با توجه به توان رقابت‌پذیری ایران در بازار برخی محصولات وارداتی کشورهای افغانستان و پاکستان، تامین نیاز‌های وارداتی این دو کشور با هدف افزایش سهم بازار ایران، تحت دو سناریو به شرح ذیل قابل طرح است:
در سناریوی اول، ایران می‌تواند حدود 164 میلیون دلار بیشتر در تامین نیازهای وارداتی پاکستان نقش داشته باشد که در این صورت می‌تواند سهم خود در بازار پاکستان را از 1.2 درصد به 1.4 درصد افزایش دهد.
در سناریوی دوم، ایران می‌تواند حدود 306 میلیون دلار بیشتر در تامین نیازهای وارداتی افغانستان نقش داشته باشد که در این صورت می‌تواند سهم خود در بازار افغانستان را از 18.5 درصد به 23 درصد برساند.
در این گزارش ضمن مرور وضعیت ایران، افغانستان و پاکستان در شاخص‌های اقتصادی منتخب، تجارت سه جانبه بین این سه کشور نیز مورد بررسی قرار گرفته است.

 مرکز پژوهش ­های اتاق ایران تهیه و انتشار سلسله گزارش ­های "پایش تحولات تجارت جهانی" را با هدف بررسی رویدادهای کلیدی در محیط ژئواکونومیک ایران، در دستور کار قرار داده است. در این گزارش ­ها مسائل مهم روز از منظر تاثیرگذاری بر دیپلماسی اقتصادی و موقعیت ژئواکونومیک ایران مورد بحث و بررسی قرار می­ گیرند.

در سی و یکمین­ گزارش از این سلسله گزارش­ ها، گلچینی از تحولات اخیر در دو لایه جهانی و منطقه ­ای محیط ژئواکونومیک ایران ارائه شده و آخرین روندها و پیش­بینی ­های اقتصادی تهیه شده توسط بزرگ ­ترین نهادهای اقتصادی بین ­المللی، در قالب داده­ های تازه مورد واکاوی قرار گرفته ­اند.

در بخش تحولات جهان، رسانه ها از گفتگوهای درون دولت بایدن برای اعمال تحریم های ثانویه علیه صنعت نفت روسیه خبر داده اند. تحریم‌های آمریکا علیه صنعت نفت روسیه تحریم های اولیه است به این معنا که فقط در ایالات متحده قابل اعمال است و واردکنندگان نفت روسیه در کشورهای دیگر می توانند به واردات غیردلاری ادامه دهند. اما اعمال این تحریم ها نتایج مورد نظر واشنگتن را تاکنون به همراه نداشته است.  خبر دیگر، برگزاری دومین جلسه شورای تجارت و فناوری آمریکا و اتحادیه اروپا در پاریس است. این شورا در سال پیش و برای تعمیق همکاری میان اتحادیه اروپا و آمریکا در حوزه های تجاری و فناوری از یکسو و مقابله با چین از سوی دیگر تاسیس شد. اما تحت تاثیر شرایط جدید تمرکز بیشتری بر روسیه یافته است. در نشست اخیر شورا، دو طرف حل و فصل اختلافات در حوزه تعرفه‌ها به عنوان گام نخست در تعمیق روابط و شکل دهی به یک بلوک تجاری منسجم، دارای ارزش ها و رویکردهای مشترک برای مقابله با نیروهای مخل تجارت جهانی که از نظر آنها کشورهایی مانند چین و روسیه محسوب می شوند را مورد تاکید قرار دادند.  

