به منظور آشنایی هرچه بیشتر فعالین اقتصادی با مفاهیم اقتصادی و به کارگیری صحیح این موارد در تحلیلهای اقتصادی محیط کسب و کار، ایده تهیه و ارائه بروشورهایی با عنوان "اقتصاد به زبان ساده" در معاونت اقتصادی اتاق ایران طرح گردید و توسط مرکز تحقیقات و بررسیهای اقتصادی به اجرا درآمد. نسخه 22ام بروشور اقتصاد به زبان ساده در خصوص تامین مالی تولید است. در این نسخه نظام مالی و اهم وظایف آن تعریف و ویژگی های نظام تامین مالی کارآمد برشمرده میشود. در ادامه به بحث تولید و تامین مالی این بخش پرداخته و نشان داده میشود که چارچوب نهادی حاکم بر اقتصاد، در نحوه تخصیص منابع به بخشهای مولد و غیرمولد بسیار حائز اهمیت است.
اگر چارچوب نهادی مشوق تولید و سرمایهگذاری باشد، منابع به سمت تولید هدایت میشود، اما اگر فعالیتهای غیرمولد و سوداگری را ترغیب نماید، بیشتر منابع و توان بازیگران اقتصادی صرف اینگونه فعالیتها میشود و رشد باکیفیت و پایدار محقق نمیشود. در چارچوب نهادی مشوق فعالیتهای غیرمولد، نظام مالی و به طور خاص بانکها نیز در خدمت تولید نخواهند بود و بیشتر فعالیتهایی را تامین مالی میکنند که دارای کمترین ریسک و بیشترین بازدهی هستند تا سود خود را حداکثر سازند. از اینرو به دلیل وجود هزینههای مبادله بالا در بخشهای تولیدی، این منابع به سمت بخشهای غیرتولیدی سرازیر میشوند. اگر چارچوب نهادی کارآمد باشد، هزینه مبادله و به تبع آن، هزینههای تولید کاهش مییابد و تولید نسبت به سایر فعالیتهای اقتصادی به صرفه میشود. در نتیجه منابع جامعه از جمله منابع مالی به سمت تولیدکنندگان سرازیر میشود.
متاسفانه چارچوب نهادی حاکم بر کشورمان ضد تولید و مشوق فعالیتهای سوداگری است و نظام تامین مالی نیز متاثر از این چارچوب نهادی، فعالیتهای غیرمولد را تامین میکند. به همین جهت با وجود رشدهای بالای نقدینگی طی یک دهه اخیر، رشدهای متناسب تولید را به همراه نداشته است. بررسی سهم اعطای وام به بخشهای تولیدی طی سالهای اخیر نیز گویای این ماجراست و نظرسنجی های داخلی و بین المللی نیز حاکی از آن است که همواره مشکل دسترسی به منابع مالی از مشکلات اصلی فعالان اقتصادی است.
درمجموع اصلاح رویه فعلی و مقابله با مشکلات تأمین مالی بنگاههای اقتصادی نیازمند اصلاح و بازنگری اساسی در چارچوب نهادی کشور است و علیرغم اینکه اصلاحات پولی یا مالی در کوتاهمدت تا حدودی میتواند ثمربخش باشد، اما حل اصولی و بنیادی این مشکلات، نیازمند عزم آحاد جامعه و تغییر و بازنگری اساسی در نظام پاداشدهی کشور است. علاوه بر این نقش نهاد پولی کشور در هم راستاسازی بانکها با منافع ملی بسیار حائز اهمیت و حیاتی است.