نویسنده در این طرح می کوشد ابتکار یک جاده یک کمربند را از منظر فرصت ها و تهدیدات آن برای بخش خصوصی ایران مورد بحث و بررسی قرار دهد و راهکارهایی برای استفاده از فرصت های این طرح و مقابله با تهدیدات آن ارائه نماید. در این راستا در وهله نخست این ابتکار از منظر اقتصاد سیاسی و با تکیه بر مطالعات اسنادی و نیز طرح های اجرا شده در قالب آن مورد بحث قرار خواهد گرفت و در مرحله بعد فرصت ها و چالش های آن برای بخش خصوصی ایران تبیین خواهد شد. در نهایت نیز راهکارهایی در بردارنده توصیه های سیاستی مشخص و روشن به تفکیک اقدامات قابل انجام توسط بخش عمومی، بخش خصوصی و بویژه نحوه نقش آفرینی نهادهایی مانند اتاق بازرگانی در رابطه با حداکثر بهره برداری اقتصاد ایران از فرصت های ناشی از این طرح و نیزه چاره اندیشی برای مدیریت تهدیدات ناشی از آن ارائه خواهد شد.

مرکز پژوهش­های اتاق ایران در رویکردی تازه انتشار سلسله گزارش های "پایش تحولات تجارت جهانی" با هدف بررسی رویدادهای کلیدی در محیط ژئواکونومیک ایران را در دستور کار قرار داده است. در این قالب رویدادهای کلیدی از منظر تاثیرگذاری بر دیپلماسی اقتصادی  و موقعیت ژئواکونومیک ایران مورد بحث و بررسی قرار می گیرند. در نهمین گزارش از این سلسله گزارش­ها، گلچینی از تحولات اخیر در دو لایه جهانی و منطقه­ای محیط ژئواکونومیک ایران مورد بحث و بررسی قرار گرفته­اند.

در بخش اول این گزارش و در ذیل عنوان پایش تحولات در لایه جهانی، بحث بالا گرفتن رقابت بین اروپا و چین، علی­رغم همکاری تجاری بالای دو کشور، و مقابله اروپا با پروژه ابتکار کمربند و راه چین مطرح است که منجر به تلاش­ اروپا برای سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها و تبدیل شدن به دروازه اتصال کالاها، افراد و خدمات در سراسر جهان، در قالب ابتکار موسوم به دروازه جهانی شده است. باز هم در حوزه اروپا، پاسخ منفی آمریکا به بریتانیا در باب پیوستن به موافقت­نامه تجارت آزاد با این کشور، که می­توانست پوشش مناسبی برای هزینه­های خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا باشد، شکستی سنگین را برای طرفداران برگزیت رقم زد. پیگیری مقامات امارات و هند برای امضای یک موافقت­نامه جامع مشارکت اقتصادی تا پایان سال 2021 و تلاش روسیه برای آغاز تدریجی حرکت در مسیر انرژی‌های پاک و کاهش وابستگی به صادرات نفت و گاز، از دیگر تحولات جهانی بوده است.

در بخش دوم گزارش و در ذیل عنوان پایش تحولات در لایه منطقه­ای، ترکیه در صدر اخبار قرار داشته و تمرکز این کشور بر تقویت صادرات به کشورهای دوردست و نیز بهبود روابط با امارات و اولویت دادن به افزایش مبادلات تجاری به جای مناسبات سیاست خارجی، از جمله این خبرها بوده است. در قالب استراتژی جدید دولت ترکیه، این کشور می­کوشد تا استانبول را به هاب تجارت جهانی تبدیل نماید. ترکیه هدف بلندپروازانه برای تبدیل‌شدن به دهمین اقتصاد بزرگ جهان در سر دارد و افزایش صادرات را به‌عنوان مهم‌ترین پیشران تلقی می‌کند. در همین راستا صادرات 3 میلیارد دلاری ترکیه در سال 1980  به 211 میلیارد دلار در سال منتهی به سپتامبر 2021 رسیده است. امارات نیز در راستای رقابت با عربستان سعودی و قطر می­کوشد روابط تجاری خود با ترکیه را تقویت نماید، اما در مقابل، عربستان با وضع محدودیت­های جدیدی بر واردات از امارات سبب شده تا حجم صادرات امارات به این کشور، 33 درصد نسبت به سال گذشته کاهش یابد. در این میان، پاکستان نیز، علی­رغم عدم اعلام موضع از سوی کشورهای عربستان، امارات و عمان، می­کوشد تا مذاکراتی در باب توافق­های تجارت ترجیحی با این کشورها برگزار نماید.

