مرکز پژوهش های اتاق ایران، تهیه و انتشار سلسله گزارشهای "پایش تحولات تجارت جهانی" را با هدف بررسی رویدادهای کلیدی در محیط ژئواکونومیک ایران، در دستور کار قرار داده است. در این گزارشها مسائل مهم روز از منظر تاثیرگذاری بر دیپلماسی اقتصادی و موقعیت ژئواکونومیک ایران مورد بحث و بررسی قرار می گیرند.
در شصت و نهمین گزارش از این سلسله گزارشها، گلچینی از تحولات اخیر در دو لایه جهانی و منطقه ای محیط ژئواکونومیک ایران و خلاصه ای از آخرین گزارشها و انتشارات بین المللی در قالب بخش پژوهش های تازه، ارائه شده است.
بعد از گذشت بیش از یک سال و نیم از آغاز تهاجم روسیه به اوکراین، جهان و شاید بیش از هر کشوری، خود روسیه، همچنان درگیر آثار سوء اقتصادی این پدیده است؛ به نحوی که خروج سرمایه از این کشور، به رقمهای بی سابقه ای افزایش یافته است. تحریمهای اعمال شده بر روسیه و همراهی بسیار از کشورهای غربی با این موج فشار، سبب شده تا پوتین بیش از گذشته به دنبال ارتباط با کشورهای دوست بوده و اخیرا با هدف ایجاد تغییر در مسیر حمل‌ونقل و حرکت کالا به سمت کشورهای جنوب، از جمله کشورهای آفریقایی، طرح احداث و راه‌اندازی یک منطقه صنعتی را در نزدیکی کانال سوئز، به عنوان یکی از پرترددترین قطب‌های حمل‌ونقل جهان، در سر بپروراند. ژاپن نیز، در عین همراهی بیشتر با تحریمهای جهان غرب بر علیه روسیه، اقدام به ارائه طرحی نموده که طی آن، جهان از یک ذخیره استراتژیک گاز طبیعی کمک میگیرد تا در مقابل وقوع بحرانهای انرژی، مشابه آنچه پس از قطع جریان گاز از روسیه رخ داد، تاب آور باشد. در قزاقستان نیز، رشد 82 درصدی جریان سرمایه‌گذاری ناخالص از ایالات متحده و تعهد آمریکا به توسعه مسیر حمل‌ونقل بین‌المللی ترانس خزر و سایر کریدورهای تجاری در چارچوب مشارکت برای زیرساخت‌ها و سرمایه‌گذاری جهانی، توجه فعالان اقتصادی را به خود جلب کرده است.
در سطح منطقه، عربستان با فعالیتهای توسعه ای و پیشگامانه خود، در حال خلق تصویری نو از سعودیها در ذهن جهانیان است. آرامکو طی یک معامله کلیدی، 10 درصد از سهام یک شرکت پتروشیمی بزرگ در چین را خریداری کرده و تصمیماتی مبنی بر سرمایه گذاری در عمان، ترکیه و برزیل دارد. علاوه بر این، بر اساس رسم معهود عربستان که به واسطه درآمدهای سرشار نفتی اغلب کشورهای نیازمند را مورد حمایت مالی خود قرار میدهد، تونس نیز به واسطه معضلات اقتصادی مزمن شده و بحران سیاسی جاری، مشمول این لطف شده و عربستان اعلام نموده که قصد ارائه کمک 500 میلیون دلاری به این کشور را دارد. امارات نیز مانند عربستان، با پیش گرفتن یک استراتژی هوشمندانه، توانسته ضمن حفظ روابط نزدیک خود با شرکای غربی، همکاری اقتصادی بیشتری با روسیه داشته و تبدیل به مامنی برای سرمایه ها و طلاهای فراری از این کشور شود. ترکیه نیز در دیدار اخیر اردوغان از کشورهای شورای همکاری خلیج فارس، عزم خود را برای همکاری بیشتر با این کشورها جزم کرده است.
در بخش پژوهشهای تازه، مروری بر چند گزارش تازه انتشار یافته توسط اتاق بازرگانی بین المللی، یونیدو، مجمع جهانی اقتصاد و آنکتاد انجام شده که موضوعاتی از قبیل امنیت تجارت دریایی در جهان، توجه فزاینده کشورها به مقوله سیاستگذاری صنعتی، حمایت از گذار به انرژیهای پاک، الزامات موفقیت استراتژی صنعتی ماموریتگرا و روند رو به رشد بدهی عمومی جهانی را در بر دارد. همچنین مطالعه ای در قالب یک کتاب تازه توسط رابرت لایت هایزر، متخصص امور تجاری و نماینده تجاری ایالات متحده در زمان ریاست جمهوری ترامپ، انجام شده که طی آن ضمن ارزیابی انتقادی از سیاست‌های تجاری آمریکا، به ارائه رویکردی تجاری نوینی پرداخته که کارگران آمریکایی را در اولویت قرار میدهد.