در بخش تحولات منطقه ای آثار جنگ اوکراین بر منطقه بسیار قابل تامل است. در گام اول این جنگ تغییراتی فزاینده در ژئوپلیتیک جهانی انرژی ‌ایجاد کرده است. اتحادیه اروپا به طور فزاینده در پی کاهش وابستگی به گاز روسیه برآمده است و روسیه می‌کوشد بازارهای جایگزینی برای گاز صادراتی به اتحادیه اروپا بیابد. در شرایط جدید کشورهایی که از منابع گازی برخوردارند می‌ توانند در ژئوپلیتیک گاز ایفای نقش بیشتری نمایند. اقلیم کردستان عراق در همین راستا می‌ کوشد تا خود را به عنوان یکی از گزینه‌های صادرات گاز به اروپا مطرح کند. این جنگ همچنین مهمترین دلیل رشد چشمگیر درآمدهای کانال سوئز بوده است، زیرا از یک سو باعث شده تا اتحادیه اروپا تمایل کمتری به واردات نفت از روسیه داشته باشد و واردات از کشورهای خلیج فارس را افزایش دهد و از دیگر سو روسیه نفت بیشتری را راهی بازارهای آسیایی نماید.

تحرکات کشورهای همسایه برای گسترش تعاملات تجاری نیز شایسته توجه بیشتری است. ترکیه می‌ کوشد با بهره برداری از شرایط ناشی از جنگ اوکراین مسیر مهمترین کریدور جاده ابریشم را تغییر داده و خود را به هاب مسیر خشکی این جاده مبدل نماید. کریدور ترنس کاسپین از طریق دریای خزر، قزاقستان را به آذربایجان و گرجستان پیوند می‌ زند و از طریق این دو کشور، به ترکیه متصل می‌ شود و از طریق ترکیه کالاها به اتحادیه اروپا راه می‌ یابند. افزون بر‌ این، افغانستان به دنبال فعال سازی کریدور ریلی ترانس افغان است که از ازبکستان آغاز شده و در افغانستان به پیشاور پاکستان می‌رسد. این مسیر که پاکستان نیز به شدت در پی اجرایی شدن آن است مسیر جایگزین چابهار محسوب می‌ شود.

در پاکستان دولت شهباز شریف بر خلاف دولت عمران خان، دیپلماسی اقتصادی را در کانون توجه خود قرار داده و می‌ کوشد با طیف بیشتری از کشورها مناسبات اقتصادی را افزایش دهد. در این راستا احیای روابط تجاری با هند به عنوان یک ر قیب دیرینه قابل توجه است.

هدفگذاری  ترکیه و قطر برای تجارت ۵ میلیارد دلاری ، تلاش امارات برای سرمایه‌ گذاری گسترده در هند و یونان  و تلاش طالبان برای خودکفایی نفتی از دیگر تحولات اخیر است.

مرکز پژوهش­های اتاق ایران در رویکردی تازه انتشار سلسله گزارش های "پایش تحولات تجارت جهانی" با هدف بررسی رویدادهای کلیدی در محیط ژئواکونومیک ایران را در دستور کار قرار داده است. در این قالب رویدادهای کلیدی از منظر تاثیرگذاری بر دیپلماسی اقتصادی  و موقعیت ژئواکونومیک ایران مورد بحث و بررسی قرار می گیرند.

در بیست و دومین گزارش از این سلسله گزارش­ها، گلچینی از تحولات اخیر در دو لایه جهانی و منطقه ­ای محیط ژئواکونومیک ایران ارائه شده و آخرین روندها و پیش ­بینی­ های اقتصادی ارائه شده توسط بزرگ­ترین نهادهای اقتصادی بین­ المللی، در قالب داده ­های تازه مورد بحث و بررسی قرار گرفته­ اند.

    در بخش تحولات جهانی، بحث داغ احتمال حمله روسیه به اوکراین و پیامدهای انتظاری آن سبب شده تا روسیه با هدف کاهش وابستگی به بازار گاز اروپا، طی توافقی 25 ساله، افزایش صادرات گاز خود به چین را تضمین نماید. از سوی دیگر چین به سبب عمل نکردن به تعهدات خود در فاز اول توافق تجاری با آمریکا و تمدید تعرفه ­های وضع شده بر برخی کالاهای چینی توسط آمریکا، می­کوشد تا در راستای رقابت و حفاظت از اقتصاد خود در مقابل تداوم جنگ تجاری با این کشور، اهرم­های خود را حداکثر نماید. آمریکا نیز با همین هدف، اقدام به انتشار سند ایندوپاسیفیک نمود که در بردارنده استراتژی جدید این کشور در تجارت با آسیا است و نشان­ می­دهد که آمریکا تمایل چندانی به ایجاد تعهدات عظیم به متحدین خود در این منطقه ندارد. در حوزه تجارت دوجانبه نیز باید به ادامه مذاکرات مربوط به موافقنامه های تجارت آزاد میان چند کشور از جمله هند و امارات از یک سو و بریتانیا و اسرائیل از سوی دیگر اشاره کرد.