مرکز پژوهش­های اتاق ایران در رویکردی تازه انتشار سلسله گزارش های "پایش تحولات تجارت جهانی" با هدف بررسی رویدادهای کلیدی در محیط ژئواکونومیک ایران را در دستور کار قرار داده است. در این قالب رویدادهای کلیدی از منظر تاثیرگذاری بر دیپلماسی اقتصادی  و موقعیت ژئواکونومیک ایران مورد بحث و بررسی قرار می گیرند.

در هفتمین گزارش از این سلسله گزارش­ها، گلچینی از تحولات اخیر در دو لایه جهانی و منطقه­ای محیط ژئواکونومیک ایران مورد بحث و بررسی قرار گرفت ه­اند.

در بخش اول این گزارش و در ذیل عنوان پایش تحولات در لایه جهانی، چین همچون همیشه در میان خبرسازترین کشورها قرار داشته و تلاش این کشور برای تبدیل شدن از صادرکننده کالا به صادرکننده خدمات و متمرکز شدن بر حلقه­ های بالایی زنجیره جهانی ارزش، مورد توجه قرار گرفته است. در همین راستا، دومین نمایشگاه تجارت خدمات چین با شعار "به‌سوی آینده دیجیتال و توسعه خدمات محور" در سپتامبر و با تمرکز بر اقتصاد دیجیتال، کربن‌زدایی، جلوگیری از گسترش بیماری‌های همه‌گیر و اینترنت اشیاء برگزار شد. آمریکا نیز در  مقابل و در ادامه تلاش خود برای رقابت و حذف چین از ترتیبات تجاری جدید، به دنبال انعقاد موافقت­نامه تجارت دیجیتال با آسه­آن است و تلاش می­کند مذاکرات در این حوزه را پیش ببرد. در سوی دیگر جهان، بریتانیا و ترکیه در پی ادامه مذاکرات برای امضای یک توافقنامه در راستای حمایت از صنعت خودروسازی و صنایع فولاد بریتانیا از یک سو و تسهیل حضور استارت‌آپ‌های ترک در بریتانیا از سوی دیگر هستند. در واقع بریتانیا نیز در تلاش برای ایفای نقش هر چه بیشتر در اقتصاد جهانی، به ویژه از زمان خروج از اتحادیه اروپا است.

در بخش دوم گزارش و در ذیل عنوان پایش تحولات در لایه منطقه ­ای، افغانستان همچنان در صدر اخبار تحولات منطقه ­ای قرار دارد. کنترل شدید آمریکا بر ذخایر ارزی افغانستان و نیز جلوگیری از ارسال کمک­های بشردوستانه به این کشور، سبب بالا رفتن احتمال فروپاشی اقتصادی این کشور شده است. به همین جهت طالبان می­کوشد افغانستان را به بخشی از کریدور اقتصادی چین- پاکستان بدل کند که این مسئله ممکن است سبب زوال موقعیت ایران در ژئواکونومی افغانستان شود. مسئله دیگر، تلاش موفقیت ­آمیز عمان برای توسعه بندر صحار در این کشور و تبدیل شدن به هاب لجستیک خلیج فارس است که سبب افزایش شکاف میان بندر صحار و بندر چابهار شده و یکی دیگر از چالش­های ژئواکونومیک ایران خواهد بود. در مصر، اخیرا طرح احداث کانال سوئز ریلی تبدیل به بحث روز شده که طی قراردادی با شرکت زیمنس آلمان، قرار است مصر را به هاب لجستیک میان اروپا و آسیا تبدیل نماید. پاکستان هم می‌کوشد علی­رغم محیط کسب و کار نامساعد و برخی رفتارهای ضد چینی در میان شهروندان خود، رضایت چین را برای اجرای فاز دوم پروژه کریدور اقتصادی چین- پاکستان کسب نماید که در صورت موفقیت، این کشور به مهم‌ترین شریک استراتژیک چین در جهان تبدیل خواهد شد. در نهایت، همکاری چهارجانبه مصر، اردن، سوریه و لبنان با موافقت ایالات متحده در مورد تعلیق تحریم‌های سوریه، در آستانه اجرایی شدن قرار گرفته است.

