تدوین برنامه استراتژیک صادرات
مثلث صادرات کشور: وزارت خارجه – سازمان توسعه صادرات – اتاق ایران
تکمیل و توسعه زیرساخت های مرزی و تهیه یک پلتفرم جهت استفاده از ظرفیت بخش خصوصی در این پروژه ها
اختصاص مشوق های صادراتی
اهتمام به برگزاری ملاقات های مرزی مستمر و ملاقات های مسئولین استان های مرزی در کشور
توجه به افزایش واردات از عراق و حرکت به سوی انعقاد تعرفه های ترجیحی بین ایران و کشورهای منطقه
بازشدن مسیر ترانزیت به عراق – سوریه و مدیترانه
ایجاد امکان حمل یکسره کالا تا مقصد

هدف از اين گزارش تهيه يك سري شاخص هاي كلان اقتصادي با توجه به سفر آتي يك هيات تجاري از اتاق بازرگاني، صنايع، معادن و كشاورزي اراك به كشور ارمنستان بوده است.

در اين گزارش وضعيت هر دو كشور با توجه به شاخص هاي كلان اقتصادي مانند: جمعيت؛ توليد ناخالص داخلي به قيمت هاي ثابت سال 2010؛ نرخ رشد اقتصادي؛ توليد ناخالص داخلي سرانه، به قيمت هاي ثابت سال 2010؛ نرخ رشد توليد ناخالص داخلي سرانه؛ صادرات كالاها و خدمات، به قيمت هاي ثابت سال 2010؛ واردات كالاها و خدمات، به قيمت هاي ثابت سال 2010؛ صادرات كالاها و خدمات، به صورت درصدي از توليد ناخالص داخلي؛ واردات كالاها و خدمات، به صورت درصدي از توليد ناخالص داخلي؛ صادرات و واردات (تجارت) كالاها و خدمات، به صورت درصدي از توليد ناخالص داخلي (ميزان بازبودن اقتصاد)؛ نرخ تورم بر اساس شاخص قيمت مصرف كننده؛ نرخ بيكاري بر اساس براورد سازمان بين المللي كار؛ شاخص كسب و كار بر اساس رتبه و امتياز؛ صادرات ايران به 25 کشور اول طرف معامله در چهار ماه نخست 1400؛ سهم صادرات ايران به 25 کشور اول طرف معامله در چهار ماه نخست 1400؛ واردات ايران از 25 کشور اول طرف معامله در چهار ماه نخست 1400 و سهم واردات ايران از 25 کشور اول طرف معامله در چهار ماه نخست 1400 براي دوره زماني 2019-2001 به صورت نموداري ترسيم شده است. البته شاخص هاي كسب و كار هر دو كشور براي دوره سالانه 2020-2015 گرداوري شده است.

ضمناً در پيوست علاوه بر فايل اصلي دو فايل در قالب فرمت اكسل از اقلام صادراتي ايران به ارمنستان و واردات ايران از ارمنستان در چهار ماه نخست سال 1400 هم جهت اطلاع صادركنندگان و واردكنندگان بر اساس گزارش هاي گمرك جمهوري اسلامي ايران قرار گرفته است.

ایده طرح پایش صنعت نساجی ایران، با هدف مشخص شدن وضعیت کنونی این صنعت و پیش­بینی آینده آن شکل گرفت. با جمع‌آوری آمار و اطلاعاتی از قبیل وضعیت صادرات و واردات انواع کالاهای نساجی، مصرف انواع پوشاک و منسوجات در خانوارها، تعداد و ظرفیت تولید واحدهای دارای پروانه بهره ­برداری فعال و یا در حال احداث در شاخه ­های مختلف صنعت نساجی و... منابع اولیه گردآوری شدند. برای محاسبه ظرفیت تولید واقعی انواع کالاهای نساجی و برآورد کمبودها و کاستی­ها و نقاط قوت در هر زمینه فعالیت، آمارگیری از واحدهای بزرگ­تر و یا سرشماری صنعتی از واحدهای کوچک­تر توسط متخصصان صنعت نساجی در حال انجام است. همچنین از دست اندرکاران زبده این صنعت برای بازرسی و راستی­ آزمایی اطلاعات دریافت شده از واحدهای مربوطه استفاده گردید.

