مرکز پژوهشهای اتاق ایران، تهیه و انتشار سلسله گزارشهای "پایش تحولات تجارت جهانی" را با هدف بررسی رویدادهای کلیدی در محیط ژئواکونومیک ایران، در دستور کار قرار داده است. در این گزارشها مسائل مهم روز از منظر تاثیرگذاری بر دیپلماسی اقتصادی و موقعیت ژئواکونومیک ایران مورد بحث و بررسی قرار میگیرند.
در هشتاد و ششمین گزارش از این سلسله گزارشها، گلچینی از تحولات اخیر در دو لایه جهانی و منطقه ای محیط ژئواکونومیک ایران و خلاصه ای از آخرین گزارشها و انتشارات بین المللی در قالب بخش پژوهشها و کتابهای تازه، ارائه شده است.
در حالی که چین در حال گسترش بازارهای خود به اتحادیه اروپا است و در سال 2023 برای هشتمین سال متوالی، عنوان برترین شریک تجاری آلمان را به خود اختصاص داده، آمریکا باز هم خواستار محدود کردن دسترسی چین به بازار فولاد و آلومینیوم این کشور شده است. روسیه نیز همچنان در حال مقابله با سیل فزاینده تحریمهای آمریکا بوده و به تازگی از تجارت مس، نیکل و آلومینیوم با ایالات متحده و بریتانیا محروم شده است. اگرچه روسیه در پاسخ به این تحریمها تلاش کرده تا سهم ارزهایی غیر از دلار را در سیستم تسویه خود افزایش دهد.
در سطح منطقه نیز، آمریکا با تهدید به قطع تبادلات ارزی، شرکتهای ترک را در تجارت با روسیه تحت فشار گذاشته است. ترکیه اما علیرغم عضویت در پیمان ناتو، خواهان حفظ و تعمیق روابط اقتصادی و سیاسی خود با روسیه است. این کشور اخیرا طی تفاهمنامه ای که با گرجستان و آذربایجان و با هدف تسهیل رویه های گمرکی در امتداد راه‌آهن باکو- تفلیس- قارص منعقد نموده، به دنبال فرصتی کلیدی در حفظ نقش خود به عنوان مرکز تجارت شرق به غرب و رکن اصلی در کریدور میانی است. عراق نیز در ساخت کریدور جاده‌ای اتصال بندر فاو به جاده توسعه، که منجر به تسهیل حمل و نقل کالا از این بندر به سایر نقاط عراق و کشورهای همسایه خواهد شد، پیشرفت قابل ملاحظه ای داشته است. این بندر در صورت تکمیل، نقش مهمی در کاهش وابستگی عراق به نفت و به واردات 70 میلیارد دلاریاش در سال گذشته میلادی خواهد داشت. در سوی دیگر، عمان توانست با ارائه یک مدیریت مدرن و کارآمد، رکورد جدیدی در میزان ترانزیت کالا از طریق بنادر این کشور ثبت نماید. اگرچه همچنان پیش بینی ها از رشد اقتصادی این کشور در سال جاری و سال آینده رقمی جزئی و نشان دهنده این واقعیت است که عمان باید به سرمایه گذاریهای خود در توسعه زیرساختهای این کشور ادامه دهد.
در بخش پژوهشهای تازه، آنکتاد طی بروزرسانی گزارش تجارت و توسعه خود، رشد اقتصادی کندتری را برای جهان در سال 2024 پیش بینی نموده است. بانک جهانی نیز در خلال چند گزارش جدید، ضمن بررسی شاخص های اقتصادی منطقه خاورمیانه و هشدار نسبت به زوال اقتصادی غزه، وضعیت اقتصادی اروپا و آسیای مرکزی را نیز تحلیل نموده و چشم انداز به روزشده ای هم در مورد اقتصاد جنوب آسیا ارائه نموده است. علاوه بر این، بانک جهانی در گزارشی مجزا به تحلیل و ارزیابی تأثیرات فناوری‌های دگرگون‌کننده بر بخش حمل‌ونقل و تحول این بخش نیز پرداخته است.