مرکز پژوهش­های اتاق ایران در رویکردی تازه انتشار سلسله گزارش های "پایش تحولات تجارت جهانی" با هدف بررسی رویدادهای کلیدی در محیط ژئواکونومیک ایران را در دستور کار قرار داده است. در این قالب رویدادهای کلیدی از منظر تاثیرگذاری بر دیپلماسی اقتصادی  و موقعیت ژئواکونومیک ایران مورد بحث و بررسی قرار می گیرند.

در ششمین گزارش از این سلسله گزارش­ها، گلچینی از تحولات اخیر در دو لایه جهانی و منطقه­ ای محیط ژئواکونومیک ایران مورد بحث و بررسی قرار گرفته­ اند.

در بخش اول این گزارش و در ذیل عنوان پایش تحولات در لایه جهانی، جنگ قدرت و رقابت بین دو ابرقدرت اقتصادی، چین و آمریکا، به عنوان یکی از گسترده­ ترین و طولانی­ترین رقابت­های سیستمی در جهان مورد توجه قرار گرفته است. تلاش آمریکا در حمایت از برخی صنایع در قالب تشکیل سازمان تامین مالی صنعتی و منفک نمودن زنجیره عرضه صنایع مذکور از چین، بدون شک آتش این رقابت را تندتر خواهد کرد. اگرچه برخی کارشناسان معتقد هستند که این قواعد سخت­گیرانه و تحریم­های اعمال شده بر علیه چین در نهایت به ضرر بازار آمریکا خواهد بود. در نهایت علی­رغم شکل­گیری توافقات اندکی میان دو کشور در زمینه صادرات ریزتراشه­ها، روابط این دو همچنان متزلزل و آبستن جنگ­های تجاری گسترده است.  

در بخش دوم گزارش و در ذیل عنوان پایش تحولات در لایه منطقه ­ای، افغانستان همچون چند هفته اخیر، در صدر اخبار تحولات منطقه ­ای بوده و فروپاشی اقتصادی قریب­ الوقوع این کشور در نتیجه سقوط باورنکردنی دولت و به قدرت رسیدن طالبان، در مرکز توجه قرار گرفته است. آشفتگی سیستم بانکی، خشکسالی هفتاد ساله، بلوکه شدن ذخایر ارزی و متوقف شدن کمک­های بین ­المللی، احتمال فروپاشی سیستم اقتصادی این کشور را به شدت افزایش داده است.

مسئله قابل توجه دیگر، سرمایه گذاری 24 میلیارد دلاری شرکت­های چینی در جهان عرب و تبدیل شدن این کشور به شریک اول تجاری کشورهای منطقه است. به طور کلی چین در سال­های اخیر تلاش مضاعفی برای گسترش حوزه نفوذ در میان کشورهای عربی داشته است. کوشش برای سیطره بر اقتصاد سیاسی و صنعت نفت در عراق بعد از خروج آمریکا نیز از جمله همین موارد است که می­تواند تلنگری برای سایر شرکای تجاری عراق باشد. در مصر نیز، چشم­انداز مثبت رونق گردشگری از مسیر روسیه، پس از 6 سال تحریم این صنعت از سوی روسیه به دلیل سقوط عمدی هواپیمای مسافربری این کشور بر فراز صحرای سینا، امیدهای تازه­ای را برای اقتصاد این کشور به ارمغان آورده است. در نهایت، پس از انتشار خبر کمک­های نفتی ایران به لبنان که به تلاش برای افزایش نفوذ در لبنان تفسیر شد، آمریکا درصدد احیای خط لوله عرب برآمده که از مصر به اردن، سوریه و لبنان و به طول 1200 کیلومتر کشیده شده است. از آنجا که جایگاه سوریه در این میان بسیار کلیدی است، ایالات متحده تصمیم به لغو تحریم­های اعمال شده بر علیه این کشور گرفته تا بتواند مانع نفوذ ایران در این کشور شود.

