بولتن آب و محیط زیست، شماره 73، دی 1400
بازاریابی سبز (Green Marketing) و اثرات آن بر سازمانها
در سالهای اخیر مسائل و مشکلات محیط زیستی مورد توجه بسیاری از شهروندان و دولتها قرار گرفته و بین موضوعات مربوط به آن در رسانه های عمومی به شکل چشمگیری افزایش یافته است. امروزه، مسائل زیست محیطی یکی از دغدغه های اساسی جامعه بشری است و در نتیجه ی این امر مصرف کنندگان، محصولات دوستدار محیط زیست را ترجیح می دهند. در راستای این نگرش، بسیاری از شرکت ها و تولیدکنندگان استراتژی های خود را تغییر داده اند. و مدیران صنایع به دنبال روشهایی هستند که ضمن حمایت از محیط زیست، عملکرد سازمانی خود را افزایش دهند. این رویکرد تحت عنوان بازاریابی سبز پدیدار شده است. به طور مشخص، هدف از رویکرد بازاریابی سبز، درواقع، وارد کردن موضوعات محیطی در تلاشهای بازاریابی است. بازاریابی سبز یک راهبرد بازاریابی است که از طریق ایجاد مزایای قابل تشخیص محیطی بر اساس آنچه که مشتری .انتظار آن را دارد از محیط حمایت میکند . در این پژوهش به بررسی فرصت ها و چالش های بازاریابی سبز در سازمانها پرداخته شده است
بررسی مصادیق کسب و کار سبز در جهان و ایران، موانع موجود برای اجرای مصادیق جهانی در ایران و پیشنهاد راهکار برای رفع موانع و معرفی کسب وکارهای سبز امکان پذیر در ایران
در سال های اخیر، مدل های اقتصادی جدید در جهان به گونه ای توسعه یافته اند که بهبود رفاه اجتماعی و حفظ محیط زیست از اصول مهم آن ها می باشد. در ایران نیز افزایش جمعیت و مواجه با مشکلات محیط زیستی از یک سو و اهمیت رشد اقتصادی از سوی دیگر، توجه به سیاستگذاری های مبتنی بر توسعه پایدار را بیش از پیش ضروری نموده است. معرفی، تشویق و ایجاد بستر مناسب و کارآمد برای فعالیت های کارآفرینی سبز و اجرای کسب وکار سبز دربین کارآفرینان و فعالان اقتصادی (به خصوص در بخش خصوصی) از مهم ترین پایه های اجرای سیاستگذاری های پایدار در حوزه توسعه و فعالیت های اقتصادی می باشد. در این تحقیق ابتدا به بررسی مفاهیم اقتصاد، کارآفرینی و کسب وکار سبز پرداخته می شود. سپس، مصادیق کسب وکارهای سبز و قوانین و مقررات تنظیم شده به منظور اجرای مناسب سیاست های اقتصادی پایدار و کسب وکارهای سبز در جهان شناسایی و معرفی می گردد. همچنین، زیست بوم کسب و کار کشور به منظور بومی سازی تجارب جهانی کسب و کار سبز و موانع اجرایی بررسی شده و در نهایت راه حل های پیشنهادی به منظور اجرای مصادیق کسب و کار سبز در جهان برای ایران ارائه خواهد گردید.
اصول اقتصاد سبز و لزوم توجه به رویکرد محیطزیستی بخش خصوصی
چکیده مدیریتی
جهانی شدن، به تدریج، سبب گسترش صنعت و فناوریهای پاک و سبز شده و پیروی از اصول اقتصاد سبز را الزامآور مینماید. بنابراین تولیدکنندگان، واردکنندگان و صادرکنندگان، بیش از پیش مجبور میشوند معیارها و شاخصهای خود را بویژه از نظر ملاحظات محیطزیستی ارتقا دهند تا نیازهای مشتریانِ سختگیر را پاسخگو باشند. دوران پسابرجام، افق جدیدی برای بخشهای مختلف بویژه بخش خصوصی باز نموده است. حال سوال این است که بخش خصوصی ایران به اقتصاد سبز و اصول آن، و همچنین توسعه پایدار و رویکردهای محیطزیستی، چقدر آگاه یا عامل است؟ این نوشتار به روشنگری در این موارد میپردازد و ضمن برشمردن عوامل مخرب محیطزیست، بیان میکند که متاسفانه ایران جزو ۱۰ کشور بیشترین تولید کننده دیاکسیدکربن، و دارای رتبه ۱۰۵ شاخص جهانی عملکرد محیطزیستی، و رتبه ۵۴ شاخص جهانی عملکرد تغییرات اقلیم است. این رتبههای نگران کننده، آلودگیهای افسار گسیخته، اتمام منابع آب زیرزمینی و سطحی، فرسایش شدید خاک، جنگلتراشی، تخریبهای فزاینده، نابودی تنوعزیستی و خدمات بومسازگان (اکوسیستمها)، صنعت ناسازگار و جانمایی نامناسب، سیاستگذاریهای موقت و ناپایدار، همه دلالت بر وضعیت بغرنج محیطزیست و مشکلات حاد زیستی کشور دارند. به طوریکه دانشمندان اعلام کردهاند تمام چراغهای خطر محیطزیست ایران، قرمز شدهاند. در این شرایط حیاتی، وظیفه محیطزیستیِ بخش خصوصی چیست؟ این مقاله بیان میدارد که بخش خصوصی با توان و قدرت و پشتوانه مالی و ظرفیت علمی و اجرایی موجود، میتواند و باید به سمت ابتکارهای اقتصاد سبز، رشد سبز، توسعه کمکربن، جامعه سبز و حمایتِ محیطزیست گام بردارد. بخش خصوصی میتواند به اتاق فکر سبز، ترغیب اخلاقی، وضع مقررات برای کاهش ردپای محیطزیستی، تغيير الگوي مصرف منابع، آگاهيرساني و آموزش، نظام مدیریت سبز، سیاستگذاری و ساز و کارهای بین بخشی و فرابخشی سبز، هماهنگسازی و تلفیق فعالیتهای اقتصادی و اجتماعی با محیطزیست، اقتصاد کم کربن، کاهش آلودگیها، برند سبز، و توانمندسازی اجتماعی بپردازد.
