آدام اسمیت، چهار اصل عدالت، مشخص بودن مالیات، سهولت در وصول مالیات و صرفه‏ جویی را به‏ عنوان داده و چهار معیار توزیع عادلانه بار مالیات‏ ها، ساختار روشن مالیات ‏ها، بهینه‏ سازی مالیات و تبیین شرایط رضایت افراد در اخذ مالیات ‏ها را به ‏عنوان ستاده یک نظام مالیاتی مطلوب تلقی کرده است. نظام مالیاتی هوشمند، با بهره‏ گیری موثر و کارآمد از ظرفیت‏ فناوری‏ های مدرن و هوشمند، امکان دسترسی به داده‏ های با کیفیت از تمام فعالیت‏ های اقتصادی مودیان را داشته و با اشراف کامل و رصد دقیق فعالان اقتصادی، منجر به تحقق چهار اصل و چهار معیار آدام اسمیت می‏ شود. به‏ طور کلی و با استناد به تعاریف بین ‏المللی، نظام مالیاتی هوشمند، نظامی یکپارچه، داده‏ مبنا، مبتنی بر فناوری‏ های نوین هوشمند است و دربرگیرنده ویژگی‏ هایی است که در آن کارایی و عدالت نظام مالیاتی، رضایت ذینفعان، شفاف‏ سازی رویدادهای مالی و مالیاتی و تامین اعتبارات هزین ه‏ای بودجه عمومی کشور به واقعیت می‏ پیوندد. با توجه به اهمیت شناسایی نظام مالیاتی هوشمند در عصر انقلاب صنعتی چهارم، در این گزارش ضمن نگاهی بر نظام مالیاتی هوشمند و اجزای آن، فناوری‏ های نوین به‏ کارگرفته شده در یک نظام مالیاتی هوشمند و مزایای آن‏ مورد بررسی قرار گرفته است.

شرکت‏ های خدمات مالی مجموعه ‏ای از فعالیت‌ ها را برای تسهیل اقتصاد مالی در اقتصاد مدرن انجام می‏ دهند. فعالان این حوزه، بهره‏ گیری از فناوری‏ های روز دنیا، ارتقای کیفیت پولی و مالی و ایجاد شبکه‏ های گسترده پولی و مالی را در دستور کار خود قرار داده و معتقدند که می ‏بایست استراتژی‌ های رهبری و مدیریت کسب‏ و کارها مجدداً ارزیابی شوند تا اطمینان حاصل شود که تعادل مناسبی بین نوآوری، انعطاف‌پذیری، همکاری و عملکرد حاصل می‌شود. شرکت Capgemini، در ارزیابی آینده خدمات مالی به اثرگذاری فناوری اطلاعات و ارتباطات در صنعت مالی و بانکی به ‏عنوان عامل کلیدی تاکید کرده است. با توجه به اینکه فناوری و تکنولوژی تمام ابعاد زندگی انسان را تحت تاثیر قرار داده است، تمایل افراد به دریافت خدمات نوین از طریق فناوری‏ های مالی افزایش یافته‌است. در نتیجه هوشمندانه‏ ترین اقدام توسط موسسات مالی، ادغام با خدمات نوین مالی و پیوستن به آن است. با توضیحات ارائه شده، اهمیت و رصد تغییرات در حوزه فناوری مالی و تلاش سیستم‏ های مربوط به این حوزه برای همگام شدن با این تغییرات ضروری است. بنابراین در این گزارش با استناد به مقاله Capgemini به بررسی آینده خدمات مالی با ظهور فناوری‏ های نوین و نمونه ‏هایی خاص از صنعت بیمه و بانکداری پرداخته شده است تا به این ترتیب تصویری از همگرایی روند توسعه فناوری و پویایی صنعت مالی و همچنین زمینه ‏های بالقوه گسترش فعالیت و تداوم فعالیت بانک ‏ها و سیستم ‏های مالی در فضای رو به رشد فناوری در حوزه مالی به دست آید.

   مرکز پژوهش ­های اتاق ایران، تهیه و انتشار سلسله گزارش­­های "پایش تحولات تجارت جهانی" را با هدف بررسی رویدادهای کلیدی در محیط ژئواکونومیک ایران، در دستور کار قرار داده است. در این گزارش­ها مسائل مهم روز از منظر تاثیرگذاری بر دیپلماسی اقتصادی و موقعیت ژئواکونومیک ایران مورد بحث و بررسی قرار می­گیرند.