مرکز پژوهش­های اتاق ایران در رویکردی تازه انتشار سلسله گزارش های "پایش تحولات تجارت جهانی" با هدف بررسی رویدادهای کلیدی در محیط ژئواکونومیک ایران را در دستور کار قرار داده است. در این قالب رویدادهای کلیدی از منظر تاثیرگذاری بر دیپلماسی اقتصادی  و موقعیت ژئواکونومیک ایران مورد بحث و بررسی قرار می گیرند.

در چهارمین گزارش از این سلسله گزاربش­ها، گلچینی از تحولات اخیر در دو لایه جهانی و منطقه­ای محیط ژئواکونومیک ایران مورد بحث و بررسی قرار گرفته­اند.

در بخش اول این گزارش و در ذیل عنوان پایش تحولات در لایه جهانی، مسائلی همچون طرح 550میلیارد دلاری آمریکا برای بهبود کیفیت زیرساخت­ها و با هدف افزایش رقابت با چین، بازنگری اتحادیه اروپا در سند سیاست خود در قبال چین در زمینه حقوق بشر و منافع ژئوپلیتیک که محل تعارضات دو طرف بوده است، گسترش دامنه قانون ضد تحریم چین که هنگ­کنگ و ماکائو را از پیروی از تحریم­های اعمال شده علیه چین منع می­کند، تداوم تنش میان چین و ایالات متحده بر سر مسائلی نظیر منشا ویروس کرونا، کاهش عرضه ریزتراشه­ ها در بازار جهانی و روابط با ایران، و نهایتا توافق تجاری بریتانیا و نیوزلند و قطبی شدن واکنش­ها در کابینه بریتانیا به روابط با چین بررسی شده است.

در بخش دوم گزارش و در ذیل عنوان پایش تحولات در لایه منطقه­ای، چشم انداز اقتصاد سیاسی خاورمیانه و رشد اقتصادی که تا حد بالایی تحت تاثیر میزان واکسیناسیون بر علیه همه­ گیری کرونا خواهد بود، توافقات پاکستان با روسیه و ازبکستان به ترتیب بر سر احداث خط لوله انتقال گاز و انعقاد موافقت­نامه تجارت ترجیحی و نهایتا تاسیس مرکز انقلاب صنعتی چهارم در عربستان به عنوان نمادی برای کوشش­های این کشور در دستیابی به حوزه­های پیشرفته اقتصاد جهانی مورد بحث و موشکافی قرار گرفته است.

بدیهی است که بررسی دقیق آثار هر کدام از این تحولات بر منافع سیاسی و اقتصادی ایران از اهمیت بالایی برخوردار خواهد بود.

مرکز پژوهش­های اتاق ایران به عنوان نماینده بخش خصوصی و فعالان اقتصادی با عنایت به تحولات جاری مذاکرات برجام و با در نظر گرفتن سناریوهای محتمل در مورد آینده مذاکرات برجام، با انتشار گزارشی تحت عنوان "نقشه راه عملیاتی برای توسعه فعالیت‌های تجاری و اقتصادی بین‌المللی: سناریوهای پسابرجام"، نسبت به طراحی یک برنامه عملیاتی منسجم برای توسعه فعالیت‌های تجاری کشور در بازه زمانی کوتاه مدت اقدام کرده است.