پیگیری ملاحظات و مطالبات مردم و تشکل های خصوصی در زمینه اقدامات دولت برای احیای دریاچه ارومیه توسط اتاق ایران
چکیده مدیریتی
تجربیات داخلی و خارجی در خصوص مدیریت منابع آب و مقابله با چالشهای محیط زیستی حاکی از لزوم توجه به رویکردهای مشارکتی و حضور نمایندگان کلیه دست اندرکاران کلیدی در فرآیند سیاستگذاری، برنامه ریزی، طراحی، اجرا، بهره برداری و پایش و ارزیابی است. شفافیت، مسئولیت پذیری و پاسخگویی مسئولین و دست اندرکاران ذیربط نقش بسزایی در پیشگیری از بروز بحران های زیست محیطی دارد. بخش خصوصی و بهره برداران محلی در صورتی می توانند نقش خویش را در فرآیند توسعه ایفا نمایند که در جریان سیاستها و استراتژی های توسعه منطقه ای دولت باشند. مطمئنا بدون حضور و مشارکت فعال بخش خصوصی، مردم، بهره برداران محلی و سازمان های مردم نهاد، دولت قادر به حل مسائل و مشکلات موجود نبوده و ممکن است کنترل تبعات و تاثیرات اجتماعی، فرهنگی، امنیتی و محیط زیستی برخی اقدامات دولت، هزینه های گزافی را در بر داشته باشد.
بخش خصوصی ضمن اعلام انتظارات و مطالبات خویش از دست اندرکاران ذیربط، آمادگی خویش را جهت همکاری و مشارکت در کلیه فرآیند مطالعه، برنامه ریزی و اجرای راهکارهای مورد نظر ستاد احیای دریاچه ارومیه اعلام می دارد.
وضعیت مصرف پلاستیک در ایران و جهان
چکیده :
پلاستيكها، موادي هستند كه نخستين بار به وسيله ي انسان ساخته شده اند. ساختار مواد پلاستيکها بر پايهي عناصر شيميايي همانند كربن، هيدروژن، اكسيژن، نيتروژن، كلر و گوگرد استوار است. این مواد دارای خواصی همچون فرآیند پذیری، سبکی، عایق حرارتی، ارزانی، دارای قابلیت شکل پذیری و ... هستند که این ویژگیها باعث شده که جایگزین مناسبی برای چوب و فلزات بوده مورد استفاده گسترده قرار بگیرند .۴٪ نفت تولیدی در جهان برای تولید مواد پلاستیکی به کار گرفته میشود. میزان پلاستیک تولیدی در ایران حدود 250 هزار تن در سال تخمین زده شده است. از آنجاییکه مواد پلاستیکی دارای ماندگاری بیش از 300 سال هستند رهاسازی آنها در طبیعت صدمات جبران ناپذیری را به محیطزیست خشکی و دریایی تحمیل خواهد کرد. مواد پلاستیكی و نایلونی در طبیعت علاوه بر آلوده كردن پایدار و دراز مدت، طبیعت را بد منظر میكند و به دلیل سبک بودن به راحتی توسط باد منتقل می شود. هر ساله 8 میلیون تن پلاستیک به اقیانوس ها ریخته می شود. کیسههای پلاستیکی باعث خفگی و کشتهشدن هزاران پستاندار و پرندگان دریایی می شوند. از این رو با توجه به معضلات بهداشتی و محیط زیستی پلاستیکها و پسماندهای پلاستیکی لزوم مدیریت مصرف و پسماندهای پلاستیکی ضروری به نظر می رسد. در این راستا اتخاذ راهکارهای مدیریتی و اجرایی جهت فرهنگسازی و آموزش مردمی جهت کاهش مصرف مواد پلاستیکی، استفاده مجدد از مواد پلاستیکی، تفکیک پسماندها از مبدا و بازیافت این مواد کمک شایانی به کنترل و کاهش اثرات ناگوار بهداشتی و محیط زیستی ناشی از این مواد می باشد.