در هشتاد و پنجمین گزارش از این سلسله گزارش­ها، گلچینی از تحولات اخیر در دو لایه جهانی و منطقه­­ ای محیط ژئواکونومیک ایران و خلاصه­ ای از آخرین گزارش­ها و انتشارات بین ­المللی در قالب بخش پژوهش­ها و کتاب­های تازه، ارائه شده است.

در تحولات جهانی، کاترین تای، نماینده تجاری ایالات متحده، در سخنرانی خود در شورای تجارت و فناوری اروپا، بر اهمیت روابط فرا آتلانتیک تأکید کرد و خواستار همکاری نزدیک‌تر با اتحادیه اروپا به‌منظور مقابله با چالش‌های ناشی از چین شد. اتحادیه اروپا همچنین قصد دارد به‌منظور ممانعت از ایجاد عدم تعادل در بازارهای خود توسط روسیه و بلاروس و آرام‌کردن کشاورزانی که ماه‌هاست نسبت به واردات ارزان‌قیمت اعتراض دارند، تعرفه‌هایی را بر واردات غلات از این دو کشور اعمال کند. در واقع با توجه ‌به افزایش صادرات گندم روسیه از 35 میلیون تن به 50 میلیون تن، کمیسیون اروپا نگران خطر افزایش واردات از این کشور است. از سوی دیگر و بر اساس داده‌های تجارت بین‌المللی کالا که اخیراً توسط یوروستات منتشر شده، اتحادیه اروپا در سال ۲۰۲۳ موفق به کسب مازاد تجاری قابل‌توجهی در تجارت کالا به ارزش ۳۸ میلیارد یورو شد؛ این رقم در مقایسه با سال ۲۰۲۲ که اتحادیه اروپا با کسری ۴۳۶ میلیارد یورویی مواجه بود، نشان‌دهنده بهبود چشمگیری است. کسری تجاری اتحادیه اروپا در سال ۲۰۲۲، عمدتاً ناشی از افزایش قیمت انرژی بود که نهایتاً منجر به افزایش ارزش واردات تجاری این بلوک شده بود. رئیس‌جمهور فرانسه، در طی سفر اخیر خود به برزیل، توافق تجاری پیشنهادی بین اتحادیه اروپا و بلوک مرکوسور آمریکای جنوبی را به‌شدت مورد انتقاد قرار داده و آن را "معامله بسیار بد" خوانده است. علت انتقاد رئیس‌جمهور فرانسه از این توافق، عدم توجه کافی به مسائل مربوط به تنوع زیستی و استانداردهای حفظ محیط‌زیست بوده است.

 در تحولات منطقه ای اخیراً شورای عمومی سازمان تجارت جهانی با اتفاق آراء، نماینده دائم عربستان سعودی را به‌عنوان رئیس ارگان حل اختلاف برای دوره ۲۰۲۴-۲۰۲۵ انتخاب کرد. این امر، گام مهمی در جهت افزایش نقش و نفوذ عربستان سعودی در سازمان تجارت جهانی و همچنین در عرصه تجارت بین‌الملل به شمار می‌رود.  همکاری میان قزاقستان و امارات متحده عربی در زمینه دیجیتال و هوش مصنوعی،  توافق نفتی عربستان و بنگلادش توسعه زیرساخت های انرژی بنگلا دش و تقویت امنیت انرژی این کشور، توافق‌های تجاری جدید افغانستان و پاکستان در ارتباط با صادرات زغال‌سنگ و پنبه، رفت‌وآمد آزادانه رانندگان، و حل چالش‌های تجارتی و ترانزیتی از دیگر اخبار مهم منطقه است.

 در بخش پژوهش‌های تازه آنکتاد اخیراً در گزارشی تحت عنوان "روندهای کلیدی تجارت جهانی در سال 2023" نکات و داده های مهمی را در مورد روندهای تجارت جهانی بیان کرده و از امکان تغییر در الگوهای سنتی تجارت جهانی سخن گفته است. نظارت دقیق بر این تحولات برای درک پیامدهای این پویایی‌های تجاری در حال تحول برای کشورهای درحال‌توسعه، حیاتی است. آنکتاد در گزارش مهم دیگری تحت عنوان " اقیانوسی از فرصت‌ها: پتانسیل جلبک دریایی برای پیشبرد ابعاد غذایی، محیط زیستی و جنسیتی توسعه پایدار" به بررسی فرصت‌های این صنعت نوپا پرداخته است. ازآنجاکه اقتصاد دریا پایه یا دریا محور در سال‌های اخیر به یکی از اهداف کلیدی توسعه اقتصادی ایران بدل شده است، این گزارش برای سیاست گذاران ایرانی و نیز فعالان بخش خصوصی در این حوزه نکات مهمی در بر دارد.