 این گزارش، با در نظر گرفتن شرایط جاری و آینده مذاکرات برجام، سناریوهایی که بر اساس نظر کارشناسان بیشترین احتمال وقوع را دارند، صورت‌بندی کرده است و بر اساس مطالعات و نظرسنجی از صاحبنظران این حوزه، اقدام به تعیین راهبرد در حوزه تجارت بین‌الملل، اولویت‌بندی اقلام کالایی و در نهایت اولویت‌بندی شرکای تجاری در هریک از سناریوهای مورد اشاره می‌نماید.

در این گزارش، به منظور تهیه یک برنامه عملیاتی برای توسعه تجاری کشور ، سعی شده است که در هر سناریو به سوالات زیر پاسخ داده شود:

1- اول آنکه چه راهبردی برای توسعه کشور باید مد نظر قرار گرفته شود؟ در این قسمت تلاش شد که بر مبنای تامین معیشت مردم و همچنین حفظ بنیه تولیدی کشور، راهبرد کلان تجاری انتخاب شود.

2-  در گام بعد این سوال مطرح است که با توجه به راهبردهای انتخاب شده چه کالاهایی باید در اولویت نظام تجاری کشور قرار داشته باشند؟ مشخص است که در بازه زمانی کوتاه مدت به دلایل مختلف کشور با محدودیت‌های بودجه‌ای و زمانی قابل ملاحظه‌ای روبه‌رو می‌باشد. لذا در این بخش اولویت‌بندی نیازهای تجاری کشور  در هر سناریو مشخص می‌شود.

3- در ادامه این سوال پاسخ داده خواهد شد که با توجه اقلام کالایی که برای کشور دارای اولویت هستند، در هر سناریو چه کشورهایی بیشترین باید در اولویت نظام تجاری ایران قرار بگیرند؟ به عبارت دیگر چه کشورهایی با در نظر گرفتن محدودیت روابط سیاسی و اقتصادی کشور، بیشترین قابلیت‌ها را برای رفع نیازهای تجاری کشور خواهند داشت؟

به طور مشخص در این گزارش ضمن طراحی محتمل‌ترین سناریوهای موجود در مورد آینده برجام، راهبرد نظام تجاری کشور، اقلام کالایی  و شرکای تجاری دارای اولویت در هر کدام از سناریوهای طراحی شده به تفصیل مورد بررسی و ارزیابی قرار خواهند گرفت.

كارت بازرگاني، مجوزي است كه به دارنده آن اعم از شخص حقيقي يا حقوقي، به موجب ماده 3 قانون مقررات صادرات و واردات مصوب 1372/7/4 مجلس شوراي اسلامي، اجازه داده مي شود به امر تجارت در ايران، مبادرت به امر صادرات به صورت تجاري خارجي بپردازد. در ايران، مبادرت به امر صادرات به صورت تجاري مستلزم داشتن كارت بازرگاني است كه  توسط اتاق بازرگاني، صنايع، معادن و كشاورزي صادر و به تأييد وزارت بازرگاني (صنعت، معدن و تجارت) ميرسد. همچنين، كليه شركتهاي تعاوني كارت بازرگاني خود را صرفأ از اتاقهاي تعاون جمهوري اسلامي ايران دريافت مي نمايند. كاربردهاي كارت بازرگاني در ايران شامل موارد زير ميشود:

1 - ثبت سفارش و ترخيص كالا

2 - واردات از مناطق آزاد

3 - مبادرت به حق العمل كاري در گمرك

4 - صادرات كليه كالاهاي مجاز

براي صدور كارت بازرگاني دائم بايد از طريق اداره كل ثبت شركتهاي محل اقدام به اخذ اظهارنامه ثبتي و گواهي پلمپ دفاتر نمود و سپس به اتاق بازرگاني و صنايع و معادن يا اتاق تعاون مركز استان محل فعاليت بر حسب مورد مراجعه نمود و پس از تكميل پرونده و امضا كارت در اتاق مربوط، جهت تاييد نهايي به اداره كل بازرگاني استان مربوطه مراجعه كرد.