در لایه منطقه­ ای، علاوه بر خبر سرمایه­ گذاری عظیم عربستان در صنعت شیلات با هدف گذار تدریجی از اقتصاد متکی به نفت و نیز تلاش عراق برای متنوع­سازی تجاری و منابع تامین گاز و برق خود، خبر اجرایی شدن فاز دوم کریدور اقتصادی پاکستان و چین به عنوان مهمترین پروژه ابتکار کمربند و راه و پیوند زدن افغانستان به آن با هدف از بین بردن نفوذ هند، در صدر اخبار قرار دارد. اجرایی شدن پروژه تاپی نیز با مضمون انتقال گاز ترکمنستان به پاکستان و هند از طریق خاک افغانستان، منافع اقتصادی افغانستان را از همکاری­های تجاری منطقه­ای افزایش خواهد داد. همچنین دیدار اخیر رئیس جمهور ترکیه از امارات بعد از 8 سال، نشان از آغاز مسیر طولانی تنش­زدایی و شکل­گیری فصل جدیدی از روابط میان دو کشور است.  

مسائل مطرح در ذیل عنوان داده­های تازه، حاکی از به اوج رسیدن کسری تراز تجاری آمریکا در سال 2021 است که در چند دهه اخیر بی ­سابقه بوده است. همچنین داده­های جدید بانک جهانی، افزایش چشمگیری در قیمت کالاهای کلیدی نشان می­دهد. سایر مسائل مطرح شده در این بخش شامل تثبیت موقعیت ترکیه در بازار سوریه، علی­رغم جایگاه ضعیف ایران در این کشور، متضرر شدن بریتانیا در نتیجه برگزیت در عرصه روابط تجاری با اتحادیه اروپا، سهم 70 درصدی کشورهای در حال توسعه از حمل و نقل دریایی و نهایتا گزارش بانک توسعه آسیایی در مورد سهم بسیار اندک تجارت کالایی پاکستان در شکل­دهی به تولید ناخالص داخلی این کشور است.

مرکز پژوهش­های اتاق ایران در رویکردی تازه انتشار سلسله گزارش های "پایش تحولات تجارت جهانی" با هدف بررسی رویدادهای کلیدی در محیط ژئواکونومیک ایران را در دستور کار قرار داده است. در این قالب رویدادهای کلیدی از منظر تاثیرگذاری بر دیپلماسی اقتصادی  و موقعیت ژئواکونومیک ایران مورد بحث و بررسی قرار می گیرند.

در بیست و یکمین گزارش از این سلسله گزارش­ها، گلچینی از تحولات اخیر در دو لایه جهانی و منطقه­ ای محیط ژئواکونومیک ایران ارائه شده، و آخرین روندها و پیش ­بینی­ های اقتصادی ارائه شده توسط بزرگ­ترین نهادهای اقتصادی بین ­المللی، در قالب داده ­های تازه مورد بحث و بررسی قرار گرفته ­اند.