بانک جهانی نیز در گزارشی که اخیراً منتشر کرده، وضعیت اقتصاد پاکستان را ناپایدار برشمرده و این کشور را در نقطه عطف تاریخی دانسته است، نقطه‌ای که اتخاذ تصمیمات دشوار برای نجات اقتصاد این کشور را ضروری می‌سازد.

در این گزارش مرکز انقلاب چهارم صنعتی ترکیه،‌که MEXT‌ نام دارد، معرفی می‌گردد. این مرکز که در یک فضای ۱۰،۰۰۰ مترمربعی ایجاد شده است، بزرگترین مرکز انقلاب چهارم صنعتی در دنیا می‌باشد. این مرکز توسط انجمن صنايع فلزي كارفرمايان تركيه (MESS) اداره می‌شود. بیش از 40 ارائه دهنده فناوری جهانی، دانشگاه و مؤسسه برای حمایت از شرکت‌های ترکیه در سفر آنها به سمت صنعت 4.0 با این مرکز همکاری می‌نمایند. از زمان افتتاح در سال ۲۰۲۰ ، بیش از 400 شرکت از طریق ارتقاء مهارت، ارزیابی سطح بلوغ دیجیتال، انتقال تجارب موفق و مشاوره توسط این مرکز توانمند شده‌اند. این مرکز شریک رسمی شورای نوآوری اروپا می‌باشد. ﺑﯿﺶ ﺍﺯ ۱۶۰ مورد کاربرد، در حوزه تولید هوشمند در این مرکز عملیاتی شده است. مهم‌ترین بخش‌ها و خدمات مرکز شامل کارخانه دیجیتال، قابلیت‌سازی و آموزش (از طریق مرکز نوآوری و یادگیری ایجاد شده با همکاری مک‌کینزی)، ایجاد شبکه اکوسیستم و ارزیابی بلوغ دیجیتال (در بیش از ۱۵۰ شرکت) می‌باشد.

فناوری‌های پیشرو انقلاب چهارم صنعتی نظیر هوش مصنوعی، روز به روز در حال گسترش می‌باشند و در این بین کسب و کارهایی که می‌توانند از این فناوری‌ها درون عملیات و فعالیت خود استفاده نمایند، دارای برتری‌های رقابتی قابل توجه نسبت به رقبای خود می‌شوند. این روند در حال دگرگون نمودن چهره همه کسب و کارها و از جمله بخش صنعت می‌باشد. به تدریج وارد عصری می‌شویم که بنگاه‌هایی که نمی‌توانند به صورت عملیاتی و مؤثر از فناوری‌هایی نظیر هوش مصنوعی استفاده کنند، بسیار قدیمی و دور از روند جاری صنعت و ناکارآمد جلوه می‌کنند.
در این گزارش ۲۳ مورد از شرکت‌های پیشرو و اقداماتی که در حوزه هوش مصنوعی داشته‌اند، همراه با جزییات دستاوردهای آنها معرفی می‌گردند.