گزارش حاضر به بررسي اين نكته ميپردازد كه چه مجوزهاي جايگزيني براي كارت بازرگاني (كه در ايران به عنوان اولين مدرك مورد نياز براي پرداختن به امر تجارت خارجي با مقاصد تجاري در كنار ساير مدارك لازم براي صادرات و واردات محسوب ميشود) در سه كشور انگليس، چين و تركيه وجود دارد. پيش از بررسي مجوزهاي جايگزين كارت بازرگاني در ساير نقاط دنيا مفهوم شاخص تجارت فرامرزي و مدارك مورد نياز براي صادرات و واردات كه در اين شاخص مورد بررسي قرار ميگيرند، مطرح ميشود.

بر اساس نتايج اين تحقيق و با توجه به تماسهايي كه با فعالين اقتصادي در ارتباط با هر يك از كشورهاي مورد بررسي گرفته شد، در سه كشور انگليس، چين و تركيه، مجوزي دقيقا معادل با كارت بازگاني كه اتاقهاي بازرگاني مسئول صدور آن باشند و به واسطه آن اجازه تجارت خارجي به فعالان اقتصادي داده شود وجود ندارد ولي تمهيدات ديگري براي صدور مجوز تجارت در اين كشورها انديشيده شده است. در انگليس، بسته به اينكه شريك تجاري در داخل اتحاديه اروپا يا خارج از آن واقع باشد، مقررات متفاوتي براي تجارت وجود دارد. فعالين اقتصادي جهت تجارت با شركاي تجاري خارج از اتحاديه، نيازمند اخذ شماره شناسايي و ثبت فعال اقتصادي و تكميل و ارسال فرم سند اداري واحد (نوعي اظهارنامه كامل صادراتي، وارداتي و ترانزيتي) به سيستم رسيدگي محموله هاي صادرات و واردات هستند. در خصوص تجارت با كشورهاي عضو اتحاديه، در زمينه واردات، حداقل مقررات وجود دارد، اما جهت صادرات از انگلستان به يكي از كشورهاي عضو، نياز به شماره ثبت ماليات بر ارزش افزوده وجود دارد. در چين، بر اساس قانون تجارت خارجي اين كشور، تجار موظف هستند از طريق ثبت نام در ادراه تجارت يا ادارات تعيين شده، مجوز لازم براي تجارت را كسب كنند. در صورتي كه ثبت نام صورت نگيرد، رويه هاي مربوط به اظهارنامه، بازرسي و ترخيص در گمرك انجام نخواهد شد. در تركيه، اشخاص حقيقي و حقوقي به منظور انجام فعاليتهاي صادراتي و وارداتي ميبايست از اتاق استان محل سكونت خود مجوز كسب كنند و اخذ مجوز تجارت از اتاق، منوط به ارائه شماره مالیاتی از طرف متقاضي است.

ناشر: شرکت مکنزی- تاریخ انتشار: مارس 2020

کرونا ویروس نه تنها یک بحران سلامت با ابعادی عظیم است، بلکه یک بازسازی قریب‌الوقوع در نظم اقتصادی جهان پدید می ­آورد. در این نوشتار به نحوۀ هدایت پیشامدهای آتی از سوی رهبران کشورها پرداخته می­شود.

«بقا در کوتاه­ مدت تنها برنامه ­ای است که برخی سازمان­ها دارند. برخی دیگر در هاله ­ای از ابهام قرار دارند و به این فکر می­ اندیشند که پس از این بحران و بازگشت به وضع عادی چگونه جایگاه خود را تثبیت کنند. سؤال این است که وضع عادی چگونه خواهد بود؟ از آنجا که هیچ کس قادر نیست بگوید بحران موجود تا کی داوم خواهد داشت، آنچه پس از بحران با آن روبرو خواهیم شد، شباهت چندانی با وضعیت عادی در سال­های اخیر نخواهد داشت».

