در سال های اخیر ظهور کشتی‌های اقیانوس پیما در مقیاس بزرگ و پذیرش کانتینرهای استاندارد، ظرفیت‌های حمل و نقل را افزایش داده و هزینه‌های متوسط حمل‌ونقل بین‌المللی را کاهش داده است. هم چنین پیشرفت در فناوری ارتباطات و اطلاعات، مانند اینترنت، نسل جدیدی از ارائه دهندگان خدمات لجستیک، توزیع، مالی و تجاری را فعال کرده که پیکربندی کارآمد زنجیره های تامین جهانی ها را تسهیل کرده و مدیریت زمان واقعی فعالیت های زنجیره ارزش جهانی را هم امکان پذیر و هم ارزان کرده است.
تحولات عظیم فوق الذکر در عرضه تجارت بین الملل باعث تحول درمفاهیم تجارت سنتی و سوق به مفاهیم "تجارت وظایف" و "تکه تکه شدن" فراینده تولید در ادبیات اقتصادی تجربی و نظری شده است.از منظر حساب های ملی کشورها نیز مجموعه داده های جدید با ترکیب جداول داده-ستانده جهانی با جزئیات آمار تجارت دوجانبه گردآوری شده است. این جداول داده- ستانده بین کشوری (ICIO) و جهانی همانند Eora و WIODیک تصویر جامع از مبادلات بین المللی کالاها و خدمات در یک مجموعه داده بزرگ ارائه می کنند که جداول داده- ستانده ملی کشورهای مختلف را در یک نقطه زمانی معین ترکیب می کند. از آنجایی که این جداول حاوی اطلاعاتی در مورد روابط عرضه و مصرف بین فعالیت ها و بین کشورها هستند، می‌توان ساختار عمودی اشتراک تولید بین‌المللی را شناسایی کرده و جریان‌های ارزش فرامرزی را برای یک کشور یا منطقه به شکل مقداری اندازه‌گیری کرد. از این رو، این جداول داده- ستانده بین کشوری را می توان در ترکیب با روابط حسابداری برای مشخص کردن پیوندهای بین بخش کشوری که ارزش تولید از آنجا منشا می گیرد و بازاری که در آن تقاضای نهایی جذب می شود، استفاده کرد .از نظر تئوری، می‌توان فرآیند تولید ارزش افزوده هر محصول را در هر کشوری در هر مرحله از تولید دنبال کرد. جداول داده- ستانده بین کشوری همچنین به ما امکان می دهد تا با تجزیه صادرات ناخالص به تحلیل و بررسی ارزش افزوده داخلی(بخشی از صادرات ناخالص که منشا آن ایران است)،ارزش افزوده خارجی(بخشی از صادرات ناخالص که منشا آن خارج از کشور است)،حساب مضاعف داخلی و خارجی و ارزش افزوده بازگشتی( ارزش افزوده داخلی در محصولات واسطه ای صادر شده ایرانی که مجدداً وارد کشور شده و در اقتصاد داخلی جذب می شوند) بپردازیم.
در این راستا مرکز پژوهش های اتاق ایران اقدام به یک سری مطالعات در زمینه زنجیره ارزش جهانی فعالیت ها کرد که در گام اول با طراحی یک پروژه سنگین ضمن بررسی ادبیات علمی و تجربی جداول داده-ستانده جهانی در سطح دنیا، اتصال جدول داده-ستانده ملی سال 1395 بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران را به جدول داده-ستانده بین کشوری سال 2016 سازمان همکاری و توسعه اقتصادی را فراهم کرد .با انجام این مطالعه بانک اطلاعات لازم را برای بررسی نقش ایران در زنجیره اهای ارزش جهانی فراهم گردید. سوالات مهمی پیش روی محققین، سیاست گذاران و تصمیم گیران اقتصادی برای نقش اقتصاد ایران در قالب فعالیت های اقتصادی در زنجیره ارزش جهانی وجود دارد که به برخی از آنها در این کتاب پاسخ داده شده است. اهم سوال های که در این کتاب به آنها در مورد اقتصاد ایران پاسخ داده شده اند عبارتنداز:
- اجزای ارزش افزوده صادرات ناخالص، یعنی: ارزش افزوده داخلی، ارزش افزوده برگشتی و ارزش افزوده خارجی و حساب مضاعف داخلی و خارجی فعالیت های اقتصادی ایران چگونه است؟
- شاخص های مشارکت زنجیره ارزش جهانی فعالیت های اقتصاد ایران در سطح جهان چقدر هستند؟
- موقعیت جغرافیایی فعالیت های بالادستی و پایین دستی اقتصاد ایران در زنجیره ارزش جهانی کدامند؟
- "تخصص گرایی عمودی" فعالیت های اقتصاد ایران چگونه است ؟
پاسخ سوالات فوق با بکارگیری آخرین روش شناسی های علمی دنیا در مورد اقتصاد ایران در کتاب حاضر به شکل کمی یا مقداری ارایه شده است و می تواند راهگشای تصمیم گیری و سیاست گذاری اقتصادی و تجاری برای اقتصاد ایران قرار گیرد. امید است با دسترس قرار گرفتن این نتایج در دسترس پژوهشگران، تصمیم سازان و سیاست گذاران، تدقیق و روشنگری برای توسعه اقتصاد ایران فراهم شود.