ﺗﺤﻮﻻﺕﺍﺧﯿﺮ ﺟﻬﺎﻧﯽ ﻭ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺭﻭﺯﺍﻓﺰﻭﻥ ﺷﻮﮎ ﻫﺎ ﻭ ﺍﺧﺘﻼﻻﺕ، ﻓﺸﺎﺭ ﺑﯿﺸﺘﺮﯼ ﺭﺍ ﺑﺮ ﺯﻧﺠﯿﺮﻩﻫﺎﯼ ﺍﺭﺯﺵ ﺟﻬﺎﻧﯽ ﻣﺘﺰﻟﺰﻝ ﻭﺍﺭﺩ ﮐﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ. ﭘﯿﭽﯿﺪﮔﯽﭼﺎﻟﺶﻫﺎﯼ ﮐﻨﻮﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﺮ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻭ ﺯﻧﺠﯿﺮﻩﻫﺎﯼ ﺍﺭﺯﺵ ﺗﺄﺛﯿﺮﻣﯽ ﮔﺬﺍﺭﻧﺪ، ﻧﯿﺎﺯ ﺑﻪ ﻓﺮﺍﺗﺮ ﺭﻓﺘﻦ ﺍﺯ ﺍﺑﺰﺍﺭﻫﺎﯼ ﺳﻨﺘﯽ ﺭﺍﻧﺪﻥ ﺑﻬﺮﻩﻭﺭﯼﺑﺮﺍﯼ ﮐﺸﻒ ﻣﻮﺝ ﺑﻌﺪﯼ ﺍﺭﺯﺵ ﺑﺮﺍﯼ ﮐﺴﺐ ﻭﮐﺎﺭﻫﺎ، ﻧﯿﺮﻭﯼﮐﺎﺭ ﻭ ﻣﺤﯿﻂ ﺯﯾﺴﺖ ﺭﺍ ﻣﯽ ﻃﻠﺒﺪ. لذا یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های کارخانه‌های آینده، به نحوه تعامل آنها با هوش مصنوعی بر می‌گردد. ‌اما بکارگیری هوش مصنوعی در صنعت در دو سطح مختلف چالش برانگیز است. اول اینکه نیروی انسانی باید مهارت لازم را برای تعامل و استفاده از هوش مصنوعی دارا باشد و دوم اینکه قابلیت‌های کارخانه باید به اندازه‌ای بالا برود که بتواند از هوش مصنوعی خلق ارزش کند.
در ارتباط با مهارت‌های انسانی، بخشی از مهارت‌ها که با عنوان مهارت‌های نرم شناخته می‌شوند، روز به روز از اهمیت بیشتری برخوردار می‌گردند. همانطور که هوش مصنوعی وظایف بیشتری را خودکار می‌کند، کارگران باید بتوانند به طور موثر با یکدیگر و با ماشین ها ارتباط برقرار کنند. تعامل چهره به چهره و به اصطلاح "مهارت‌های نرم" مانند اخلاق، ارتباطات و درستکاری در حال تبدیل شدن به مهارت‌های حیاتی در محیط کار می‌شوند که در این گزارش به تفصیل در خصوص این موارد بحث خواهد شد.

مطابق برآورد IDC‌ ارزش اقتصادی بازار تحول دیجیتال در سال ۲۰۲۲پبیش از ۱.۶ تریلیون دلار بوده است که با نرخ رشد مرکب سالانه ۱۶.۴ درصد تا سال ۲۰۲۶ به بیش از ۳.۴ تریلیون دلار افزایش خواهد یافت که این بزرگترین نرخ رشد در حوزه فناوری و یکی از بزرگترین‌ها در کل رشته‌های کسب‏وکار می‌باشد. این موضوع هم نشان می‌دهد که دنیا با چه سرعتی به استقبال انقلاب چهارم صنعتی می‌رود و هم زنگ خطر را برای کشورها و اقتصادهایی چون ایران به صدا در‌می‌آورد که هنوز تحول دیجیتال اقتصاد خود را آنگونه که لازم است شروع نکرده‌اند. غفلت از این موضوع می‌تواند تهدیدی برای اقتصاد کشور در آینده نزدیک باشد. روندهایی وجود دارد که به آینده شکل می‌دهند. روندهای مهم آینده، هوش مصنوعی، فناوری اطلاعات و دیجیتالی شدن اقتصاد هستند. رقابتی که امروز بین کشورها برای سرمایه‌گذاری و جذب متخصص در این زمینه‌ها وجود دارد در واقع رقابت برای داشتن دست برتر در آینده است. به منظور درک بهتر گزارش «ﺁﯾﻨﺪﻩ ﺍﺳﺘﺮﺍﺗﮋﯼ‌ﻫﺎﯼ ﺻﻨﻌﺘﯽ: ﭘﻨﺞﭼﺎﻟﺶ ﺑﺰﺭﮒ ﺑﺮﺍﯼ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺍﻧﻌﻄﺎﻑ ﭘﺬﯾﺮ»،که توسط سه نهاد معتبر بین‌المللی یعنی سازمان توسعه صنعتی ملل متحد (یونیدو)، دانشگاه کمبریج و مجمع جهانی اقتصاد (WEF ) تدوین شده است، به فارسی برگردانده شده و در این مستند ارائه می‌گردد.