در بخش اول گزارش و ذیل عنوان تحولات جهانی، مسئله حمله احتمالی روسیه به اوکراین به عنوان بحث داغ و اصلی محافل دیپلماتیک در روزهای اخیر، مطرح است و تمهید آمریکا به عنوان بزرگترین مخالف این حمله، شامل بسته تحریمی مفصل و همه ­جانبه­ ای در مقابل روسیه است که در صورت اعمال می­تواند عنوان بزرگ­ترین و گسترده ­ترین بسته تحریمی را به خود اختصاص دهد. آمریکا همچنین در پی تداوم سیاست­های رقابتی با چین، به دنبال احیای سیاست­گذاری صنعتی و حمایت از زنجیره عرضه کالاهای آمریکایی است. اروپا نیز اخیرا با موضع­ گیری در مقابل اقدام چین بر علیه لیتوانی و تحریم این کشور، به بهانه برقراری روابطی فراتر از روابط تجاری با تایوان، از این کشور به سازمان تجارت جهانی شکایت نموده است. چین در عرصه رقابت با هند نیز در پی گسترش نفوذ خود در آسیای مرکزی است، همانطور که در تلاش است تا شورای همکاری خلیج فارس را تبدیل به مهم­ترین شریک تجاری خود در منطقه خاورمیانه نماید.

در بخش دوم گزارش و در ذیل تحولات منطقه­ ای، باز هم چین و همکاری رو به گسترش آن با پاکستان، به دلیل حملات متعدد صورت گرفته توسط تجزیه­ طلبان در این منطقه به چینی­ ها، خبرساز بوده و پاکستان بر خلاف تضمین ­هایی که داده، نتوانسته امنیت شهروندان این کشور را در خاک خود تامین نماید. عربستان نیز در پی تداوم اصلاحات گسترده­ای که در راستای متنوع سازی اقتصاد در دستور کار دارد، قصد سرمایه­ گذاری و تقویت حوزه دیجیتال و استارتاپ­ها را دارد. همچنین اولویت دادن این کشور به ایجاد یک مرکز منطقه ­ای شیلات در خلیج فارس، به نوعی کسب تدریجی آمادگی عربستان در راستای گذار از عصر نفت محسوب می­شود.

مسائل مطرح در ذیل عنوان داده ­های تازه نیز شامل پیش ­بینی صندوق بین­ المللی پول از کند شدن آهنگ رشد اقتصادی در جهان نزد اقتصادهای توسعه ­یافته، اقتصادهای نوظهور و کشورهای در حال توسعه در سال­های 2022 و 2023 نسبت به سال گذشته میلادی است. از دیگر موارد مطرح شده رشد تجارت خارجی چین و رسیدن آن به بیش از 6 تریلیون دلار در سال 2021 طبق آمار وزارت بازرگانی این کشور، گزارش سازمان تجارت جهانی در باب کاهش رشد تجارت کالایی در جهان در سه ماهه سوم سال 2021 در مقایسه با سه ماهه دوم، گزارش نشریه فوربس از بدل شدن آسیایی­ ها به مهم­ترین شریک تجاری آمریکا در سال 2021 و نهایتا گزارش آنکتاد در مورد تداوم وابستگی کشورهای فقیر به صادرات مواد اولیه و خام است.

مرکز پژوهش­های اتاق ایران ضمن انتشار گزارش "پیامدهای ظهور طالبان بر جایگاه ایران در افق ژئواستراتژیک و ژئواکونومیک افغانستان" به بررسی مهم­ترین آثار تغییرات استراتژیک رخ داده در افغانستان و حکومت طالبان بر منافع ژئواکونومیک ایران می­ پردازد.

بدون شک، تغییرات شگرف و غیرقابل پیش ­بینی افغانستان، خروج نیروهای خارجی و هژمونی طالبان در این منطقه، سبب ایجاد نظم سیاسی جدیدی در این کشور شده که درک ماهیت و مشخصات آن از اهمیت بالایی برای ایران برخوردار است.

پژوهش حاضر در سه بخش تجارت، ترانزیت و انرژی تدوین‌یافته است. در هر حوزه، خلاصه­ ای از محتمل‌ترین مختصات استراتژیک افغانستان بعد از خروج نیروهای خارجی تصویر شده و سپس وضعیت موجود روابط ایران و افغانستان و پیامدهای اقتصادیِ آن به بحث گذاشته خواهد شد.