سخنان فوق 11 سال پیش در بحبوحۀ بحران مالی توسط یکی از همکاران ما یان دیویس نوشته شده است. امروز نه تنها این حرف­ها دوباره واقعیت پیدا کرده­ اند، بلکه آنچه جهان امروز با آن روبرو شده، به مراتب دشوارتر هست.

هر روز بیش از پیش معلوم می­شود که دوران ما به طور اساسی به دو برهه تقسیم خواهد شد؛ دوران پیش از کووید 19 و دورۀ عادی جدید که در روزگار پسا-ویروسی شکل خواهد گرفت: که در اینجا از آن با عنوان «دورۀ عادی بعدی» یاد می­شود. در این وضعیت بی­ سابقۀ جدید ما شاهد یک بازسازی قابل توجه در نظم اقتصادی و اجتماعی جهانی خواهیم بود که کسب و کار و جامعه در آن عملکردی سنتی داشته ­اند. و در آیندۀ نزدیک شاهد آغاز بحث و جدل­ هایی در این خصوص خواهیم بود که دورۀ عادی بعدی چه پیامدهایی با خود دارد و با آنچه زندگی­ های ما را در گذشته شکل داده است، چه تفاوتی خواهد داشت.

در اینجا تلاش می­شود به این پرسش که در میان رهبران جوامع و بخش­های خصوصی و دولتی مطرح است، پاسخ داده شود: حال که تمامی معیارها و فرضیات سنتی ما ناکارآمد نشان داده ­اند، برای خروج از این بحران چه باید کرد؟ به عبارت دیگر، حالا وقت آن است که به پرسشی که روزگاری بسیاری از ما از پدربزرگ مادربزرگ­های خود می ­پرسیدیم پاسخ دهیم: شما در زمان جنگ چه می­ کردید؟

پاسخ ما به این پرسش در پیش گرفتن روشی پنج مرحله ­ای خواهد بود که ما را از این روزهای بحران به وضعیتی عادی که پس از پیروزی در نبرد علیه ویروس کرونا شکل خواهد گرفت، هدایت می ­کند. این پنج مرحله عبارتند از: تصمیم­ گیری، تاب آوری، بازگشت، تصویرسازی دوباره و اصلاح.

طول هر مرحله بر اساس مقتضیات جغرافیایی و صنعتی متفاوت خواهد بود و نهادها ممکن است همزمان ناگزیر در چند مرحله فعالیت داشته باشند. امروز بر روی سایت مکنزی گروهی از همکاران اقدام به انتشار مقاله ­ای با عنوان «صیانت از زندگی و معیشت ما: وظیفه زمان ما» کردند که در آن روی ضرورت چاره‌جویی در حال حاضر برای این ویروس و برای اقتصاد تأکید می­ کند و به این ترتیب تصویرسازی دوبارۀ آینده، یعنی دوران بعد از همه­ گیری، را به عنوان اولویت توجه ما تعیین می کند.

به طور کلی این پنج مرحله اولویت زمانۀ ما را نشان می­ دهند: یعنی اگر می­ خواهیم راهی معقول به لحاظ اقتصادی و اجتماعی برای رسیدن به آیندۀ عادی پیدا کنیم، مبارزه با کووید- 19 اولویت اولی است که رهبران جوامع در حال حاضر باید برای پیروزی در آن تلاش کنند....

ناشر: شرکت مکنزی- تاریخ انتشار: مارس 2020

چین به عنوان مرکز چند مورد از بزرگترین شرکت­های دنیا، آموزه­ هایی را در اختیار کسانیقرار می­دهد که به تازگی تغییر شرایط به دورکاری را پذیرفته ­اند.

