مرکز پژوهش های اتاق ایران در رویکردی تازه انتشار سلسله گزارش های "پایش تحولات تجارت جهانی" با هدف بررسی رویدادهای کلیدی در محیط ژئواکونومیک ایران را در دستور کار قرار داده است. در این قالب رویدادهای کلیدی از منظر تاثیرگذاری بر دیپلماسی اقتصادی و موقعیت ژئواکونومیک ایران مورد بحث و بررسی قرار می گیرند.
در هجدهمین گزارش از این سلسله گزارشها، گلچینی از تحولات اخیر در دو لایه جهانی و منطقه ای محیط ژئواکونومیک ایران ارائه شده، و آخرین روندها و پیش بینی های اقتصادی ارائه شده توسط بزرگترین نهادهای اقتصادی بین المللی، در قالب داده های تازه مورد بحث و بررسی قرار گرفته اند.
در بخش اول گزارش و ذیل عنوان تحولات جهانی، گمانه زنی های آنکتاد در مورد سمت و سوی تجارت جهانی در سال 2022 مطرح شده که به دلیل کاهش رشد تجارت جهانی در نیمه دوم سال 2021، روند رو به رشد قیمتها، تاثیر همه گیری کرونا بر حوزه لجستیک و نهایتا سیاسی شدن فزاینده تجارت جهانی، چشم انداز روشنی را در پیش ندارد. از دیگر تحولات اخیر در حوزه تجارت جهانی تلاش بریتانیا برای انعقاد موافقتنامه های تجارت آزاد با طیفی از کشورها بعد از خروج از اتحادیه اروپا است که در ارتباط با آمریکا و چین تاکنون موفق نبوده است.
در بخش دوم گزارش و در ذیل تحولات منطقه ای، تلاش ترکیه برای افزایش حجم تجارت خارجی خود در صدر اخبار قرار دارد. لغو ممنوعیت واردات ارمنستان از ترکیه و نیز تلاش رئیس جمهور ترکیه برای حل مشکلات تجاری با عربستان و احیای سهم کشورش از بازار عربستان، از جمله تحولات اخیر ترکیه در مسیر توسعه روابط تجاری محسوب می شود. امارات نیز در راستای حرکت به سوی اقتصاد پسانفتی، در پی سرمایه گذاری در بخشهای مرتبط با نوآوری و فناوری در ایالات متحده است تا جایگاه خود را به عنوان بزرگترین سرمایه گذار عرب در این کشور تحکیم نماید. امارات همچنین اولین کشور خاورمیانه است که در پی امضای موافقتنامه تجارت آزاد با کشور گرجستان برآمده است. از سوی دیگر چین با گسترش سرمایهگ ذاریهای خود در حوزه ارتباطات و حمل و نقل در اسرائیل، موجبات نگرانی آمریکا را پدید آورده است. اما علیرغم گمانه زنی های اولیه، به نظر میرسد این کشور اشتیاق چندانی برای نقش آفرینی در اقتصاد افغانستان با وجود اصرار طالبان برای تسریع در روند اجرای پروژه های معدنی نداشته باشد.
مسائل مطرح در ذیل عنوان داده های تازه نیز شامل گزارش آنکتاد مبنی بر سهم ناچیز صادرات در تولید ناخالص داخلی ایران و آثار نامطلوب همه گیری کرونا بر تجارت کالایی جهان، گزارش شرکت اویلر هرمس از آشفتگی زنجیرههای عرضه به عنوان مهمترین مشکل پیشروی تجارت جهانی در سال 2022 و همچنین گزارش صندوق بین المللی پول مبنی بر احتمال افزایش قیمت برخی فلزات کاربردی در فناوری های سازگار با محیط زیست است.