حضور طالبان در رأس قدرت در این کشور، به لحاظ استراتژیک پیامدهای متعددی به دنبال خواهد داشت. قطع کمک­های مالی بین­ المللی، عدم همکاری هند با طالبان، فراهم شدن زمینه برای حضور هر چند محدود کشورهای قطر و ترکیه و نامعلوم بودن موضع چین در قبال افغانستان، از جمله مهم­ترین متغیرهای تاثیرگذاری است که روابط تجاری ایران را با افغانستان متاثر خواهد کرد. لذا پیگیریِ سیاست تنش‌زدایی و مذاکره ایران با بازیگران رقیب و بالا بردن آستانۀ تحریم‌پذیریِ کشور و ارتباط منسجم و پیوسته با اقتصاد جهانی اهمیت ویژه ­ای در حفظ سهم ایران از بازار این کشور پیدا می­ کند. از سوی دیگر تا زمانی که شرایط نااطمینانی‌ و بی‌ثباتی‌های دوران گذار در افغانستان پابرجا باشد، چشم ­انداز روابط تجاری ایران و افغانستان دشوار و مبهم خواهد بود؛ وضعیتی که نامعلوم بودن شکل و ماهیت نقش‌آفرینیِ چین نیز به آن دامن خواهد زد.

در حوزه ترانزیت، اهمیت افغانستان برای ایران، در پیوند با سه بازیگر دیگر شامل هند، چین و پاکستان معنا پیدا می­ کند. چین و هند هر دو نظر ویژه ­ای به افغانستان داشته و پاکستان نیز احتمالا می­ کوشد تا با کمرنگ کردن نقش رقیب دیرینه خود، هند، در رقابت با ایران قرار گیرد. لذا چشم­ انداز چنین وضعیتی، در بهترین حالت توسعۀ با تاخیر بندر چابهار و برآیندهای نامطلوب اقتصادیِ آن و نیز کاهش درآمدهای گمرکی ایران از ترانزیت و صادرات مجدد کالاهای وارداتی به افغانستان خواهد بود؛ در حالی­که پاکستان بخش عمده­ای از این درآمدها را به خود اختصاص خواهد داد.  

نهایتا به دلیل احتمال قطع صادرات برق توسط تاجیکستان در اعتراض به حضور طالبان در عرصه قدرت این کشور، در حوزه صادرات انرژی، ایران می­ تواند از یک فرصت بالقوه برای تصاحب سهم بیشتر از بازار برق این کشور برخوردار شود. اگرچه در یک چشم ­انداز کلان، کاهش تقاضای کلی افغانستان به دلیل کوچک شدن اقتصاد این کشور می­تواند در کوتاه ­مدت بر صادرات انرژی ایران تاثیر منفی داشته باشد. در حوزه سوخت نیز برتری ایران در تأمین بنزین و گازوئیل افغانستان همچنان پا بر جا خواهد بود که یک مزیت استراتژیک برای ایران محسوب می­شود.

در مجموع، اگرچه به دلیل پیچیدگی شرایط در حال گذار در افغانستان، دستیابی به یک ارزیابیِ دقیق هنوز ممکن نیست، اما در نظر گرفتن نکات کلیدی و مشخص­تر در وضعیت جدید افغانستان هم به لحاظ اقتصادی و هم استراتژیک، در سیاست­­گذاری­ های کلان ایران، به ویژه برای بخش خصوصی، یک امر بسیار ضروری خواهد بود.

مرکز پژوهش­های اتاق ایران در رویکردی تازه انتشار سلسله گزارش های "پایش تحولات تجارت جهانی" با هدف بررسی رویدادهای کلیدی در محیط ژئواکونومیک ایران را در دستور کار قرار داده است. در این قالب رویدادهای کلیدی از منظر تاثیرگذاری بر دیپلماسی اقتصادی  و موقعیت ژئواکونومیک ایران مورد بحث و بررسی قرار می گیرند.