مروری بر وضعیت تالاب های کشور و حقابه آنها
چکیده:
در این مقاله با توجه به ارزش های تالابهای کشور از ابعاد مختلف وضرورت حفاظت از آنها برای تامین تداوم عملکرد این اکو سیستم ها ، ابتدا تلاش شده با درج ارقام واطلاعات لازم تصویری از وضعیت تالابهای کشور که بخش اعظم آنها یا تخریب شده ویا در معرض نابودی قرار دارند ارایه شده و سپس با آسیب شناسی دلایل فرایند تخریب به اصلی ترین موضوع حفاظت از تالابها که همان تامین حقابه های آنها است پرداخته شود. بالاخره در انتهای نوشته، دیدگاهای اتاق ایران برای برون رفت از شرایط حکم تبیین گردیده است.
گردشگری سبز
چکیده
با توسعه گردشگری، قرار گرفتن آن در سبد اقتصاد خانوار، افزایش آگاهی جوامع در خصوص پایداری و محدودیتهای حاصل از استفاده بیش از حد از منابع طبیعی و انرژی، نگرش جامعه درباره محیط و ارتباط آن با گردشگری دچار تحول شده است؛ به طوری که امروزه جامعه جهانی مسایل زیستمحیطی را با دقت و حساسیت روزافزونی رصد میکند. همچنین رایج شدن مفاهیمی همچون طبیعتگردی، گردشگری سبز و گردشگری پایدار ناشی از این حساسیتهای و افزایش شمار گردشگران آگاه درباره ارزشمندی محیط و ضرورت حفاظت از آن به منظور پایداری این صنعت است. یکی از این مقولات تقریباً نو در ماحصل تغییرات در نگرش بازار تقاضا و پیامدهای موجود در عرضه و منابع در عصر مدرن و پست مدرن میباشد، گردشگری سبز است که بر مصرف بهینه انرژی و حفظ و پایداری محیط تمرکز ویژهای دارد. بر این اساس این مقاله درصدد تعریف مشخصههای گردشگری سبز، زنجیره تامین آن و نقش بازیگران این زنجیره در تغییرات محیطی و آب و هوایی است تا بتواند به تنویر ابعاد و ضرورتهای آن در بخش عرضه گردشگری بپردازد. به علاوه این مطالعه به بررسی آمارهای شاخصهای توسعه جهانی بانک جهانی و چند مطالعه موردی نیز توجه داشته است.
مبانی و شاخص¬های بهرهوری آب در کشاورزی
پیشگفتار
رشد جمعیت طی دهههای گذشته متناسب با رشد سایر بخشهای تولیدی و رفاهی کشور نبوده است و همین عامل سبب گردیده که محدودیتها و تنگناهایی در سایر بخشها بهخصوص منابع آب و تأمین غذا بهوجود آید. بهطوریکه سرانه آب تجدیدپذیر کشور نسبت به سال 1300 شمسی به حدود یک هفتم کاهش یافته است.
متأسفانه علیرغم وجود ظرفیتهای بالقوه ارزشمند در بخش کشاورزی، عملکرد و تولید محصولات بهازای سطح کاشت و میزان آب مصرفی بسیار پایین است. کشاورزی نه تنها در اراضی دیم به واسطه بارش کم و نامنظم، بلکه حتی در اراضی آبی و مجهز به شبکههای مدرن آبیاری، عملکرد قابل قبولی در مقایسه با سایر کشورهای پیشرو ندارد. این در حالی است که بقای کشاورزی ایران به شدت به آب آبیاری وابسته است (بهطوریکه حدود 90 درصد کل تولیدات کشاورزی در کشور از اراضی فاریاب تأمین میگردد) و چنانچه بحران و کمبود منابع آب در آینده و تأثیر آن بر توسعه کشاورزی کشور را در نظر بگیریم، با روند کنونی، بخش کشاورزی با آسیبهای بیشتری مواجه خواهد شد.
یکی از مهمترین و مؤثرترین راهکارهای مقابله با بحران آب، افزایش همزمان کارآیی آبیاری بههمراه تخصیص بهینه مقدار آب مصرفی و به عبارت دیگر افزایش «بهرهوری آب» در بخش کشاورزی است. این مهم در حفظ و ارتقای شرایط کسب و کار کشاورزان به عنوان قشر مولد کشور نیز مورد تأکید جدی است و ضروری است که این موضوع بهعنوان یک عامل مؤثر در برنامهریزیها و تصمیمسازیهای آتی کشور مدنظر قرار گیرد.
شناخت مفاهیم پایه در زمینه بهرهوری آب، اهمیت بالایی در شناخت صحیح وضع موجود و فرصتهای بهبود دارد. در این گزارش روابط مربوط به انواع شاخصهای بهرهوری آب فیزیکی، اقتصادی، محیطزیستی- اجتماعی، محاسبه و روشهای تحلیل این شاخصها، بهعلاوه اطلاعات مورد نیاز جهت برآورد آنها بررسی و ارائه شده است.