مرکز پژوهش­ های اتاق ایران تهیه و انتشار سلسله گزارش­ های "پایش تحولات تجارت جهانی" را با هدف بررسی رویدادهای کلیدی در محیط ژئواکونومیک ایران، در دستور کار قرار داده است. در این گزارش ­ها مسائل مهم روز از منظر تاثیرگذاری بر دیپلماسی اقتصادی و موقعیت ژئواکونومیک ایران مورد بحث و بررسی قرار می ­گیرند.

در بیست و هشتمین گزارش از این سلسله گزارش­ ها، گلچینی از تحولات اخیر در دو لایه جهانی و منطقه ­ای محیط ژئواکونومیک ایران ارائه شده و آخرین روندها و پیش­بینی­ های اقتصادی تهیه شده توسط بزرگ­ترین نهادهای اقتصادی بین ­المللی، در قالب داده­ های تازه مورد واکاوی قرار گرفته ­اند.

در بخش تحولات جهانی تاثیر منفی جنگ تجاری میان ایالات متحده و چین و همچنین بحران اوکراین بر سازمان تجارت جهانی مورد بررسی قرار گرفته است. تنش اقتصادی میان آمریکا و چین سبب شده نماینده تجاری ایالات متحده اعلام دارد که دیگر تلاشی برای تغییر رفتار تجاری چین و سوق دادن این کشور به سوی رعایت استانداردهای تجارت جهانی و قواعد سازمان تجارت جهانی به دلیل بی نتیجه بودن این اقدامات نخواهند کرد. همچنین تنش شدید میان نمایندگان غرب و نماینده روسیه در این سازمان بر کارکردهای روزمره آن تاثیر منفی گذاشته است. از سوی دیگر چین در سایه تداوم جنگ در اوکراین نگران امنیت غذایی این کشور است، چراکه از استفاده سیاسی غرب از مواد غذایی به عنوان اهرمی علیه این کشور هراس دارد.  در تحولی دیگر شرکت های بزرگ چینی واردات نفت از روسیه را متوقف می کنند چراکه تحریم‌های ایالات متحده می تواند ضربات جبران ناپذیری به آنها وارد نماید.

 آخرین اخبار در خصوص تحریم های روسیه، تمرکز ایالات متحده، اتحادیه اروپا و بریتانیا بر تحریم seber bank بزرگترین بانک روسیه است که حدود ۳۰ درصد کل دارایی های بانکی روسیه را در اختیار دارد و نقش کلیدی در اقتصاد روسیه ایفا می کند. مهمترین اقدام روسیه برای مقابله با تحریم  های اخیر، وادار کردن کشورهای غیر دوست به پرداخت بهای گاز صادراتی به پول ملی این کشور بوده است. گروه ۷ بلافاصله این تصمیم را رد کرد و کشورهای اروپایی در برابر آن موضع منفی گرفتند. تا لحظه نگارش این گزارش هیچ کشور مهمی به التیماتوم روسیه اعتنایی نکرده است. روسیه  همچنین در اجلاس اخیر بریکس خواستار ایجاد آلترناتیوی در برابر سوییفت از سوی کشورهای بریکس شد که در این مورد نیز کشورهای عضو بریکس هنوز واکنش روشنی به پیشنهاد روسیه نشان نداده اند و تنها بانک های مرکزی این کشورها با انجام آزمایش سواپ ارزی موافقت کردند.

 در تحولات منطقه ای  آغاز عملیات اجرایی بزرگترین پروژه تولید هیدروژن جهان در عربستا ن، حمایت ۲۲ میلیارد دلاری شورای همکاری خلیج فارس از مصر ، افزایش ۲۵ درصدی صادرات ترکیه به عربستان  و تلاش ترکیه برای جذب توریست های روس از جمله موضوعات روز در محیط پیرامونی است.

 در قسمت داده های تازه، سازمان تجارت جهانی در گزارش جدید خود در مورد تاثیرات جنگ اوکراین بر تجارت جهانی هشدار داده است. در این گزارش تاکید شده که جنگ اوکراین می تواند روند رشد شکننده تجارت جهانی را با ریسک های قابل توجهی مواجه سازد. مهمترین نکته گزارش از منظر منافع تجاری ایران آنکه واردات کشورهای مستقل مشترک المنافع در 2022 به شدت کاهش خواهد یافت. منطقه کشورهای مشترک مستقل مشترک‌المنافع شامل ارمنستان، آذربایجان، بلاروس قزاقستان، قرقیزستان، روسیه، تاجیکستان و ازبکستان که بخش مهمی از محیط همسایگی را در بر می‌گیرد در سال ۲۰۲۲ شاهد افت ۱۲ درصدی در میزان واردات و کاهش ۷.۹ درصدی در در تولید ناخالص داخلی خواهد بود.

گزارش جدید بانک جهانی در مورد وضعیت اقتصادی افغانستان نیز هشدار دهنده است. برآوردهای این گزارش نشان می‌دهد که افغانستان یکی از بدترین بحران های اقتصادی خود در  دهه های اخیر را تجربه می کند.