در یازدهمین گزارش از این سلسله گزارش­ها، گلچینی از تحولات اخیر در دو لایه جهانی و منطقه ­ای محیط ژئواکونومیک ایران مورد بحث و بررسی قرار گرفته ­اند.

در بخش اول این گزارش و در ذیل عنوان پایش تحولات در لایه جهانی، بحث داغ روابط تجاری چین و ایالات متحده و افزایش فشارهای ایالات متحده برای جلوگیری از تسلط چین بر بازارهای کالاهای صنعتی مطرح است. در این میان به نظر می­ رسد کنش جدید چین در کاهش خرید نفت ایران، تاکتیکی در راستای کاهش اقدامات تنبیهی آمریکا باشد. بریتانیا نیز که در دوره دولت ترامپ کوشیده بود تا فعالیت شرکت­های چینی را در حوزه ­های راهبردی در این کشور محدود کند، اکنون از سرمایه­ گذاری چین در حوزه­ های غیر استراتژیک، استقبال می­کند. در پاسخ به این تغییرات و فرایند فزاینده جهانی شدن، اتحادیه اروپا نیز درصدد تغییر رویکرد کلان خود نسبت به تجارت آزاد بر آمده تا بتواند ریسک مواجهه با شرایط پیش‌بینی‌ناپذیر آینده را کاهش دهد. هند نیز در حال هدف­ گذاری جدیدی برای تجارت خارجی خود و دستیابی به توافق­نامه ­های تجاری با کشورهای بریتانیا، استرالیا و امارات متحده عربی است.

در بخش دوم گزارش و در ذیل عنوان پایش تحولات در لایه منطقه­ ای، تلاش­های امارات، مصر، لبنان و اردن برای تعامل با سوریه و موافقت ضمنی ایالات متحده با این روند، و به طور کلی تلاش برای کاهش انزوای سوریه با هدف کاهش نفوذ ایران و روسیه در این کشور، زنگ خطر را برای بخش خصوصی ایران به صدا درآورده است. به ویژه امارات که علاوه بر اقدامات مذکور، در پی تحکیم موقعیت خود به ‌عنوان هاب تجارت شرق و غرب در جهان پسا کرونا است. امارات همچنین از طریق سرمایه ­گذاری در زیرساخت­های آفریقا، در پی بهره­ گیری از پتانسیل­های موجود در این منطقه است. هدفی که ترکیه نیز در پی دستیابی به آن بوده، به نحوی که برخی از کشورهای آفریقایی اکنون در لیست شرکای کلیدی تجاری این کشور قرار گرفته ­اند. از سوی دیگر پاکستان نیز افزایش همکاری با امارات و اعمال نفوذ بیشتر در افغانستان با همکاری ازبکستان را، با هدف تبدیل شدن به هاب تجاری منطقه، در دستور کار خود قرار داده است. در مجموع و با در نظر گرفتن شرایط جدید حاکم بر منطقه، ضروری است تأثیرات منفی کنش­های مذکور بر موقعیت ژئواکونومیک ایران و به‌ویژه بندر چابهار و کریدور شمال- جنوب پایش شده و واکنش مناسب، از پیش تدارک دیده شود.

مرکز پژوهش­های اتاق ایران در رویکردی تازه انتشار سلسله گزارش های "پایش تحولات تجارت جهانی" با هدف بررسی رویدادهای کلیدی در محیط ژئواکونومیک ایران را در دستور کار قرار داده است. در این قالب رویدادهای کلیدی از منظر تاثیرگذاری بر دیپلماسی اقتصادی  و موقعیت ژئواکونومیک ایران مورد بحث و بررسی قرار می گیرند. در نهمین گزارش از این سلسله گزارش­ها، گلچینی از تحولات اخیر در دو لایه جهانی و منطقه­ای محیط ژئواکونومیک ایران مورد بحث و بررسی قرار گرفته­اند.