هدف از انجام این پژوهش، در درجه اول مشخص شدن توان تولید محصولات مختلف این صنعت و در درجات بعدی تعیین دقیق جایگاه صنعت نساجی در بین سایر صنایع کشور و مشخص کردن میزان مصرف سرانه محصولات نساجی می­باشد. بدین ترتیب تصویر روشنی از وضعیت صنعت نساجی بدست می­آید.

با مشخص شدن وضعیت و توان تولید صنعت نساجی و با دانستن میزان واردات و صادرات، می‌توان میزان مصرف برای کل کشور و میزان مصرف سرانه را محاسبه کرده و با در نظر گرفتن این میزان مصرف سرانه، می­توان آینده‌ی صنعت نساجی را در ایران پیش‌بینی کرد.

مهم­ترین دستاورد این پژوهش، این است که توان تولید منسوجات و عمر ماشین آلات در بخش­های مختلف مشخص شده تا بتوان با تقویت بخش تولید، چه از نظر تأمین مواد اولیه مورد نیاز و افزایش تولید محصولات مختلف در کشور و چه از نظر به­روز رسانی تکنولوژی تولید (ماشین ­آلات) و بالطبع ارتقای کیفیت محصولات تولید داخل، از واردات بدون برنامه که به نظر می­رسد به شدت به این صنعت آسیب رسانیده است، جلوگیری کرد.

از دیگر دستاوردهای این پژوهش می­توان به تشکیل یک بانک اطلاعاتی جامع برای صنعت نساجی اشاره کرد که می­تواند در اختیار کل صنعت نساجی قرار گیرد؛ بدین ترتیب علاوه بر اینکه وزارت صنعت، معدن و تجارت، وزارت جهاد کشاورزی، صنایع پتروشیمی، سازمان برنامه و بودجه و سایر سازمان‌های ذی‌ربط می‌توانند از راهکارهای ارائه شده و اطلاعات موجود در این پژوهش برخوردار شده و برای آینده این صنعت برنامه ­ریزی­ هایی داشته باشند. صاحبان صنعت در رشته­های مختلف نیز می­توانند از این برنامه ­ریزی ­ها بهره­مند شده و به سرمایه­ گذاری­ های خود جهت بدهند.

بدین منظور با توجه به طبقه بندی بین المللی منسوجات (آیسیک) زمینه فعالیت­ های مختلف این صنعت شناسایی و برای هر یک از رسته­ های مذکور فرم ­هایی تدوین شد. سپس با کمک کمیته­ های تخصصی مختلف انجمن صنایع نساجی ایران متشکل از افراد خبره و با تجربه در زمینه­های مختلف، نمایندگی ­های فروش ماشین آلات نساجی، انجمن­های نساجی استان ­های مختلف، اصناف تهران و ... فهرستی از کارخانجات بزرگ که عمدتاً در زمینه تولید الیاف، تولید نخ یکسره، تولید نخ ریسیده شده، بافندگی تاری و پودی، حلقوی تاری و پودی، فرش ماشینی، موکت، منسوجات بی­بافت، تکسچرایزینگ، رنگرزی، چاپ و تکمیل فعالیت داشتند، تهیه گردید.

غذا حق مسلم هر انسانی است که به این جهان گام می­نهد. اولین وظیفه دولت­ها در تعمیم رفاه و توزیع عدالت اجتماعی، ایجاد امنیت و تأمین غذای کافی برای عموم مردم است.

 انسان برای اینکه زنده بماند، سالم و قوی وعزتمند باشد، عمرش طولانی و با کیفیت گردد، دارای هوش و ذکاوت و استعداد و از مواهب مادی و معنوی برخوردار شود باید «انرژی» داشته باشد و این انرژی از مجموعه مواد خوراکی تحت عنوان «غذا» عاید می­گردد و مقدار آن در طی یک شبانه و روز برای هر نفر معادل 2700-2300 و متوسط 2400 کیلوکالری است که از مجموعه مواد مختلف و متنوع غذائی مانند چربی­ها، کربوهیدرات، مواد معدنی و ویتامین­ها و پروتئین­ها تأمین می شود.