در دنیای امروز که به طور فزاینده‌ ای در حال پیچیده‌ تر شدن است و آحاد مختلف جامعه و اقتصاد به ویژه بخش‌ های دولتی و خصوصی با ریسک‌ های مختلفی روبرو هستند، تاب‌ آوری در برابر بحران‌ ها به یک پیش‌ نیاز حیاتی برای عملکرد سازمانی و اجتماعی تبدیل شده‌ است. در این گزارش به بررسی ریسک های آینده پرداخته شده است. نتیجه بررسی طبقه‌بندی ریسک‌ها و مخاطرات پیش‌بینی شده و نوع آن ها نگران‌کننده است؛ زیرا تنوع مخاطرات نشان می‌ دهد که یک یا چند کشور به تنهایی از حل آن برنمی‌ آیند و مقابله با آنها نیاز به اجماع جهانی و تلاش حداکثری کشورها در داخل و در فضای تعاملی و همکاری جمعی دارد.

حمل‏ و نقل به‌ عنوان یکی از پایه‌ های اصلی توسعه پایدار و متوازن، با مؤلفه‏ های مهمی همچون رشد اقتصادی، امنیت و عدالت اجتماعی ارتباط تنگاتنگی دارد و توسعه این بخش یکی از محورهای کلیدی رشد و پیشرفت اقتصادها به حساب می‏ آید. رشد و توسعه تکنولوژی به ‏ویژه تحولات چشمگیر فناوری‌ های نسل‌چهارم اقتصاد دیجیتال، ضرورت هوشمندسازی بخش‌ های مختلف اقتصادی برای پذیرش تحولات آتی را بیش از پیش ضروری می‌ نماید. صنعت حمل‌ و‌ نقل نیز یکی از بخش‌ هایی است که کارایی و کیفیت خدمات آن با پذیرش فزاینده فناوری‌ های نوین در سال‌ های اخیر به‏ طرز چشم گیری بهبود یافته‌است و موجب شکل‌ گیری اکوسیستم جدیدی از حمل‌ و نقل شده‌است. در این کتاب که به بهانه روز ملی حمل‏ و نقل، با همکاری مجموعه معاونت بررسی‌ های اقتصادی اتاق تهران جهت ارائه به فعالان حوزه حمل ‏و نقل در این روز، تهیه شده، در نظر است نگرش جامعی از نقش تحولات فناوری در توسعه و هوشمندسازی صنعت حمل‏ و نقل در جهان ارائه شود. با این هدف تلاش شده‌ است تا ضمن بررسی مهم‏ترین تحولات صنعت حمل ‏و نقل در دنیا، به وضعیت حمل ‏و نقل کشور در چهار حوزه جاده‌ ای، ریلی، دریایی و هوایی پرداخته و با نگاهی به چالش‌ ها و محدودیت‌ های موجود در کشور، پیشنهاداتی جهت توسعه این صنعت در اختیار فعالان این عرصه قرار بگیرد.

در جهان امروز، فناوری‏ های دیجیتال و سیستم ‏های مبتنی بر آن، ابعاد مختلف زندگی بشر را تحت تاثیر خود قرار داده است. یکی از حوزه ‏هایی که تحت تاثیر فناوری‏ های دیجیتالی، شاهد پیشرفت چشمگیری بوده، حوزه بهداشت و درمان است. با پیشرفت این فناوری‏ ها توام با افزایش آگاهی و تمایل کادر درمان و بیماران جهت استفاده از فناوری‏ های هوشمند، مفهوم جدیدی به نام «بیمارستان هوشمند» ایجاد شده است. کارایی بالای این نوآوری‏ ها به ناچار بخش بهداشت و درمان را به سمت یک فرآیند تبدیل دیجیتال سوق داده است تا تکنولوژی‏ ها و روش ‏های مورد استفاده برای بهینه‏ سازی سیستم ‏های مدیریت بهداشت و درمان را بهینه کند.‏ به دلیل نقش مهم سیستم درمانی در کشور، آگاهی از این مسئله که یک بیمارستان پیشرفته و هوشمند چه ویژگی‏ های دارد و بیمارستان ‏های آینده به چه صورت خواهند بود و همچنین با رعایت چه فاکتورهایی می ‏توان در مسیر تبدیل شدن به بیمارستان‏ های آینده قرار گرفت، ضروری است. لذا با توجه به اهمیت موضوع، در این گزارش به تبیین مفهوم بیمارستان هوشمند با توجه به تاثیر انقلاب صنعتی چهارم و فناوری‏ های تحول‏ آفرین پرداخته شده است. هدف از انجام این گزارش دستیابی به فضای درمانی می‏ باشد که نه تنها دارای ساختار عملگرا باشد بلکه از جنبه‏ های فناوری و تکنولوژی‏ های نوین ساختمانی و پزشکی نیز بهره ببرد.