در بخش اول این گزارش و در ذیل عنوان پایش تحولات در لایه جهانی، بحث بالا گرفتن رقابت بین اروپا و چین، علی­رغم همکاری تجاری بالای دو کشور، و مقابله اروپا با پروژه ابتکار کمربند و راه چین مطرح است که منجر به تلاش­ اروپا برای سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها و تبدیل شدن به دروازه اتصال کالاها، افراد و خدمات در سراسر جهان، در قالب ابتکار موسوم به دروازه جهانی شده است. باز هم در حوزه اروپا، پاسخ منفی آمریکا به بریتانیا در باب پیوستن به موافقت­نامه تجارت آزاد با این کشور، که می­توانست پوشش مناسبی برای هزینه­های خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا باشد، شکستی سنگین را برای طرفداران برگزیت رقم زد. پیگیری مقامات امارات و هند برای امضای یک موافقت­نامه جامع مشارکت اقتصادی تا پایان سال 2021 و تلاش روسیه برای آغاز تدریجی حرکت در مسیر انرژی‌های پاک و کاهش وابستگی به صادرات نفت و گاز، از دیگر تحولات جهانی بوده است.

در بخش دوم گزارش و در ذیل عنوان پایش تحولات در لایه منطقه­ای، ترکیه در صدر اخبار قرار داشته و تمرکز این کشور بر تقویت صادرات به کشورهای دوردست و نیز بهبود روابط با امارات و اولویت دادن به افزایش مبادلات تجاری به جای مناسبات سیاست خارجی، از جمله این خبرها بوده است. در قالب استراتژی جدید دولت ترکیه، این کشور می­کوشد تا استانبول را به هاب تجارت جهانی تبدیل نماید. ترکیه هدف بلندپروازانه برای تبدیل‌شدن به دهمین اقتصاد بزرگ جهان در سر دارد و افزایش صادرات را به‌عنوان مهم‌ترین پیشران تلقی می‌کند. در همین راستا صادرات 3 میلیارد دلاری ترکیه در سال 1980  به 211 میلیارد دلار در سال منتهی به سپتامبر 2021 رسیده است. امارات نیز در راستای رقابت با عربستان سعودی و قطر می­کوشد روابط تجاری خود با ترکیه را تقویت نماید، اما در مقابل، عربستان با وضع محدودیت­های جدیدی بر واردات از امارات سبب شده تا حجم صادرات امارات به این کشور، 33 درصد نسبت به سال گذشته کاهش یابد. در این میان، پاکستان نیز، علی­رغم عدم اعلام موضع از سوی کشورهای عربستان، امارات و عمان، می­کوشد تا مذاکراتی در باب توافق­های تجارت ترجیحی با این کشورها برگزار نماید.

امروزه که همکاری های منطقه یی و یک پارچگی منطقه یی به مثابه تجربه ای کوچک از آزادسازی اقتصادی در دستورکار بسیاری از دولت ها قرار گرفته است، سازمان همکاری اقتصادی (اکو) که به لحاظ پتانسیل¬های اقتصادی و منابع غنی و سرشار مهم ترین سازمان همکاری در منطقه محسوب می شود، مورد توجه قرار گرفته است.
در این میان بخش تجارت خارجی اکو از اهمیت کلیدی برخوردار است و می تواند نقش تعیین کننده ای در تعیین جهت و موقعیت کلی توسعه ی اقتصادی منطقه داشته باشد.
در راستای ارتقاء تجارت درون منطقه ای اکو، در این پژوهش ضمن بررسی اقلام عمده وارداتی پاکستان بعنوان یکی از اعضای اکو، نتیجه گیری شد چنانچه حداقل در 20 قلم کالای برتر وارداتی پاکستان که در این پژوهش مورد اشاره قرار گرفته اند، این کشور بجای واردات این اقلام از خارج منطقه اکو، باتوجه به پتانسیل های موجود در منطقه اکو، اقدام به واردات آنها از دیگر کشورهای عضو اکو نماید، کل واردات پاکستان حداقل در بیست قلم برتر وارداتی اش میتواند از منطقه اکو وارد شود.