موضوع بسیار مهم در تغذیه و برنامه غذائی رعایت تعادل، تلفیق و ترکیب مناسب میزان انواع مواد خوراکی است که بتواند سلامتی انسان را به معنی اعم کلمه برآورده نماید.

اگر چه انواع مواد خوراکی و غذائی به جای خویش مهم و مورد نیاز است اما پروتئین­ها جایگاه ویژه­ای در تغذیه دارند که از منابع حیوانی و گیاهی به دست می­آید.

بررسی­های آماری و گزارشات سازمان­های ملی و بین المللی ذی مدخل نشان می­دهد غالباً علائم سوء تغذیه در کشورهای در حال توسعه که حدود  جمعیت کل دنیا را تشکیل می­دهند مشاهده می­شود.

محدودیت تأمین پروتئین از منابع حیوانی در سال­های اخیر به ویژه در کشورهای در حال توسعه، لزوم توجه بیش از پیش به گسترش نباتات حاوی پروتئین و در رأس آن­ها همانند حبوبات را بیشتر از هر زمان دیگر جلوه­گر ساخته است.

کشت گونه­ هائی از حبوبات در نقاط مختلف جهان رایج بوده و حتی در خاک های فقیر محصول رضایت بخش تولید می­نماید.

 گزارش حاضر باهدف بازخوانی تحریم‌های اقتصادی ایران و بررسی اثرات تشدید این تحریم‌ها در فاصله سال­های 94-1390 بر اقتصاد کشور تهیه گردیده ­است. در این گزارش تأکید شده که ایران به واسطه مشکلات ساختاری اقتصادی طی دهه‌های گذشته همواره از وضعیت نامناسبی برخوردار بوده است که سبب شده پایداری خود را در مقابل شوک‌های داخلی و خارجی از دست بدهد و آسیب‌پذیر و شکننده شود؛ بنابراین در چنین شرایطی تحریم‌ها به عنوان یک شوک خارجی تنها تشدیدکننده نابسامانی‌های اقتصادی ایران بوده است. با علم به این مهم، در این گزارش سعی شده است مجراها و گلوگاه‌های اثرگذاری تحریم بر اقتصاد ایران و تغییرات شاخص‌های اقتصادی اصلی درگیر با این مجراها در دوره قبل و بعد از تحریم‌ها نشان داده شود.

گزارش حاکی از آن است که تحریم ­کنندگان با تمرکز بر کانال­های آسیب ­پذیری اقتصاد کشور به­ ویژه مجرای درآمدهای نفتی به­ عنوان تأمین‌کننده اصلی بودجه دولت در راستای مختل کردن توان اقتصادی کشور گام برداشته ­اند و منجر به کاهش صادرات نفت و در پی آن کاهش درآمدهای ارزی شدند.

تنش در بازار ارز ناشی از کمبود عرضه ارز، افزایش ریسک اعتباری و هزینه مبادله به علت محدود ساختن دسترسی ایران به نظام بانکی و مالی بین­ المللی، کاهش واردات مواد اولیه، واسطه‌ای و سرمایه‌ای، کاهش تولیدات صنعتی، تغییر شرکای تجاری ایران، کاهش سرمایه گذاری خارجی، افت نرخ رشد و بدتر شدن شاخص رفاه از دیگر آثار تحریم‌های اقتصادی بوده است.

با توجه به مطالب ارائه شده در گزارش، تدوین یک برنامه عملیاتی و جامع مقابله با دور جدید تحریم‌های آمریکا در کوتاه­ مدت و افزایش تاب‌آوری و کاهش نقاط آسیب‌پذیری اقتصاد ایران از طریق اجراسازی اقتصاد مقاومتی به‌دوراز شعارزدگی در بلندمدت ضرورت دارد.