 شرکت­های سراسر جهان از علی ­بابا گرفته تا پینگ ­آن، گوگل و فورد، در تلاش برای جلوگیری از گسترش بیماری کووید-19 به کارکنان خود اعلام کرده ­اند به کار از خانه بپردازند. دورکاری در چنین مقیاس و وسعتی امری بی­ سابقه بوده و اثر ماندگاری را روی شیوه زندگی و کار مردم تا سال­ها بعد بر جای خواهد گذاشت. چین که اولین تأثیرات این همه­ گیری جهانی را متحمل شد، از اولین کشورهایی بود که در این زمینه وارد عمل شد. به عنوان مرکز چند مورد از بزرگترین شرکت­های دنیا، این کشور آموزه­ هایی را در اختیار کسانی قرار می ­دهد که به تازگی تغییر شرایط به دورکاری را پذیرفته­ اند.

روند کار کردن از خانه در چین به دنبال بحران کووید-19 به شدت اوج گرفته است. چرا که شرکت­ها به کارکنان خود اعلام کرده اند که در خانه بمانند. تا آخر تعطیلات سال نوی چینی قریب به 200 میلیون نفر به دورکاری پرداخته اند. هرچند این تدبیر مزایایی را در بر دارد (مانند جلوگیری از رفت ­و­ آمدهای طولانیِ درون­شهری)، اما برای بسیاری از کارکنان و شرکت­ها چالش برانگیز بوده است. یکی از کارمندان یک شرکت اینترنتی به شوخی گفته بود که ساعات کاری او از «996» به «007» تغییر کرده ­اند، یعنی روال 9 صبح تا 9 شب و 6 روز در هفته، به کار تمام­ مدت (یا 24 ساعته) تبدیل شده است. از جنبه شخصی، کارکنان در امر مدیریت آموزش خانگی کودکان از طریق ویدئوکنفرانس، همزمان با هماهنگ کردن کارها با همکاران خود از راه دور، با مشکل مواجه شده ­اند. در سطح شرکتی، بسیاری از پرسنل متوجه شدند که بهره ­وری اگر به­درستی مدیریت نشود، سریعاً دچار افت می­شود.

این مقاله موارد ذیل را گرد هم آورده و ارائه می­ نماید: تجربیات ما در زمینه کمک به مراجعین­ برای مدیریت دورکاری؛ تحلیل­های درون شرکتی؛ و رهنمود­های حاصل از گفت­ وگو با آن دسته از مدیران اجرایی در چین که به این شرایط واکنش نشان داده و با چالش­های موجود مقابله کردند.

دورکاری در صورتی که به درستی انجام پذیرد، می­تواند بهره ­وری و روحیه کارکنان را تقویت نماید؛ اما اگر به طرز نامطلوبی انجام گیرد، می ­تواند باعث ناکارآمدی شود، به روابط کاری آسیب وارد کند، و انگیزه کارکنان را کاهش دهد. در ادامه هشت آموزه برگرفته از چین ارائه می­ گردد که می­توان آنها را بسته به شرایط در سراسر جهان به کار گرفت...

بر اساس ترجمه ای از بلومبرگ بیزنسویک

در این مقاله با اشاره به اینکه سیاست‌های اتخاذ شده از سوی رهبران دنیا برای جلوگیری از شیوع کرونا بعضاً بر توقف ناگهانی فعالیت‌های اقتصادی متمرکز شده و می‌تواند کسب‌وکارهای کوچک و متوسط را ورشکسته کند، به بررسی راهکارهای جلوگیری از ورشکستگی کسب‌وکارها در دوره شیوع کرونا پرداخته است.

"شرکت ها تحت فشار هستند که کارگران خود را اخراج نکنند، حتی اگر کسب وکارشان متحمل زیان شود"

این سخنان را مؤسسان یک استارت آپ 200 نفره (که یکی از محبوبترین اپلیکیشن های مخصوص دوندگی چین را ساخته) در ماه مارس خطاب به عده ای از کارکنان خود گفتند. این اظهارات خلاصه معضلی است که اینک بخش عمده ای از کسب وکارهای چین با آن مواجه هستند. دولت چین از شرکتها خواسته کارکنان خود را اخراج نکنند و مشوق هایی را ارائه کرده تا مانع بیکار شدن آنها شود....