1.      گذار اقتصادی:

جمهوری ازبکستان از سال 1991 در حال گذار از یک اقتصاد برنامه‌ریزی شده به سوی یک اقتصاد مبتنی بر بازار آزاد است. این گذار شامل آزادسازی قیمت‌ها، تجارت و ارز، خصوصی‌سازی و اصلاحات در بخش مالی بوده است. اصلاحات مذکور به رشد اقتصادی (به طور متوسط %5.5 در سال (و بهبود فضای کسب و کار در این کشور کمک کرده است. رتبه ازبکستان در شاخص سهولت کسب و کار در سال 2023، 69 از 190 بوده است. این رتبه در سال 2018، 167 در میان 190 کشور بوده است.

2.      عضویت در سازمان تجارت جهانی:

ازبکستان در سال 1994 درخواست عضویت در سازمان تجارت جهانی (WTO) را ارائه داد. مذاکرات الحاق به دلیل نگرانی‌های این کشور در خصوص مزایای اندک عضویت، از جمله تعهدات این کشور در خصوص آزادسازی تجارت خدمات و کشاورزی، با کندی پیش رفته است. با این حال، دولت جدید ازبکستان متعهد به پیوستن به WTOبوده و در حال انجام اصلاحات لازم برای این منظور است. از جمله این اصلاحات می توان به اصلاح قانون گمرک، قانون رقابت و قانون مالکیت معنوی اشاره کرد. عضویت در WTO می تواند به افزایش صادرات ازبکستان، جذب سرمایه­گذاری خارجی و ارتقای سطح تکنولوژی در این کشور کمک کند.

3.      سرمایه‌گذاری و محیط کسب و کار:

جمهوری ازبکستان برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی تلاش می‌کند. در این راستا اصلاحات اقتصادی انجام شده، فرصت‌های جدیدی را برای کسب و کارهای خارجی در این کشور ایجاد کرده است. با وجود این، چالش‌هایی مانند فساد (رتبه 140 از 180 در شاخص فساد در سال 2022)، بوروکراسی پیچیده و ضعف زیرساخت‌ها هنوز در این کشور وجود دارد. به منظور بهبود فضای کسب و کار، دولت ازبکستان اقداماتی مانند الکترونیکی کردن خدمات دولتی و ایجاد مناطق آزاد تجاری را انجام داده است.

4.      روابط تجاری با ایران:

حجم تجارت بین ایران و ازبکستان در10 ماه نخست سال 1402 به 370 میلیون دلار رسید .این رقم در سال 1399، 220 میلیون دلار بوده است. هدف‌گذاری برای افزایش این رقم به یک میلیارد دلار تا سال 1404 انجام شده است. توافق تجارت ترجیحی نیز بین دو کشور به امضا رسیده است. این توافق در سال 1396 به امضا رسید و شامل تعرفه­های ترجیحی برای 350 قلم کالای صادراتی دو کشور است. سند اجرایی این توافقنامه اخیرا امضا شد. مبادلات تجاری بین دو کشور عمدتاً از طریق زمینی و به صورت ترانزیت از طریق کشورهای دیگر انجام می­شود.

5.      زمینه‌های همکاری و چالش‌ها:

زمینه‌های متعددی برای همکاری اقتصادی بین ایران و ازبکستان وجود دارد. از جمله این زمینه­ها می­توان به کشاورزی، انرژی، صنعت، معدن، گردشگری و ترانزیت اشاره کرد. ضعف در حمل و نقل ریلی بین دو کشور، کمبود پروازهای مستقیم و تعرفه‌های گمرکی بالا، از جمله چالش‌های پیش روی توسعه روابط تجاری فیمابین است.

6.       راهکارها:

• توسعه حمل‌ونقل ریلی بین دو کشور می­تواند به کاهش هزینه­های حمل و نقل و افزایش حجم تجارت بین دو کشور کمک کند.
• افزایش تعداد پروازهای مستقیم: این امر می­تواند رفت و آمد فعالان اقتصادی را تسهیل کند.
• تشویق ازبکستان به اقدام متقابل در خصوص حذف روادید برای اتباع ایران با هدف تقویت ارتباطات اقتصادی، اجتماعی و گردشگری میان دو کشور.
• سرمایه‌گذاری مشترک شرکت‌های دو کشور در حوزه صنایع دارویی.
• افزایش اعزام و پذیرش هیات تجاری میان دو کشور برای آشنایی بیشتر با فرصت‌های همکاری و سرمایه‌گذاری.
• تشویق همکاری‌ها در حوزه‌های نفت و گاز، پتروشیمی و معدن.
• تلاش برای توسعه حمل‌ونقل ریلی میان دو کشور.
• تأسیس دفتر خدمات تجاری در ازبکستان برای ارائه خدمات مشاوره به بازرگانان ایرانی.
• تشکیل کمیته صنعتی میان صنعتگران ایران و ازبکستان را با هدف شناسایی پروژه‌های دارای مزیت نسبی و سرمایه‌گذاری.
• سرمایه‌گذاری مشترک برای ساخت ماشین‌آلات و تجهیزات کشاورزی با توجه به توانمندی‌های شرکت‌های ایرانی و نقش کشاورزی در اقتصاد ازبکستان.