انتظار می­ رود برنامه جامع مقابله با تحریم‌ها واقع‌بینانه تدوین و در آن از موضع توسعه ملی و کلان اقتصادی به مسئله نگریسته شود. ضمن آنکه برای موفقیت برنامه مذکور حضور و همراهی مردم ضروری است لذا لازم است در راستای به دست آوردن اعتماد عمومی تلاش گردد.

امروزه توسعه صادرات غیرنفتی ضرورتی اجتناب ناپذیر برای کشور به‌شمار می‌آید. در همین راستا صادرات کشاورزی در قالب یک راهبرد توأمانِ درون زا و برون‎گرا در مسیر گسترش صادرات و واردات مبادلات و با رعایت تعاملات جهانی، عقد پیمان‌های منطقه‌ای، حسن همجواری با کشورهای همسایه و اطراف، قادر است متن و محتوای واقعی و غیر شعاری اقتصاد مقاومتی در تمامی زیر بخش‌های کشاورزی را تحقق بخشد. توجه به ثبات بازارهای صادراتی محصولات کشاورزی و جلوگیری از افزایش نوسان قیمت‌ها در این بازارها در زمانی که قیمت­های نفت نوسان قابل توجهی را تجربه می­کند و در دوره کاهش درآمدهای نفتی بیش از پیش نیازمند توجه است. این مطالعه با هدف اصلی بررسی دلایل تغییرات قیمت محصولات صادراتی کشاورزی (آسیب‌شناسی صادرات کشاورزی) و نارسایی­های آن در بخش کشاورزی و در مورد محصولات منتخب صادراتی انجام شده است.

در این خلاصه مدیریتی به دلیل محدودیت صفحات، تنها به بخشی از مهمترین نتایج گزارش پرداخته می­شود. سایر نتایج در گزارش اصلی ارائه شده است. در این مطالعه مهمترین مواردی که بررسی شده است عبارتند از؛ بررسی روند تغییرات قیمت محصولات اصلی صادراتی در بخش کشاورزی ایران، بررسی روند تغییرات قیمت صادراتی ایران در کشورهای هدف، تحلیل ارتباط مقادیر وزنی و تغییرات قیمت صادراتی، تحلیل تغییرات قیمت­های صادراتی در قبل و بعد از تشدید تحریم­ها، تحلیل نقش حضور رقبای ایران در تغییرات قیمت محصولات صادراتی ایران، واکنش ایران نسبت به تغییرات قیمت­های جهانی از طریق بررسی نحوه انتقال افزایش و کاهش قیمت­های جهانی به قیمت­های صادراتی ایران، بررسی نحوه تعدیل شوک‌های ناگهانی وارده بر قیمت محصولات منتخب صادراتی ایران در بلندمدت، تعیین قدرت انحصاری ایران در بازارهای محصولات منتخب صادراتی، تحلیل اهمیت بسته­بندی و برندسازی بر ثبات و بهبود قیمت­های صادراتی و جایگاه صادراتی، پیش بینی قیمت محصولات منتخب صادراتی ایران طی سال‌های آتی و تغییرات آن، بررسی عوامل مؤثر بر عدم افزایش نرخ محصولات منتخب صادراتی از دیدگاه کارشناسان و فعالین اقتصادی و در نهایت جمع‌بندی نارسایی بازار محصولات صادراتی کشاورزی ایران. اما به دلایلی که بیان شد، تنها بخشی از مهمترین این نتایج در این خلاصه مدیریتی ارائه شده است.

