عنوان بخشی از دستور کار توسعه پایدار این اتحادیه در افق 2030 و به منظور رقابت با ابتکار کمربند راه چین اشاره شده است. بر مبنای این سند، اتحادیه اروپا مشارکت با کشورهای دارای منافع و ارزش‌های مشترک به ویژه ژاپن، هند، مجموعه آسه‌آن و ایالات متحده آمریکا و نیز سازمانهای بین‌المللی در اجرایی کردن پروژه‌های زیرساختی را مورد تأکید قرار داده است. شاید باید از سر گیری مذاکرات مربوط به تجارت آزاد میان هند و اروپا به عنوان شرکای ژئوپلتیک را نیز در همین راستا دید که در گزارش هم بدان اشاره شده است. از سوی دیگر چین اما از روند اجرای پروژه کمربند اقتصادی چین- پاکستان ابراز نارضایتی کرده به نحوی که به تغییر مدیر این پروژه منجر شد و شبهه تسلط چین بر سیاست­های پاکستان را ایجاد نموده است. از دیگر موضوعات مهم مورد بررسی در گزارش حمایت بایدن از کمپین خرید کالای آمریکایی و تلاش برای کاهش توان چین برای واردات بیشتر از ایالات متحده در نتیجه آن است. رقابت چین و ایالات متحده در سال­های اخیر به شکلی فزاینده تشدید شده و هر روز در اشکال تازه­ای تجلی می­یابد.

در بخش دوم گزارش و در ذیل عنوان پایش تحولات در لایه منطقه­ ای، بدون شک بمب خبری این روزها بازگشت طالبان به قدرت در افغانستان است که پیامدهای ژئواکونومیک زوال و سقوط برق­آسای دولت افغانستان و نفوذ هر چه بیشتر پاکستان در این کشور مورد بررسی قرار گرفته است. مسئله دیگر، بدل شدن شورای همکاری خلیج فارس به دومین بازار بزرگ از نظر ضریب نفوذ شبکه  است که با بیش از 18 گیگابایت ترافیک دیتا به ازای هر تلفن هوشمند در ماه، در جهان پیشتاز شده است. بحث کربن زدایی در جنوب خلیج فارس و استفاده از انرژی­های پاک نیز با رهبری امارات متحده عربی و با هدف به صفر رساندن میزان تولید کربن تا سال 2050 در این کشور مطرح است که مسلما چالش­های بسیاری را برای سایر کشورهای نفتی به ارمغان خواهد آورد. این دو مورد در کنار تشکیل شورای هماهنگی میان پاکستان و عربستان صعودی در راستای گسترش روابط تجاری و اقتصادی نشان می­دهد که کشورهای عربی منطقه مسیری متفاوت را برای رقابت در پیش گرفته­اند که شایسته است مورد توجه سیاستگذاران کشور باشد. تلاش ترکیه برای افزایش حجم تجارت با روسیه به 100 میلیارد دلار در آینده ­ای کوتاه  از دیگر مواردی است که در این قسمت مورد بحث و موشکافی قرار گرفته است.


تعداد کل مطالب: 1269

تعداد مطالب يک هفته گذشته: 2

تعداد مطالب امروز: 1
Don't have an account yet? Register Now!

Sign in to your account