در ابتدا سهم مقداری و ارزشی محصولات منتخب مورد بررسی، در سبد صادراتی و الگوی صادراتی ایران در سال­های اخیر مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این قسمت نشان داد که بیشترین سهم مقداری صادرات مربوط به محصولات هندوانه، سیب زمینی، سیب، شیر و فرآورده­ها، پسته و خرما می­باشد. به لحاظ سهم مقداری محصولات زعفران، چای سهم کمتری در سبد صادراتی ایران داشته­اند. به لحاظ ارزشی با فاصله چشمگیری، سهم ارزشی پسته در سبد صادراتی محصولات کشاورزی ایران بیشتر بوده و بطور میانگین در طی سال‌های مورد بررسی این سهم ارزشی صادراتی حدود 35 درصد می‌باشد. پس از پسته بیشترین سهم ارزشی صادراتی مربوط به شیر و فرآورده­ها، انگور (انگور خشک کرده)، زعفران و خرما می­باشد. بیشترین بهبود سهم ارزشی در سبد صادراتی ایران، مربوط به محصول شیر و فرآورده­ها بوده که از سهم 66/0 درصد از سبد صادراتی ایران در سال 1380 به سهم 57/8 درصدی در سال 1393 رسیده است.

نتایج بررسی‌ها نشان می­دهد که سهم مهمترین کالاهای صادراتی ایران (پسته، زعفران و خرما) در سبد صادراتی محصولات کشاورزی مقداری کاسته شده و همچنین سهم ارزشی محصولات پسته و زعفران نیز به عنوان مهمترین کالاهای صادارتی بخش کشاورزی کاهش یافته است. وضعیت سایر محصولات نیز در جداول مربوطه مشخص است و می­توان نوسان جایگاه محصولات کشاورزی در سبد صادراتی ایران را کاملاً ملاحظه نمود. بنابراین می­توان نتیجه­گرفت که ایران در برنامه­ریزی صادراتی خود در مورد محصولات کشاورزی، از الگوی صادراتی مشخصی تبعیت نکرده و صادرکنندگان ایرانی در سال­های مختلف استراتژی­های مشخص و باثبات صادراتی را دنبال نکرده­اند.

خواننده گرامی :
هدف از تکمیل این پرسشنامه امکان سنجی اولیه ( Pre Feasibility Study) خوشه هاي کسـب و کـار داراي پتانسیل صادرات در کشور و تدوین شناسنامه براي آنها بمنظور اجراي برنامه هاي توسـعه اي بـازار براي خوشه هاي منتخب و نیز بررسی طرح هاي اجرایی و تخصیص بودجه براي اجراي برنامـه عملیـاتی و حمایت هاي سازمان توسعه تجارت و دیگر سازمان هاي ذیربط تهیه گردیده است. جهت سـهولت و رفـع برخی از ابهامات 2صفحه راهنما شامل نحوه پاسخ دادن به فرم ها و نیز علت اصلی پرسش ها آورده شده است.

با توجه به نقش اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران در راستای ارائه خدمات به فعالان اقتصادی بخش خصوصی و همچنین با توجه به اهمیت داده های آماری به منظور تحليل روند تاريخي و وضعيت موجود و پيش بيني آينده، و نیز امكان برنامه ريزي صحيح اقتصادی، مرکز تحقیقات و بررسی های اقتصادی اتاق ایران بر آن شد تا چکیده آمارهای اقتصادی را که متشکل از برخی آمارهای اقتصادی روزانه، ماهانه و فصلی کشور و برگرفته از منابع آماری معتبر همچون بانک مرکزی، مرکز آمار ایران، گمرک جمهوری اسلامی ایران و سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) می باشد، را هر ماه بر روی سایت اتاق ایران درج نماید.

با توجه به نقش اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران در راستای ارائه خدمات به فعالان اقتصادی بخش خصوصی و همچنین با توجه به اهمیت داده های آماری به منظور تحلیل روند تاریخی و وضعیت موجود و پیش بینی آینده، و نیز امكان برنامه ریزی صحیح اقتصادی، مرکز تحقیقات و بررسیهای اقتصادی اتاق ایران بر آن شد تا چكیده آمارهای اقتصادی را که متشكل از برخی آمارهای اقتصادی روزانه، ماهانه و فصلی کشور و برگرفته از منابع آماری معتبر همچون بانک مرکزی، مرکز آمار ایران، گمرک جمهوری اسلامی ایران و سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) میباشد، بر اساس درجه اهمیت و استفاده آنها توسط فعالان بخش خصوصی و به منظور دسترسی سریع و راحت به این اطلاعات هر ماه بر روی سایت اتاق ایران درج نماید.